"Er is een goed evenwicht tussen vraag en aanbod in de biologische fruitmarkt. Er is sprake van een klein beetje tekort en dan is het goed," duidt Robert Elshof van Elshof Organic Fruit – dat zowel biologisch hardfruit teelt als vermarkt – half januari de markt. "De oogst was een behoorlijk stuk kleiner dan in andere jaren en Europees gezien, behoorde de biologische hardfruitoogst tot één van de kleinste van de afgelopen tien jaar. Het zorgt ervoor dat de prijzen gewoon goed zijn."
Naast binnenlandse afzet aan supermarkten en een klein deel aan vrije handel, exporteert Elshof Organic Fruit in vaste programma's. Voor de meeste bestemmingen, met uitzondering van Scandinavië, ziet Robert dat de vraag naar biologische appelen en peren licht groeiend is. "In Scandinavië heeft biologisch hardfruit al jaren een hoog marktaandeel waarvan we nu zien dat het aan het stabiliseren is."
Kennis in huis
Eén van de andere exportbestemmingen is het Verenigd Koninkrijk. Robert stelt vast dat export naar het VK door de Brexit een ingewikkelde exercitie is geworden, vooral door de bijkomende administratieve last. "Of je gaat mee in de nieuwe vereisten naar aanleiding van de Brexit, of je neemt afscheid van je klant. We kozen voor het eerste. Hoewel exporteren naar het VK inmiddels behoorlijk gecompliceerd is, blijven we het continueren, omdat we de kennis in huis hebben."
Hoewel hij constateert dat het potentieel in Nederland voor de afzet van biologisch hardfruit groot is, ziet Robert ook dat het nog een beetje in de kinderschoenen staat. "Het wordt tijd dat er een slag gemaakt wordt om zowel de afzet als de teelt te professionaliseren. Het is een nicheproduct, maar het moet wel een bepaalde omvang hebben om van waarde te kunnen zijn in de keten."
Onderscheiden met duurzaamheid
Waar Nederlandse biologische peren voornamelijk worden geëxporteerd naar een groeiende Europese markt, ziet Robert zeker op het gebied van biologische appelen mogelijkheden in de Nederlandse markt. Hij stelt vast dat er nog veel te weinig Nederlands product in de schappen ligt. "Bij biologische appelen – die vooral in Nederland worden afzet – speelt de lokaliteit een rol. Dat zou supermarkten een kans geven om zich op het gebied van duurzaamheid te onderscheiden; het product hoeft immers geen lange transportafstanden af te leggen."
De handelaar kijkt dan ook wat afgunstig naar Duitsland, waar de biologische appel een veel groter marktaandeel heeft. "Biologische appelen zijn in Duitsland ook gemeengoed bij discounters. Het zou mooi zijn als wij dat in Nederland ook voor elkaar krijgen. Er hoeft niet eens heel veel voor te gebeuren; als alle Nederlandse supermarkten wat meer Nederlandse biologische appelen zouden opnemen, zou er al een tekort zijn, ook in een jaar met een goede oogst."
Beschikbaarheid
Want beschikbaarheid is een belangrijk aspect voor de afzet, ziet Robert. "De donkergroene bio-consument – die bewust bij de biologische speciaalzaak koopt – is een stabiele groep. Daarnaast is er een steeds grotere groep consumenten die af en toe biologische producten koopt. Bij die groep zit het groeipotentieel. In Nederland lopen we qua biologische marktaandelen nog wat achter. Als oorzaak daarvan wordt vaak de prijsbewuste consument genoemd. Ik denk dat dit maar deels waar is; het is ook een kwestie van beschikbaarheid. Er is in de Nederlandse supermarkt nog heel veel ruimte voor een groter biologisch schap. Als er biologisch product in de schappen ligt, zet dat wat in beweging. Er zijn nog steeds supermarkten die het niet hebben en dan wordt het ook niet verkocht."
Maar of het om retail, vrije handel of export gaat, Robert benadrukt het belang van het opbouwen van vaste relaties. "Het is voor ons steeds belangrijker om met vaste partners te werken. Dat zorgt voor een stabiele prijsvorming en duidelijkheid voor alle partijen waar het gaat om borging van kwaliteit. Het brengt wel wat extra werkzaamheden op het gebied van certificeringen en administratie met zich mee, maar het geeft veel rust en stabiliteit in de afzet van ons bedrijf. Als je elkaar goed kent, weet je wat je van elkaar kunt verwachten."
Kleinere oogst
Niet onbelangrijk in een omgeving waar extreme situaties eerder de norm dan uitzondering zijn geworden. Zo geeft Robert aan dat heel wat perentelers getroffen zijn door een kleinere oogst als gevolg van late val – waar de peren kort voor de oogst spontaan van de boom zijn gevallen. "Er zijn telers waar meer dan 10 ton peren per hectare op de grond is gevallen. Dat is puur verlies. De oogst die daardoor kleiner uitvalt, kan door de goede prijzen niet goed worden gemaakt. De telers met een redelijke oogst zullen wel een heel goed jaar draaien."
Robert ziet dan ook niet de prijs – waarvan hij vaststelt dat die de laatste jaren redelijk stabiel is – maar het teeltrisico als de grootste uitdaging in de biologische hardfruitteelt. Zo benoemt hij naast de onverwachte late val van het afgelopen groeiseizoen ook de aanwezigheid van schimmels als een enorm risico. De handelaar merkt op dat zowel bij appelen als peren tijdens het oogsten of zelfs aan het einde van de bewaring pas blijkt dat er daardoor zwarte plekjes of schurftaantasting op het hardfruit is ontstaan, waardoor soms wel 30 tot 50 procent van een partij ongeschikt is voor verkoop.
Robuuste rassen
Waar robuuste en resistente hardfruitrassen soms uitkomst kunnen bieden, ziet Robert dat die ook vaak weer hun eigen beperkingen met zich meebrengen. "De wens van de telers is om robuuste rassen te telen, die minder gevoelig zijn voor de grillen van het weer. We dachten dat dit de toekomst voor de biologische hardfruitteelt zou zijn, maar deze rassen hebben weer andere problemen en het blijkt dat de consument zich op dat vlak ook niet aanpast. Er is vooral vraag naar de traditionele rassen, maar dan biologisch geteeld."
"Elstar en Conference zijn nog steeds ongekend populair, waardoor het niet meevalt om met nieuwe rassen marktaandeel te winnen. Het is lastig om consumenten een appel te laten eten die ze niet kennen. Deels zullen wij ons als telers moeten schikken in het feit dat we telen wat de consument wil kopen, want biologische appelen en peren zijn duur om te telen." Daarbij ziet Robert dat er zoveel kennis en ervaring in de biologische teelt is opgedaan, dat het inmiddels ook mogelijk is om bijvoorbeeld een ras als Elstar biologisch te telen.
Voordeel
Overigens merkt Robert op dat de weersextremen ook in het voordeel van de Nederlandse biologische hardfruitteelt kunnen werken. "De perenteelt verschuift van het zuiden van Europa naar het noorden. Het klimaat in Zuid-Europa verschuift steeds meer naar een landklimaat met te veel hitte voor de teelt van peren. Met het Nederlandse zeeklimaat zitten we voor het telen van peren heel gunstig. Met ons goede klimaat en het water waarover we kunnen beschikken, is Nederland in Europa koploper. Dat is al jaren een troef in de conventionele hardfruitmarkt en dat schuift ook door naar de biologische markt."
Dit artikel komt uit de januari editie van het vakblad Primeur. Abonneren op Primeur kan hier.
Voor meer informatie:
Elshof Organic Fruit
Van den Hamlaan 19
8251 RX Dronten
T. +31 (0) 321 312719
info@elshoffruit.nl
www.elshoforganicfruit.com