Tholen - Het was een sprong in het diepe toen Colruyt Group in de zomer van 2001 de eerste Bio-Planet opende. Te midden van enkele kleine biologische winkels was daar ineens een biologische supermarkt. Nu, twintig jaar later telt Bio-Planet 31 vestigingen verspreid over heel België, en een online shop.
Het biologisch gedachtegoed waaide over vanuit Duitsland. België had net de dioxinecrisis achter de rug, een voedselcrisis in de veehouderij. De Belgen werden zich steeds bewuster van voeding en gezondheid. Vanuit diezelfde overtuiging opende Colruyt Group een supermarkt waar alleen of vooral biologische producten werden verkocht.
Vandaag de dag is nog niet iedereen warm te krijgen voor biologische producten, maar twintig jaar geleden was het pas echt een niche. "Nu heeft elk zichzelf respecterende supermarkt biologische producten, in 2001 was dat een zeldzaamheid. Voor biologische producten moest je naar een natuurvoedingswinkel", vertelt marketingmanager Ruth Evenepoel.
Volledig boodschappen doen
Vroeger waren de meeste klanten oudere tweeverdieners, vaak hoger opgeleid en met een bredere financiële draagkracht. Nu weten ook jonge gezinnen de biologische supermarkt te vinden. Bio-Planet, dat zich wil onderscheiden als one-stop-shop, ziet dat steeds meer klanten hun volledige boodschappen komen doen.
"Wij richten ons op iedereen die bewust wil consumeren. Ook mensen die geen doorgewinterde bio-klant zijn, maar wel de intentie hebben om bewuster boodschappen te doen. We zien bijvoorbeeld ook een hele groep studenten, waarvan je 
weet dat ze het financieel niet heel breed hebben. Met ons eigen huismerk Boni Bio kunnen we producten toegankelijk maken voor een brede groep", vertelt Ruth.
Jan Van Holsbeke, managing director, vult aan: "We hebben dat ook waar te maken. Wij zijn geen speciaalzaak met alleen top notch producten. Zoals in iedere andere supermarkt vind je hier basisproducten tegen een correcte prijs. Door onze schaalvergroting lukt het ook om kosten van bijvoorbeeld transport te verlagen."
Rechts: Jan van Holsbeke
Concurrentie
Wat betreft het biologisch aanbod heeft de Belgische consument ruime keuze. Er zijn nog altijd veel kleinere, zelfstandige bio- en natuurvoedingswinkels, er liggen veel biologische producten in de schappen van alle supermarkten en Ekoplaza doet met de overname van Origin'O-winkels zijn intrede in het land. Toch maakt men zich bij Bio-Planet over de concurrentie niet al te veel zorgen. "Het wezenlijke verschil is dat mensen bij ons een one-stop-shop treffen", aldus Jan. "Wij bieden hen het comfort van een bio-supermarkt in al zijn vormen, we zijn online beschikbaar en bieden klanten inspiratie. Onze kracht zit ook in onze medewerkers die worden opgeleid om productkennis over te brengen. Onze hoge standaard voor klantvriendelijkheid maakt ons top of mind."
Ruth Evenepoel
Veel ruimte voor vers in winkelconcept
Bio-Planet Braine-l'Alleud opende aan het begin van dit jubileumjaar met een nieuw winkelconcept. Het is de bedoeling dat de rest van de winkels in de komende jaren worden vernieuwd. "Na twintig jaar was het nodig om de winkel op te frissen en aan te passen aan de veranderende behoeftes", vertelt Jan. "We hebben heel veel duurzaamheidsinitiatieven waar we fier op zijn. Daar willen we ook in de winkels mee naar buiten treden. Het is niet alleen een kwestie van een nieuw likje verf en de producten anders neerzetten. We onderzoeken ook ons energieverbruik en of we eventueel een nieuwe manier van koelen gaan gebruiken." Hij benadrukt dat het nieuwe winkelconcept geen vaststaand gegeven is. "Een winkel is geen museumstuk, maar een plek waar mensen werken en winkelen. We verzamelen feedback van klanten en als we binnenkort een nieuwe winkel in Zuid-Gent openen kunnen we het concept op bepaalde punten weer aanpassen."
In het nieuwe concept is er veel aandacht voor vers. De AGF-afdeling kreeg er een kas bij. "Heel typisch voor Colruyt Group is dat de versproducten in een gekoelde afdeling worden geplaatst. Dat hebben we bij Bio-Planet nu uitgebreid met een serre die meeprofiteert van de restkoude. Grote glaspartijen maken het aanbod goed zichtbaar. Het ruime assortiment is bijna niet te missen. Ik denk niet dat er bio-spelers zijn die zo’n groot assortiment hebben als wij."
Op de AGF-afdeling veel aandacht voor vers, lokaal en van het seizoen.
Groenten en fruit uit het seizoen
Het AGF-aanbod bestaat voor ongeveer driekwart uit Belgische producten en is afgestemd op de seizoenen. "Zo bieden we in de winter bijvoorbeeld niet alleen dezelfde witte kool en rode kool, maar ook palmkool en boerenkool. Door middel van onze receptenboekjes proberen we klanten te stimuleren om seizoensproducten te kiezen. De focus op seizoensproducten geeft producenten de mogelijkheid om meer verschillende producten te leveren. Uitsluitend groenten en fruit uit het seizoen aanbieden gaat niet. Een supermarkt kan in het winterseizoen nu eenmaal niet zonder tomaat. Dan bieden we maar twee of drie soorten, terwijl we in de zomer veel meer soorten in het schap hebben. Verder is er ook niets mis met een lekkere bio-mango, maar die worden nu eenmaal niet in België geteeld. Producten die van ver komen worden per boot hier gebracht en niet per vliegtuig."
Afnamezekerheid voor omschakelaars
Vernieuwing wordt gezocht in samenwerking met telers. Zo zette de bio-supermarkt dit jaar samen met akkerbouwers, een molen en een bakkerij een Belgische keten voor biologisch baktarwe op. "Deze aanpak zou ook voor groente of fruit kunnen gelden", zegt Jan. "Ik droom bijvoorbeeld van een biologische pruim, dat moet toch wel lukken. Als we dat signaal afgeven en een producent gaat ermee aan de slag, dan is dat prima. Maar als de producent behoefte heeft aan samenwerking om dit te realiseren, dan ondersteunen wij graag daarin."
Ook op het gebied van omschakelgroenten en -fruit zijn er voorbeelden van ketensamenwerking. Bio-Planet probeert telers die omschakelen naar biologische teelt te ondersteunen. Voordat zij hun product biologisch mogen afzetten moeten zij eerst een periode biologisch telen. In die periode krijgen zij niet de prijs die hoort bij biologisch gecertificeerde producten. Ruth: "Je ziet soms dat deze producten derde keuze worden, terwijl er niets mis mee is. Omschakeling moet geen duistere gang zijn waar je als teler doorheen moet, maar een positief signaal. Als er al meer dan genoeg gangbare Conference-peren op de markt zijn kun je je afvragen of het zinvol is om ook omschakelfruit aan te bieden, maar voor producten waar weinig aanbod van is komen we met de telers overeen dat we die voor een heel correcte prijs willen afnemen. Enerzijds is het goed om deze producten aan te kunnen bieden, waarbij we duidelijk vermelden aan de klant dat dit omschakelproducten zijn, anderzijds geeft het afnamezekerheid voor de producent."
Verticale teelt
Opvallend op de AGF-afdeling van Bio-Planet is het aanbod van basilicum uit verticale teelt. Die manier van telen is immers niet biologisch te certificeren. Het roept ook weleens vragen op van klanten. "Bij Bio-Planet ligt onze focus op duurzaamheid. Dat is ook de gedachte achter biologische land- en tuinbouw", legt Jan uit. "Natuurlijk is het kweken van kruiden in de vollegrond heel waardevol, maar als je kijkt naar het gebruik van water en energie is vertical farming toch ook een heel duurzame manier van telen. We zijn nu de eerste testen aan het doen en kijken ook naar het gebruiken van biologisch zaad en duurzaam substraat. Af en toe willen we zo het raam open zetten voor een frisse wind." Voor klanten staat duidelijk aangegeven dat de kruiden niet biologisch zijn. "We laten klanten de keuze. Het is geen signaal dat andere producten niet goed zijn, maar op deze manier triggeren we klanten om er eens over na te denken." Sinds de toevoeging van kruiden uit de verticale teelt is er niet minder basilicum verkocht dan voorheen. "De reacties van klanten zijn over het algemeen positief", zegt Ruth. "We zijn er in het verleden zelfs door onze klanten op gewezen. Zij gaven aan dat ze biologisch belangrijk vinden, maar dat er ook andere zaken zijn die bijdragen aan duurzaamheid. De technologie staat ook niet stil en wat doen jullie daarmee, was de vraag."
Noten en gedroogd fruit worden verpakkingsvrij verkocht.
Over de grens
Ooit had Bio-Planet even een vestiging in Nederland, maar in de afgelopen jaren heeft de keten zich vooral gefocust op de Belgische markt. Jan vertelt dat er wordt gekeken naar uitbreiding in Luxemburg. "Ook in Wallonië en Frankrijk liggen er kansen, omdat daar een zeer goede connectie is tussen consumenten en de lokale telers. Terwijl Vlaanderen voorop loopt wat betreft eiwittransitie, is er in Wallonië vanuit de Franse traditie een hechte verbondenheid met de landbouw. Wij zijn sinds 2014 in Wallonië actief en hebben daar nu negen winkels. We hebben daar nog wat marge om te groeien."
Verder heeft Bio-Planet de ambitie om ook online te groeien. Klanten kunnen hun boodschappen bestellen en ophalen via Collect & Go. "Met 200 afhaalpunten hebben we al een goede bereikbaarheid over heel België. Verder worden nu 31 winkels klaargemaakt tot afhaalpunt, wat voor veel gemak gaat zorgen."
Rooskleurig
De toekomst ziet er wat Jan betreft rooskleurig uit. "We zitten goed in ons vel, we willen stap voor stap groeien en doen dat het liefst aan de hand van feedback van klanten en contact met producenten. Je voelt dat duurzaamheid en biologisch in het maatschappelijk belang groter worden. Natuurlijk zijn wij niet de enigen die daar op inzetten, maar we hebben wel een voortrekkersrol. Samen met andere spelers, van scholen en overheid tot hoevewinkels, we trekken allemaal aan dezelfde touwen van een duurzame wereld in transitie."
Dit artikel verscheen eerder in editie 12, 35e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
Bio-Planet
www.bioplanet.be