ESBL-producerende bacteriën staan centraal in het proefschrift van Ilse Overdevest, arts-microbioloog bij PAMM.
Opsporen en type bepalen
In haar proefschrift beschrijft Ilse Overdevest de uitdagingen die gepaard gaan met de detectie en typering van ESBL-bacteriën. Snelle en precieze opsporing en typering van de bacteriën is belangrijk voor infectiepreventie maatregelen, om de juiste antibiotische therapie in te zetten en voor onderzoek naar de oorzaken van de toename van resistente bacteriën. Ilse Overdevest heeft een aantal methoden onderzocht en komt tot de conclusie dat screeningsagars (met name de EbSAagar en Micro-Array (Check-Points) nuttige methoden zijn bij het zoeken naar ESBL-bacteriën.Algemene bevolking
ESBL-bacteriën zijn niet alleen een probleem binnen ziekenhuizen maar ook in de algemene bevolking. Dit blijkt uit een survey binnen het promotieonderzoek waarin feces van huisartsenpatiënten werd gescreend op ESBL. Hiervan bleek 10% positief. Dit geeft aan dat ook in Nederland dragerschap van de ESBL-bacterie voorkomt in de algemene bevolking. Kippenvlees is vaak besmet met ESBL-producerende bacteriën, dit is het geval bij 80% van het onderzochte kippenvlees. De bacteriën gevonden op het kippenvlees zijn in veel opzichten vergelijkbaar met de bacteriën die infecties veroorzaken bij mensen. Dit toont aan dat er een relatie is tussen ESBL in kippenvlees en dragerschap en infecties bij de mens.ST131 E. coli
Er zijn bepaalde typen ESBL-bacteriën die zich zó goed hebben aangepast aan de mens dat ze "bij ons horen". Ze kunnen de menselijke darm gedurende jaren koloniseren. Dit type ESBL-bacterie, de ST131 E. coli, heeft zich wereldwijd verspreid. Het is lang onduidelijk geweest waarom dit type zo succesvol is en wereldwijd veel gezien wordt. De studie van Ilse Overdevest laat zien dat langdurig dragerschap waarschijnlijk de succesfactor is.Bestaande middelen werken niet meer
Resistentie ontstaat door het gebruik van antibiotica. Het gevolg is dat antibiotica niet meer helpen en artsen moeten uitwijken naar andere middelen om infecties te bestrijden. Echter, het is niet de verwachting dat er op korte termijn nieuwe geschikte antibiotica worden ontwikkeld. Uiteindelijk betekent dit dat ziektes die we nu makkelijk kunnen genezen weer levensbedreigend worden. Daarom moeten we zuinig en doelmatig omgaan met de antibiotica die we nu hebben zodat we infecties kunnen blijven behandelen in afwachting van nieuwe antibiotica.Common goods
Toch worden antibiotica veelvuldig ingezet. Dit kan het beste verklaard worden door de theorie van de 'common goods': antibiotica zijn goedkoop en voor iedereen toegankelijk. Mensen willen antibiotica gebruiken als ze ziek zijn in de hoop dat ze snel weer beter zijn. Zelfs als antibiotica niet perse nodig zijn om beter te worden. In de veterinaire sector is het in het belang van de boer om zijn dieren antibiotica te geven aangezien zieke dieren niet verkocht kunnen worden. Maar hoe meer antibiotica we gebruiken, hoe sneller resistentie ontstaat. En dan heeft niemand meer iets aan antibiotica.Wereldwijd zorgvuldig omgaan met antibiotica, zowel in de humane als in de veterinaire sector, is dus van essentieel belang om resistentieontwikkeling tegen te gaan.
Ilse Overdevest promoveerde op woensdag 8 april 2015 om 11:45 uur in de aula van de Vrije Universiteit Amsterdam op haar proefschrift 'Extended-spectrum β-lactamase producing Enterobacteriaceae'.