De 15 kandidaten voor de Ekoland Innovatieprijs biologische landbouw 2020 zijn bekend. In Ekoland staat dat voor de Ekoland Innovatieprijs uitstekende innovaties zijn aangemeld. Een divers palet van technische vernieuwingen en systeem-innovaties. In veel gevallen zijn het ook praktische toepassingen van de kringloopvisie van minister Carola Schouten. Daarmee vormen de innovaties een goede inspiratiebron voor de landbouw als geheel. Binnenkort worden de drie genomineerden bekend en de feestelijke prijsuitreiking zal tijdens de Bio-beurs op woensdag 22 januari om 19:15 uur plaatsvinden in de grote zaal. Voorafgaand aan de uitreiking houden de winnaars van voorgaande jaren een presentatie. Hoe staat het nu met deze innovaties en wat hebben de boeren en tuinders verder vernieuwd?
De jury, bestaande uit Mirjam Hilgeman, Geertje Schlaman, Maria van Boxtel, Bart Fokkens, Lex Kruit en Kees van Veluw, kiest uit alle aanmeldingen drie bedrijven. De juryleden letten bij de selectie van deze drie genomineerden niet alleen op technische innovaties, maar ook op innovaties op systeemniveau. Het sluiten van kringlopen en oplossingen voor bodem en bemesting als geheel – in plaats van aparte stukjes als fosfaat en stikstofcrises – zijn dan belangrijke aandachtspunten. Innovaties met plantaardige bemesting, de eiwittransitie, natuurinclusief en systemen vol biodiversiteit; in de biologische sector proberen ondernemers het uit. Ook behoorlijk wat aangemelde bedrijven versterken de band tussen boer en burger, op een verrassend creatieve manier. De jury is inmiddels op bezoek geweest bij een aantal bedrijven. Met heel enthousiaste ondernemers, die hun vernieuwingen graag laten zien.
Mts Voedselbos Ketelbroek
Wouter van Eck en Pieter Jansen
aangeplant voedselbos met een groot aantal eetbare gewassen. Deze landbouwmethode is gebaseerd op de ecologische principes van een natuurlijk bos. Inmiddels blijken de oogsten aanzienlijk, levert het voedselbos rijke natuurwaarden en stijgt het organische stofgehalte hard. Voedselbosbouw blijkt zo een landbouwmethode die veel koolstof vastlegt en weerbaar is tegen de extremen van de klimaatcrisis. Ondernemers Wouter van Eck en Pieter Jansen leveren wekelijks aan toprestaurant De Nieuwe Winkel in Nijmegen, aan speciaalbrouwerij Nevel en aan een filiaal van Eko-plaza. Dit geeft groeiende, positieve inkomsten. Voedselbos Ketelbroek trekt veel bezoekers, waaronder steeds meer agrariërs. De opgebouwde kennis wordt nu ingezet om op andere agrarische bedrijven voedselbossen op grotere schaal te realiseren.
Facebook
Natuurinclusieve landbouw op Velhorst
Arjen en Winny van Buuren
Arjen en Winny van Buuren pachten sinds kort de Velhorst van Natuurmonumenten. Ze stellen landbouw in dienst van natuur op hun agro-ecologische gemengd bedrijf. Met mengteelten, strokenteelt en bloemrijke akkerranden verhogen ze de biodiversiteit. Daarnaast telen ze ruim 20 gewassen. Reststromen gaan naar de varkens. Velhorst vermarkt al haar producten via een eigen webshop en via een supermarkt waar mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt werken. De goede resultaten laten zien dat landbouw niet ten koste hoeft te gaan van natuur. Velhorst deelt kennis en ervaring met Vrienden van Velhorst en collegaboeren. Zo is Velhorst een voorbeeld in de verandering naar duurzame landbouw.
www.landgoedvelhorst.nl
Gezamenlijke afzet door symbioseboeren
Vijf biologische boeren in Noordeloos
Vijf biologische boeren in Noordeloos bieden gezamenlijk hun producten aan in één zelfbedieningswinkel in het dorp Noordeloos. De symbioseboeren zijn zorgboerderij De Hogt, Kaasboerderij Noorderlicht, Hoeve Catherine Elisabeth, De Drie Wedden en Gewoon Anderz. De producten van elk bedrijf worden aangeboden in een winkel met koelkasten in het dorp bij moestuinderij Gewoon Anderz. Klanten krijgen een eigen, persoonsgebonden elektrische sleutel en geven een machtiging af. Met deze zelf bedieningswinkel bieden de Symbioseboeren samen een groot assortiment rechtstreeks aan hun klanten, laagdrempelig en via een effectieve korte keten. Het concept versterkt de band tussen boer en burger en is gemakkelijk over te nemen door andere boeren.
www.symbioseboeren.nl
Gemengd bedrijf Warmonderhof
Johan Verheye
Het gemengde bedrijf Warmonderhof is een productief, biodynamisch gemengd bedrijf met melkvee en akkerbouw. Boer Johan Verheye laat zien dat een kringloopbedrijf commercieel mogelijk is, zelfs met 35 procent zware gewassen zoals aardappelen, winterpeen en uien. Met grasklaver en eigen mest zijn hoge opbrengsten mogelijk op de van nature vruchtbare bodem. Het organische stofgehalte neemt toe. Door een vruchtbare combinatie van akkerbouw en veeteelt realiseert het gemengde bedrijf op Warmonderhof een bedrijf dat aan bijna alle idealen van de kringlooplandbouw van minister Carola Schouten voldoet.
www.stichtingwarmonderhof.nl
Maatschap Westers, plantaardige bemesting
Harm, Riet en zoon Erwin Westers
De familie Westers werkt op hun biologische akkerbouw- en groenteteeltbedrijf aan de ontwikkeling van een uiterst duurzaam bedrijfssysteem. Ze zijn pioniers in niet-kerende grondbewerking en intensief bezig met groenbemesting. Groenbemesters worden onderwerkt met fermenten om de vertering in de bodem goed op gang te brengen. De gebruikte fermenten worden zelf gemaakt met kruiden van eigen bedrijf. Ook de toepassing van een GPS-rijpadensysteem is vernieuwend. Naast innovatieve landbouw geeft de familie Westers aandacht aan agrarisch natuurberheer. Akkerrandenbeheer, rietsloten, dijken met bloemen en kleine poeltjes zijn een onlosmakelijk onderdeel van het bedrijf. Een kavelpad van 2,5 kilometer lang staat open voor wandelaars en fietsers.
www.horaholm.nl
Ekoboerderij De Lingehof
André Jurrius
Akkerbouwer André Jurrius heeft een neusje voor nieuwe gewassen. Het biodynamische bedrijf innoveert met de teelt van plantaardig eiwit. Kringlopen worden zoveel mogelijk gesloten met veehouders en biologische buurbedrijven op landgoed Hemmen. Diverse teelten dragen bij aan een biodivers landschap, met veel insecten en een gezond bodemleven. Het bedrijf kenmerkt zich door de vele samenwerkingen en realiseert daarmee de korte keten. Tuinderij de stroom rouleert mee in het akkerbouw-bouwplan. Goudsbloemen worden geteeld door sparringpartner Petra, vlas samen met de kunstacademie Artez en ook hennep dat een bijzondere dubbeldoelfunctie heeft. Dit alles vormt de spil voor een goede vruchtbare bodem. Akkerranden en hoogstambomen gekoppeld aan donateurs brengt rust op het idyllische landgoed Hemmen.
www.ekoboerderijdelingehof.nl
Tuinbouwbedrijf Frank de Koning
Frank de Koning en Wim van Marrewijk
Telers Frank de Koning en Wim van Marrewijk innoveren en onderzoeken hoe ze met minimaal gebruik van hulpmeststoffen toch een goede kasteelt krijgen. Want in de glastuinbouw worden standaard veel hulpmeststoffen gebruikt om de gewassen vroeg op gang te brengen of specifiek bij te sturen gedurende het seizoen. Voor Demeter gecertificeerde teelten is er maar een beperkte ruimte voor hulpmeststoffen, lang een knelpunt en een zoektocht. Werkend vanuit de principe van regeneratieve landbouw lukt het hen om met een uniek bemestingsplan een vruchtbare bodemkringloop en herstel van de bodem op te bouwen. Dit resulteert in minder ziekten en plagen en toegenomen plantweerbaarheid. Een voorbeeld voor de glasteelt waar stikstofverbruik en gasverbruik grote uitdagingen zijn. Kringlooplandbouw in de kas.
Melkveehouderij De Melkbrouwerij
Rick en Arjuna Huis in 't Veld
Rick en Arjuna Huis in 't Veld zijn met de overname van het bedrijf van Rick’s ouders een nieuwe weg ingeslagen: biologisch. Met 45 MRIJ melkkoeien, een aantal kippen en varkens verwerken zij dagverse zuivel tot yoghurt, karnemelk, boter en kefir. Diergericht werken staat centraal: het hele jaar naar buiten, samen met de stier grazen op kruidenrijke weides of liggen op de stro-heuvel in de open serrestal. Met houtwallen van eetbare struiken, noten- en fruitbomen en kruiden omzomen ze hun weilanden. Een plukpad voor mensen en een voederwal voor de koeien zijn aangelegd. De verdere dooradering van het landschap met wallen en bomen geeft een nuttig en tegelijkertijd mooi, kleinschalig en natuurrijk landschap.
www.melkbrouwerij.nl
Tuinbouwbedrijf Boer Sil
Sil Oostendorp
Boer Sil Oostendorp werkt samen met zijn vriendin Boerin Saar aan een gemengd biologisch bedrijf. Sil teelt met zijn paardentractie groenten en granen en Saar zet een melkschapentak op. Met paarden werken is Sil’s grote passie waar hij rust en plezier in vindt. Ze leveren aan Hofweb, hebben een groentemarktkraam en een zelfoogsttuin. Op vrolijke, kundige wijze toont de jonge boer aan dat de zorg die hij besteedt aan de aarde ook in volheid terugkomt; de opbrengsten stijgen jaarlijks en de kwaliteit ervan verbetert. Zo komen landbouw en natuur samen in biodiversiteit en groeikracht. Hier zijn de roofvogels, dassen en reeën buren, en dansen de bijen en vlinders over de graanakkers.
www.boer-sil.nl
Snijbloementeelt op Beemster Klei
Julian Langelaan
Op Beemster Klei is één van de weinige bedrijven die grootschalig biologisch snijbloemen teelt. Hierdoor bestaan er geen gebaande paden voor teler Julian Langelaan in de afzet en teelt. Op Beemster Klei slaagt erin biologische bloemen toegankelijk te maken voor bloemisten en andere handelspartijen. Julian Langelaan zoekt naar innovatieve samenwerkingsvormen met andere biologische sierteelttelers om het aanbod te kunnen bundelen. Hij is een inspiratie voor andere telers door te laten zien dat een gezonde en veerkrachtige bodem, een gezond bodemleven de meest betrouwbare manier zijn om kwalitatief goede snijbloemen te telen.
www.opbeemsterklei.nl
CSA Proeftuin de Buitenhof
Wietse Bakker, Eva Vos en Toma van den Bosch
Op de Buitenhof werken Wietse Bakker (CSA-tuinderij LandinZicht), Eva Vos (KipEigen) en Toma van den Bosch (TOMA Bloemenservice) met alle respect voor de omgeving aan een landbouwsysteem met een eigen kringloop. Belangrijkste peiler is de lokale vermarkting: consumenten verbinden zich met een oogstaandeel aan de Buitenhof. Zo doen ze kennis op over (stads)landbouw, slowflowers, biodiversiteit en dier- en milieuvriendelijke voedselproductie. Ze komen oogsten, meehelpen, meedenken en doen mee aan educatieve workshops. Zo worden duurzame keuzes vanzelfsprekend. Kippen, groente, fruit en bloemen vormen de basis voor een eigen ecosysteem met een grote biodiversiteit. De Buitenhof vervult ook een adviesrol voor startende initiatieven.
www.csa-landinzicht.nl
www.kipeigen.nl
www.tomavandenbosch.nl
Plantenkwekerij A8
Titia en Willem 't Hooft
Titia en Willem 't Hooft hebben een innovatief biologisch-dynamisch groenteteeltbedrijf: ze kweken zelf al hun plantgoed op en hebben plantgoed-verkoop als neventak. Ze werken met zelf aangepaste machines en zelf aangepaste potgrond. Kwekerij A8 vermeerdert en veredelt zaadvaste groenterassen. Dochter Verena is ook nauw betrokken bij het familiebedrijf en zet zich met dezelfde gedrevenheid in voor de zaadteelt van zaadvaste rassen. Ze streven naar robuuste, tolerante en smaakvolle rassen die betrouwbaar zijn voor biologische tuinders. Gericht experimenteren tijdens het produceren van groenten - zonder af te wachten, maar door te doen - is kenmerkend voor dit innovatieve bedrijf.
www.a8-doorn.nl
Glasteelt Oirschot Organics
Jorrit Jonkers, familie en medewerkers
Oirschot Organics teelt op een totale oppervlakte van 3,7 hectare in moderne kassen vruchtgroenten zoals tomaten, paprika's, komkommers en ook aubergine's en courgettes. Jorrit Jonkers verwarmt de kassen door warmtekrachtkoppeling waarbij tegelijkertijd warmte en elektriciteit wordt geproduceerd. Het bedrijf is actief met de ontwikkeling van EKO code glastuinbouw, waarmee de biologische glasteelt een stap verder wil gaan dan verplicht volgens de Europese Verordening voor biologische productie. Oirschot Organics heeft een unieke samenwerking met een biologisch geitenbedrijf voor levering van biologische mest. Met geitenhouder Michaël Borsten en andere initiatiefnemers is Oirschot Organics betrokken bij Landcooperatie 'Dal van de kleine Beerze', waarbij ze gezamenlijk natuurontwikkeling realiseren en gronden beheren.
www.oirschotorganics.nl
ERF BV - Akkerbouw met strokenteelt
Jaco Burgers, Theo Heijboer, Roy Michielsen en team
ERF experimenteert al drie jaar bedrijfsmatig op grotere schaal met strokenteelt, op strookbreedtes van 6, 12, 24 en 48 meter met meerdere gewassen. De effecten worden onderzocht door WUR en LBI. Daarnaast worden op nieuwe percelen bomen en natuur opgenomen. Zo behaalt ERF goede resultaten: zijn minder afhankelijk van natuurgrillen, ziekten en plagen en spreiden risico's. De kennis wordt gedeeld via excursies, projecten, gastlocatie, orrientatiecursussen, masterclasses en een eerste innovatietraining strokenteelt. ERF richtte de stichting Hemus op om rendabele teeltsystemen te onderzoeken/testen, met als doel kennis te vergaren en uit te dragen. Daarnaast investeert ERF in verwerking en vermarkting met partners in de regio; korte(re) ketens.
www.erfbv.nl en www.hemus.nu
Pluimveehouderij De Lankerenhof
Chris en Marjanne Borren
De Lankerenhof is een biologisch legpluimveebedrijf met opfokhennen, leghennen en haantjes. Bij Chris en Marjanne Borren hebben de dieren een ruime, volop beplante en bosrijke uitloop, waar ze verscholen voor roofvogels volop kunnen scharrelen. De kringloopgedachte is in alle facetten van het bedrijf ver doorgevoerd. Innovatief is dat ze haantjes aanhouden en afmesten, die als ‘Haantje de Coq’ naar de natuurvoedingswinkel gaan. Zoveel mogelijk voer van teelt uit de buurt vult de familie Borren aan met een experiment met kieming van granen om voerbenutting te verbeteren. Naast verkoop van eigen 'Bleieren' startten ze een proef om dubbeldoelkip in markt te zetten: zowel voor ei als vlees geschikt ras Les Bleues.
www.lankerenhof.nl