Uit onderzoek van Natuur & Milieu blijkt dat het grootste gedeelte (65%) van de supermarktverpakkingen niet of maar beperkt recyclebaar is. Toch is er ook goed nieuws: meer dan de helft van de verpakkingen die niet goed te recyclen is, wordt dat wél met een of twee simpele aanpassingen in het ontwerp van de verpakking. De organisatie onderzocht verpakkingen van producten die mensen veel gebruiken in het dagelijks leven, zowel huismerken als A-merken. Ze maakte daarbij een vergelijking tussen de grootste supermarkten van Nederland. "Zo moeilijk is het dus niet", zegt Jelmer Vierstra van Natuur & Milieu, "als producenten en supermarkten een beetje beter hun best doen, levert dat al een enorme verbetering op."
Ekoplaza meldt in een reactie op het onderzoek blij te zijn dat Natuur & Milieu inzichtelijk maakt waar Ekoplaza goed scoort en waar verbeteringen mogelijk en nodig zijn.
"In het onderzoek wordt gerefereerd aan de R-ladder van circulariteit. Hoe hoger wordt ingezet op de R-ladder, hoe beter voor het milieu. Er gaat veel aandacht naar Reduce, Re-use, Resource en als laatste Recycle. Het onderzoek laat zien dat Ekoplaza op de eerste drie R’s al aantoonbare actie onderneemt."
Verpakkingsvrij of alternatief voor plastic
"Waar in dit onderzoek de vergelijking tussen de supermarkten helaas scheef gaat, is dat bij andere supermarkten 55 plastic producten zijn geanalyseerd, en bij Ekoplaza slechts 43 producten meegenomen in het onderzoek. Dat maakt namelijk nogal een verschil. De andere 12 producten biedt Ekoplaza immers al verpakkingsvrij aan of in een alternatief voor plastic (zoals glas). Verpakkingsvrij is namelijk een belangrijke doelstelling binnen het Plastic Pact waar Ekoplaza zich in 2019 bij aangesloten heeft. Deze samenwerking tussen meerdere partijen in de verpakkingsketen, heeft de ambitie om gezamenlijk zo veel mogelijk herbruikbare en 100% recyclebare plastic verpakkingen op de markt te brengen."
Stimuleren van herbruikbare verpakkingen
"In het onderzoek van Natuur & Milieu springt Ekoplaza er positief uit als het gaat om het stimuleren van de consument bij het gebruiken van herbruikbare verpakkingen. Dit doen we door het aanbieden van herbruikbare groentezakjes of (als enige supermarkt van Nederland) het aanbieden van zuivel in glazen flessen inclusief statiegeld. Graag willen we de klant in de toekomst nog breder ondersteunen in het stimuleren van duurzame keuzes."
Aandacht voor recycling van plastic
Ekoplaza besteedt veel aandacht aan het verminderen van plastic. "Ons team is continu op zoek naar duurzame alternatieven zoals glas of papier. Bij een aantal producten is er nog geen geschikt alternatief voor plastic beschikbaar. In het onderzoek van Natuur & Milieu komt naar voren dat 29% van de verpakkingen van Ekoplaza gerecycled worden. Dit valt onder het gemiddelde van 34% bij de andere onderzochte supermarkten. Wanneer de glazen verpakkingen meegenomen waren in het onderzoek, zou Ekoplaza echter met 36% boven het gemiddelde uitkomen."
"Bij Ekoplaza zijn we dankbaar voor de waardevolle inzichten die het onderzoek van Natuur & Milieu ons heeft opgeleverd. Het houdt ons scherp. Recycling en daarmee verkleinen van onze plastic-footprint is de volgende stap waar al onze aandacht naar uitgaat."
Scherpere afspraken
Morgen debatteert de Tweede Kamer over het gebruik van grondstoffen, daarbij staat ook recycling op de agenda. Natuur & Milieu hoopt dat het rapport politici aanmoedigt om scherpere afspraken te maken met de supermarkten en producenten van A-merken. "In het zogenoemde Plastic Pact hebben deze partijen met de overheid en ons afspraken gemaakt om zoveel mogelijk 100% recyclebare verpakkingen op de markt te brengen. Maar al deze mooie woorden ten spijt, moeten we concluderen dat supermarkten en producenten als het erop aankomt marketing en gebruikersgemak toch vóór duurzaamheid laten gaan", aldus Vierstra, programmamanager Circulaire Economie bij Natuur & Milieu. Alle supermarkten die in het onderzoek zijn betrokken hebben het Plastic Pact onderschreven.
Supermarkten
Huismerken doen het op recyclebaarheid beter dan de A-merken. Onderling zijn de verschillen tussen de supermarkten niet groot. In vergelijking met de andere supermarkten scoren Jumbo en Ekoplaza het slechtst als het gaat om de recyclebaarheid van plastic verpakkingen: het aantal verpakkingen dat niet te recyclen is ligt hoger en het is ook moeilijker om de verpakkingen wel goed recyclebaar te krijgen. De onderzoekers keken ook naar de weggooi-instructie voor de consument. Daaruit bleek dat Jumbo en Albert Heijn voorop lopen met een heldere en volledige weggooi-instructie, bij Ekoplaza en Lidl echter ontbreekt bij het overgrote deel van de verpakkingen goede informatie.
Downcycling
Uit de analyse van Natuur & Milieu blijkt gelukkig ook dat er een forse verbetering mogelijk is. Meer dan de helft van de probleemverpakkingen is met een simpele aanpassing wél goed recyclebaar te krijgen. Een voorbeeld is het etiket. Als dat van papier is, en vastgelijmd zit op plastic, zit dat recycling in de weg. Een tweede voorbeeld is de wikkel, zoals je die bijvoorbeeld ziet rondom flessen wasmiddel. De wikkel is vaak van een ander materiaal gemaakt, waardoor de sorteermachine verstoort raakt. Een verpakking die niet te recyclen is, eindigt in de verbrandingsoven met een flinke uitstoot van CO2 en andere schadelijke gassen tot gevolg. In het beste geval wordt het plastic ‘gedowncycled’. De kwaliteit wordt lager en het plastic kan alleen nog maar voor eenmalige toepassingen als plastic opvulmiddel of bermpaaltje worden gebruikt. Aangezien er een teveel aan dit soort plastic is, wordt het vaak alsnog verbrand.
Oproep aan de overheid
Natuur & Milieu wil dat de overheid beleid maakt dat ervoor zorgt dat supermarkten en producenten alleen nog maar verpakkingen maken die goed recyclebaar zijn. Verpakkingen moeten daadwerkelijk recyclebaar zijn tot een vergelijkbaar materiaal of toepassing. De kwaliteit van de plastics moet behouden blijven, anders is er geen sprake van effectieve recycling van grondstoffen", aldus Vierstra. De organisatie vindt ook dat er te weinig gebeurt om herbruikbare verpakkingen gewoongoed te maken onder consumenten. In het onderzoek kwamen herbruikbare verpakkingen nauwelijks naar voren. ‘Uiteindelijk is een herbruikbare verpakking natuurlijk nog beter dan een wegwerpverpakking. Dus moedig consumenten dan ook aan om herbruikbare verpakkingen te kiezen. Geef korting aan de consument die kiest voor hervulbare sapflessen of herbruikbare groente en fruitzakjes.’
Bron: Natuur&Milieu en Ekoplaza