Dry January ligt inmiddels alweer even achter ons. Omdat veel consumenten steeds gezonder en zelfbewuster willen leven, drinken ze een maand geen alcohol. Na die 'droge' maand ligt ook gewichtstoename en hoofdpijn weer op de loer. Dit komt niet alleen door de alcohol, maar – in het geval van wijn – zeker ook door de toegevoegde suikers en slechte kwaliteit van het product, weet Janneke Rutten van viaVIÑA. "Als consument kun je hierop letten, al is de nieuwe regelgeving ook een wassen neus."
Bewust leven vinden we steeds vanzelfsprekender. We weten wat we eten en drinken, en zijn ons bewust van wat bepaalde voedingsmiddelen doen voor onze gezondheid. We weten wat de ingrediënten zijn, letten op de hoeveelheden suiker die we binnenkrijgen en zorgen dat we genoeg bewegen. Inmiddels heeft die bewustwording ook zijn weg gevonden naar het wijnschap. Alleen is de lijst met ingrediënten daar over het algemeen nogal kort en bondig: druivensap. Dat het eigenlijk vergist druivensap is, staat zelfs niet op het etiket.
Ongezonder dan nodig
"Wijn is in essentie ook een natuurlijk product. Door de toevoeging van chemicaliën, pesticiden en andere ongewenste stoffen, wordt het drinken van wijn niettemin vaak ongezonder dan nodig", zegt Janneke Rutten, één van de founders van viaVIÑA, een biologisch wijnmerk met een laag suikergehalte. "De impact op vrouwelijke hormonen door veel ingrediënten in een gemiddelde wijn moet je niet onderschatten. Wees daarom bewust van wat je drinkt, want het gaat verder dan alleen smaak; het gaat om gezondheid."
Op 8 december 2023 voerde de Europese Unie regels in die bepalen dat alle wijnen die in de EU worden verkocht, voorzien moeten zijn van gedetailleerde informatie op het etiket. Denk aan allergenen, energie, ingrediënten en voedingswaarden. Een nobel streven om transparantie te bevorderen en consumenten beter te informeren over wat er in hun geliefde wijnglazen belandt. "Wanneer etiketten niet aan de nieuwe EU-regels voldoen, kan de betreffende wijn in theorie van de markt worden gehaald of kan de producent worden bestraft met administratieve sancties", stelt Rutten, die ook wijnmaker is en wijngaarden bezit. Maar dit is theorie. De handhaving van deze regelgeving blijft namelijk ver achter. "De enige allergeendeclaratie die erop staat, is: bevat sulfieten. In alle wijnen zitten natuurlijke sulfieten. Bij biologisch gecertificeerde wijnen is dit gehalte gemaximeerd en daardoor zijn biologische wijnen hierin aan te bevelen. Dit zie je echter niet terug op het etiket. De 'hoogte' van sulfietgehalte (toegevoegde sulfieten) is verstopt achter de QR code. Daarnaast kunnen er meer stoffen in de wijn aanwezig zijn waarop een consument 'allergisch' zou kunnen reageren. Dat is niet zichtbaar en zorgt voor consumentenbedrog, want wat is het nut van regels als ze niet worden nageleefd?"
QR-code als horde
Het heldere wijnetiket is een instrument om consumenten in staat te stellen zelf te ontdekken wat er wel – of juist niet – in de wijn zit. Openheid is een fundamenteel recht van de consument. De EU lijkt het hiermee eens te zijn. Maar behalve dat zij niet handhaaft, voegt zij ook een drempel toe. Rutten: "Wijnboeren mogen de ingrediënten verschuilen achter een QR-code op het etiket. Dat is een serieuze horde, want bijna niemand scant deze QR-code. Het risico bestaat dat dit als een rookgordijn fungeert, een schijn van transparantie zonder daadwerkelijke openbaring."
De retail gaat ook niet helemaal vrijuit. "Vrijwel geen enkele retailer of wijnwinkel heeft nog op de QR-codes gewezen. Hoezo niet? Is men toch bang dat de consument hierdoor nog kritischer wordt? Probleem is: als consument weet je dus nog steeds niet of je fatsoenlijke wijn koopt of dat je toch misleid wordt en stiekem iets drinkt wat minder goed voor je is dan je wellicht weet."
Kleine wijnboeren de dupe
Behalve dat de consument nog niet krijgt waar hij recht op heeft, zijn ook de vele kleine wijnboeren, die over het algemeen kwalitatief goede wijn maken, de dupe van oneerlijke concurrentie en onethische handelspraktijken. "Een eerlijke wijnindustrie moet streven naar transparantie en gelijkheid. Dit is niet alleen een kwestie van wetgeving, maar ook van ethiek en duurzaamheid." Als consument draag je zelf overigens ook een verantwoordelijkheid, stelt Rutten. "Wees bewust van wat je in je mond stopt. Kies voor heerlijke, eerlijk gemaakte natuurzuivere biologische of fairtrade wijn. Oftewel: wijn gemaakt met respect voor mens en natuur. Dan geniet je bewust én draag je bij aan een eerlijke wijnindustrie."
Het advies van Rutten? "Als het aan mij ligt, wordt natuurzuivere biologische wijn beschikbaar voor iedereen, met een duidelijk wijnetiket zodat iedereen zelf kan zien wat er wel – of juist niet – in de wijn zit. De weg naar gezond consumeren en een eerlijke wijnindustrie vereist niet alleen wetten, maar ook een collectieve inspanning voor openheid, ethiek en duurzaamheid."
Voor meer informatie:
Janneke Rutten
viaVIÑA
Papenstraat 26
7411 ND Deventer
087 7844819
info@viavina.nl
www.viavina.nl