Droogteschade, boomziekten, speculanten: Cacaobonen worden schaarser en de cacaoprijzen exploderen. Dit treft vooral kleinere chocoladefabrikanten zoals Vivani, die zich gecommit hebben op eerlijke en biologische cacaoteelt. Chocoladeliefhebbers zullen worden geconfronteerd met hogere prijzen en misschien zelfs lege schappen. In dit artikel legt Gerrit Wiezoreck - Managing Director van Vivani-fabrikant EcoFinia - uit wat extreme weersomstandigheden, monoculturen en speculanten te maken hebben met de huidige cacaocrisis - en wat fabrikanten eraan kunnen doen.
Gerrit Wiezoreck
Gerrit legt allereerst uit waarom chocolade steeds duurder wordt: "De vraag naar cacao stijgt al jaren, terwijl het aanbod daalt. Vorig jaar mislukte ongeveer een derde van de oogst in West-Afrika - meer dan 70 procent van alle cacao ter wereld komt daar vandaan. Dit veroorzaakt een tekort op de wereldmarkt en zorgt ervoor dat de cacaoprijzen de pan uitrijzen. Dit is vooral lastig voor EcoFinia: ons merk Vivani staat bekend om zijn repen met een hoog percentage cacao en een bijzonder hoog cacaogehalte."
De Vivani-cacao komt uit Latijns-Amerika, met name uit de Dominicaanse Republiek. Gerrit: "We werken daar in de vorm van langdurige partnerschappen met kleine biologische coöperaties, waarbij we een eerlijke prijs garanderen. Maar veel grote Europese fabrikanten proberen nu de tekorten op de cacaomarkt aan te vullen met cacao in Latijns-Amerika. Ze reizen per vrachtwagen naar individuele boerderijen daar en kopen de biologische cacao direct "onderweg", wat ons eigenlijk contractueel gegarandeerd was. De crisis wordt nog verergerd door speculanten die een extra winst willen maken op de beurs. Daarnaast hebben weersverschijnselen zoals 'El Niño' - verergerd door klimaatverandering - ook een negatieve invloed gehad op de oogstopbrengsten in Latijns-Amerika."
'Samenwerken op ooghoogte'
Waarom kunnen andere chocoladebedrijven hun prijzen handhaven? Gerrit: "De meeste grote fabrikanten hebben enorme voorraden waaruit ze nog kunnen putten. En door de grote hoeveelheden die ze produceren, hebben hogere grondstofprijzen minder impact. Vooral omdat veel chocoladerepen überhaupt weinig cacao bevatten. Wij, kleine chocoladefabrikanten, produceren daarentegen meestal op de korte termijn, zonder lange opslagperiodes. Dit betekent dat we nu wanhopig op zoek zijn naar goede biologische bonen - en daar aanzienlijk meer voor moeten betalen. Helaas moeten we deze extra kosten doorberekenen in onze producten."
Problemen in cacaoteelt
Volgens Gerrit spelen ook andere problemen in de cacaoteelt, als gevolg van de klimaatcrisis en dergelijke. "Cacaobomen zijn erg gevoelig voor weersomstandigheden. De klimaatcrisis leidt tot langere periodes van droogte en regen. En omdat de prijs van conventionele cacao uit West-Afrika de afgelopen vijf tot zeven jaar erg laag is geweest, hebben boeren daar weinig kans gehad om te investeren in hun eigen plantages. Bovendien wordt conventionele cacao voor de massamarkt in monoculturen verbouwd. De bomen staan dicht op elkaar in rijen zonder de bescherming van andere planten. Hierdoor zijn ze vatbaarder voor schimmelziekten en schade door het weer."
Prijsstijging van meer dan 200%
Hij merkt op dat de prijs van cacao sinds maart 2023 met meer dan 200% gestegen is. "Jarenlang schommelde de prijs rond de $2.500 per ton. In de tweede helft van 2023 begon de prijs aanzienlijk te stijgen tot ongeveer $4.500 en in het eerste kwartaal van dit jaar bereikte de prijs een hoogtepunt van meer dan $11.000 per ton. Grondstoffen maken minstens 50% uit van de productiekosten van onze chocolaatjes. Het is gemakkelijk te berekenen wat dit betekent voor een chocoladereep met ten minste 70% cacao."
"Bewuster van chocolade genieten"
Komen er weer betere tijden? Gerrit: "Dat hangt vooral af van de volgende grote oogsten in West-Afrika, die meestal in september en oktober beginnen. Tot die tijd gaan we ervan uit dat de prijzen zo hoog blijven als ze nu zijn. In het ergste geval zullen er opnieuw massale misoogsten zijn - en zullen cacaobonen nog schaarser en duurder worden. Een ander probleem is de vernietiging van de bomenpopulatie. Het duurt ongeveer 5-6 jaar voordat een cacaoboom zijn eerste vruchten draagt. Hij produceert pas een volledige oogst als hij 10 jaar oud is. Maar zelfs met betere oogsten zal de prijs van chocolade zeker niet dalen tot hetzelfde lage niveau als een paar jaar geleden. Goede chocolade kan echter niet zo goedkoop zijn als een zak suiker. Iedereen zal zich nog steeds chocolade kunnen veroorloven - maar ze zullen er bewuster van moeten genieten."
"Beter bestand tegen klimaatverandering"
Hij noemt tenslotte nog een heel belangrijk argument om biologische chocolade te blijven kopen ondanks de hogere prijzen. "De grondstoffen die in biologische chocolade worden gebruikt, zijn over het algemeen afkomstig van gemengde gewassen. Deze zijn veel beter bestand tegen klimaatverandering dan monoculturen. Door de hoge biodiversiteit - dat wil zeggen door een verscheidenheid aan verschillende plantensoorten - zijn de cacaoplantages beter bestand tegen extreme weersomstandigheden. De meerderheid van de West-Afrikaanse cacao wordt echter verbouwd in monoculturen. Bij extreme weersomstandigheden - zoals lange periodes van droogte - zijn slechte oogsten onvermijdelijk. Bovendien zijn de bomen dan veel vatbaarder voor ziekten. We maken dit scenario momenteel mee."
Voor meer informatie:
Feijo Blesgraaf
EcoFinia GmbH/Bio Brandcare
+31 6 20537989
ecofinia@biobrandcare.com
www.vivani.de