Wereld Natuur Fonds en Stichting Voedselbosbouw hebben een project gestart om zes agrariërs in een periode van drie jaar te helpen met de aanleg van een agrarisch voedselbos.
Waarom een voedselbos?
Waarom zou je als boer(in) een voedselbos willen starten op je land? Wat is de toegevoegde waarde ervan? Stichting Voedselbosbouw Nederland geeft aan dat het gaat om de lange termijn: "In een voedselbos oogst je vitaal voedsel uit een vitaal bos-ecosysteem, maar het duurt een aantal jaren voor dat ecosysteem is opgebouwd en voedsel produceert. Een voedselbos vergt dus lange termijn-denken. De investeringen aan de voorkant - voor plantgoed, ontwerp, aanleg, eventuele grondbewerking - zijn stevig. De oogstopbrengsten in de eerste jaren zijn nul tot verwaarloosbaar. Daar staat tegenover dat je op termijn veel minder kosten hebt: geen mest, irrigatiesystemen, drainage, gewasbeschermingsmiddelen, loonwerkers, zware machines. Én dat je een veelheid aan gezonde, vitamine- en mineralenrijke producten van hoge kwaliteit kunt verkopen, aan een meerprijs. Een voedselbos vergt een zekere maatschappelijke betrokkenheid, een voedselbos biedt namelijk (deel)oplossingen voor allerlei nationale en internationale problemen, terwijl je daar (nog) niet voor beloond of betaald wordt. Een voedselbos is dus bij uitstek een meerwaarde voor boeren en boerinnen die hun bedrijf en grond duurzaam willen doorgeven aan de volgende generaties."
Voedselbos Ketelbroek
Voedselbossen zijn gewapend tegen weersextremen
Voedselbossen leveren een aantal zogenoemde ecosysteemdiensten die oplossingen bieden voor meerdere actuele nationale en internationale maatschappelijke problemen. Tegelijkertijd levert een goed ontworpen en deskundig beheerd voedselbos een goede en diverse oogst aan kwalitatief hoogstaande producten op. Een voedselbos is dus een win-winsituatie voor landbouw en natuur.
De bomen en struiken die je aanplant in een voedselbos slaan onder- en bovengronds koolstof op. Grootschalige koolstofopslag is noodzakelijk om de mondiale opwarming onder de 1,5 graad te houden, ook in Nederland. De bomen en struiken in een voedselbos stoten geen stikstof uit, integendeel, ze slaan stikstof op terwijl ze groeien. Bij de aanpak van de stikstofcrisis is er een grote behoefte aan landbouwsystemen die dit kunstje beheersen.
In een voedselbos ploeg of frees je niet, je laat de bodem zoveel mogelijk met rust. Het bodemleven kan dan ongestoord groeien en zo de bodem weer vruchtbaar maken en houden. Een vruchtbare bodem hoef je niet te bemesten, dat scheelt aardig in de kosten. Een vruchtbare bodem, vol bodemleven en organische stof, fungeert als een spons en regelt de waterhuishouding zelf. In natte periodes wordt regen opgeslurpt en vastgehouden, in droge periodes wordt de opgeslagen regen geleidelijk vrijgegeven. Drainage in de winter, sproeien in de zomer, dat hoeft allemaal niet meer na een aantal jaren. Voedselbossen zijn beter gewapend tegen de aankomende weersextremen en bieden dus deels een oplossing voor de klimaatcrisis.
Verhoogde biodiversiteit
In een voedselbos combineer je verschillende lagen en soorten gewassen. Ook is er ruimte voor zogenoemde systeem ondersteunende planten, zij zorgen dat er daadwerkelijk een vitaal bos-ecosysteem ontstaat. Die diversiteit in lagen en gewassen trekt allerlei insecten, vogels, amfibieën en zoogdieren aan. Een voedselbos herstelt en versterkt zo de – plaatselijke - biodiversiteit, en kan op nationale schaal een bijdrage leveren aan herstel van soorten en leefgebieden. Die verhoogde biodiversiteit garandeert op termijn ook natuurlijke plaagbestrijding, waardoor kosten voor gewasbeschermingsmiddelen vervallen. Bijkomende voordelen van de diversiteit aan lagen en soorten: het oogstseizoen wordt aanzienlijk verlengd, de risico’s op een misoogst (van één gewas) worden ruimschoots opgevangen door de veelheid aan andere gewassen.
In een voedselbos kweek je gezond, vitamine- en mineralenrijk, plantaardig voedsel. Een voedselbos is een logische stap in de eiwittransitie. Gezond, onbewerkt on onbespoten voedsel uit een voedselbos kan bovendien meehelpen om welvaartsziekten (hart- en vaatziekten, diabetes, obesitas) terug te dringen.
WNF onderschrijft volledig de bovenstaande meerwaarde die voedselbossen leveren. Dit is een eerste en veelbelovende samenwerking tussen WNF en stichting voedselbosbouw Nederland, beide organisaties staan pal achter voedselbossen als verbindende schakel tussen landbouw en natuur.
Voorbeeld
Gedurende de komende drie jaar worden agrariërs geholpen met de regelgeving, het ontwerp en de realisatie van het voedselbos. Voorwaarde is dat agrariërs grond en middelen beschikbaar hebben. "De voedselbossen die we binnen dit project ondersteunen en faciliteren, kunnen andere agrariërs inspireren en als voorbeeld dienen in verschillende regio’s in Nederland."
Voor meer informatie:
Anna Kuiper
Stichting Voedselbosbouw NL
[email protected]
www.stichtingvoedselbosbouw.org