Marianne Thieme van de Partij voor de Dieren pleit er voor om voedsel niet onder de kostprijs te verkopen. "Hiermee kunnen we al een goede schifting maken. Misschien is het een idee om supermarkten verplicht aan te laten tonen dat de kostprijs voor het voedsel ook daadwerkelijk betaald is."
Marianne Thieme aan het woord.
Blok 1: Wetenschappers en specialisten
Allereerst kwamen diverse wetenschappers en specialisten aan het woord.
De heer J.B. Krouwel (voormalig voorzitter van de Kerngroep van de Taskforce Voedselvertrouwen) concludeerde dat het maar zeer ten dele waar is dat de consument bepaalt wat er in de schappen van de supermarkten ligt. Hij wil meer overleg tussen consumenten en retailers. "Er zijn genoeg stakeholders om de visie van de consument te verdedigen." Ook Jan Willem Erisman van Louis Bolk Instituut was bij het live debat aanwezig. Volgens hem kan er vooral in de vleessector nog veel verbeterd worden als het gaat om duurzaamheid.
Blok 2: Maatschappelijke organisaties
Daarna was het de beurt aan verschillende maatschappelijke organisaties. Joris Lohman (Slow Food International) benadrukte het belang om te komen tot een echte definitie van duurzaamheid. En: "Er is ontzettend veel kennis over voedsel in Nederland. Daarmee moeten we de basis leggen voor een maatschappelijk duurzaam voedselbeleid in plaats van een landbouwbeleid." Volgens Marc Jansen, directeur Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) biedt 'het goed opgebouwde WRR-rapport voor insiders weinig nieuws, maar is het voor outsiders wel heel interessant'.
Jelmer Vierstra van het team Voedsel van Natuur & Milieu adviseert om vleesconsumptie vanuit de regelgeving minder aantrekkelijk te maken, zolang een vermindering van de vleesconsumptie niet vanuit de markt tot stand komt. Joris Lohman is van mening dat Nederland een leidende rol moet hebben: "Er is steeds meer wetenschappelijk bewijs waaruit blijkt dat het wereldwijde voedselprobleem geen productievraagstuk is, maar een verdelingsvraagstuk. We zullen moeten gaan kijken naar innovatieve oplossingen. En Nederland heeft de plicht om hier een leidende rol in te nemen."
Maar hoe kunnen we het imago van duurzaam eten verbeteren, vroeg minister Faber zich vervolgens af. Marc Jansen van CBL: "Je moet vleesvervangers zoals de zeewierburger niet introduceren vanuit de gedachte dat het iets anders is dan gangbaar, maar vanuit een eigen identiteit. Daarmee bereik je consumenten. Dan zijn smoothies met algen opeens ook gewoon lekker."
Marianne Thieme gaf na de korte betogen van de 'maatschappelijke organisaties' aan heel blij te zijn dat de focus in het debat dit keer niet op 'greenwashing' ligt. "Ik ben blij, want ik hoor echt een ander verhaal. De wil voor verandering is er."
Blok 3: Sector
In de laatste groep gaf mevrouw I. Jansen (voorzitter Nederlandse Vakbond Varkenshouders) onder andere aan dat de varkenssector de ambitie heeft om het voorbeeld te zijn in de verduurzaming van de landbouwsector. En: "Bio en gangbaar hebben elkaar nodig, kunnen elkaar sterker maken." Albert Jan Maat (voorzitter LTO Nederland) pleit er voor om duurzame initiatieven fiscaal te blijven belonen. En ook hij brak een lans voor 'experimenteerruimte' in de landbouw. "De wetgeving is soms echt te star. Geef de ruimte om te experimenteren, dan kunnen veel grotere stappen naar verduurzaming gezet worden." Chantal Engelen van Kromkommer vertelde dat er meer samenwerking in de keten nodig is om verspilling te voorkomen, de macht van de retailer is nu te groot.
Bionext
Als laatste in dit blok kwam Bionext-directeur Bavo van den Idsert aan het woord.Het rapport is volgens Bavo een heel goed raamwerk. Hij vertelde dat de bio-boeren de retailvraag momenteel nauwelijks kunnen bijbenen en dat de duurzaamheidsvraag echt aangejaagd wordt vanuit de markt. "Het is de consument die er om vraagt. De huidige groei is mooi en dit zet ook echt door, maar het speelveld zal moeten veranderen. De machtsverhouding in de keten is compleet scheef en daar zijn de boeren echt te dupe van. De scheve verhoudingen zijn niet voor niets een heel belangrijk aspect in dit rapport." Hierna vertelde Bavo nog over het True cost pricing-model.
Bavo van den Idsert houdt zijn betoog.
Volgens de Bionext-directeur is er ook veel meer stabiliteit in de wetgeving nodig. "Omschakeling vergt een enorme investering. We kijken ook naar wat er gebeurt met fosfaatrechten. Moet de biologische grondgebonden boer zijn rechten inleveren? Dan trek je het speelveld wel een beetje scheef."
Marianne Thieme wil de verantwoordelijkheid voor de groei van de biologische verkopen niet bij de consument leggen. "Is daarin juist niet een rol voor de overheid weggelegd?" Bavo: "De vraag naar bio-producten is momenteel groter dan het aanbod. De consument geeft hiermee heel duidelijk een signaal af, het is aan de keten en de overheid om daarop te reageren en hier op in te spelen. Zo is er meer steun voor omschakelaars nodig: in zuivel zien we een schreeuwend tekort aan biologische zuivel. De boeren willen, maar het risico moet in de keten genomen worden, vanuit het beleid." Denemarken werd tenslotte ook nog als voorbeeld aangehaald. Zo gaf Bavo aan dat in dat land alle kosten voor de certificeringen en dergelijke door de overheid op zich worden genomen.
Ook Albert Jan Maat (LTO Nederland) gaf na het betoog van Bavo aan dat het voor boeren nu te lastig is om om te schakelen. "Dit zit vooral in de kosten. Help ons zodat boeren makkelijker kunnen omschakelen. Aan ons zal het niet liggen!"
Klik hier om onder meer alle position papers van de deelnemende organisaties aan het rondetafelgesprek te lezen.
Klik hier voor het artikel over dit rondetafelgesprek op de Bionext-website.