De biologische sector heeft het tij mee, constateert directeur Nicolette Klijnhout-Klijn. Zowel het Rijk als de EU zetten in op groei van de biologische productie en consumptie. In 2023 bereidde Skal zich daarom voor op een toekomstige toename van het aantal aangesloten bedrijven. "Iedereen binnen Skal draagt zijn steentje bij aan het totale effect dat we willen bereiken: een betrouwbaar biologisch product voor de consument."
Eind 2022 lanceerde het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit het Actieplan Biologische Landbouw. Daarin staat onder andere dat LNV en de sector de consumptie van biologische producten sterk gaan stimuleren. "Dat zal betekenen dat er zowel meer productie als verwerking in Nederland zal plaatsvinden, maar ook dat er meer geïmporteerd zal worden", vertelt Skal-directeur Nicolette Klijnhout-Klijn.
"Het kan haast niet anders dan dat het aantal bij Skal aangesloten bedrijven gaat toenemen, wat betekent dat Skal zal gaan groeien." Samen met LNV is een meerjarenbeleidsplan opgesteld en zijn er prognoses gemaakt over de te verwachten groei. "Verder hebben we goed geluisterd naar de plannen die in de sector leven. We weten dat een aantal specifieke sectoren versneld wil gaan groeien."
Kwaliteit waarborgen
Ook Skal groeit voortdurend, soms tegen de klippen op. Daarom is het inwerken van nieuwe medewerkers enorm belangrijk. "Daar proberen we steeds beter in te worden, want er is maar één organisatie zoals de onze. Medewerkers hebben niet al ergens anders ervaring op kunnen doen." Het is belangrijk voor Nicolette dat die groei niet ten koste gaat van de kwaliteit. "Omdat we de enige controle-autoriteit zijn, vind ik dat wij het aan onze stand verplicht zijn om de kwaliteit van onze dienstverlening op een hoog niveau te houden. Daar sturen we op en daar trainen we onze inspecteurs in."
Skal groeit niet alleen omdat er meer bedrijven zijn aangesloten, maar ook omdat er taken zijn bijgekomen. Deels door de in 2022 ingegane nieuwe bio-verordening, maar ook doordat Skal taken van de RVO en Douane heeft overgenomen. "Voorheen was Skal op het gebied van import alleen verantwoordelijk voor de bedrijfscertificering. Vanaf 2022 moeten we ook de partijen die geïmporteerd worden controleren. Dat is deels een administratief proces, dat vanuit ons kantoor kan worden gedaan. Bij hoog risicoproducten worden er ook materiële controles gedaan op de locatie waar die partijen zijn opgeslagen, dan worden er monsters genomen."
Grootste importland van Europa
Deze controle is belangrijk, want van het totale volume aan biologische grondstoffen en producten die vanuit derde landen naar Europa geïmporteerd wordt, loopt voor 30 tot 40 procent over Nederland. "Wij zijn het grootste importland van Europa. Dat heeft te maken met de goede logistiek die Nederland heeft in de havens en op Schiphol en de goede dienstverleners in die importlogistiek."
Skal werkt samen met andere controle-organisaties in de landen van herkomst. We communiceren met elkaar via het organic farming information systeem van de EU. "Op het moment dat er zich een probleem voordoet met een partij, dan wordt die partij gemeld in dat systeem en worden er vragen uitgezet naar degene die de betreffende partij gecertificeerd heeft. Die moet dan onderzoek doen of die vragen beantwoorden. Via dat systeem volgt dan de informatie-uitwisseling."
In de nieuwe bio-verordening zijn de eisen waaraan die certificering in derde landen moet voldoen, aangescherpt door de Europese Commissie. Er wordt strenger gelet op zaken die niet passen bij biologische productie, zoals residuen van gewasbeschermingsmiddelen, conserveringsmiddelen, genetisch gemodificeerde producten of antibiotica. De ambitie is gesteld dat Skal binnen nu en twee jaar de documentcontrole van de Douane volledig overneemt.
Aantoonbaar duurzaam
De stimuleringsmaatregelen uit het Actieplan zullen dit jaar pas goed tot hun recht komen, verwacht Nicolette Klijnhout-Klijn. Na een grote groei in de consumptie van biologische producten en het aantal biologische bedrijven in de coronajaren, stagneerde die groei in de loop van 2022. "Dat had vooral te maken met het uitbreken van de oorlog in Oekraïne, de economische impact die dat heeft gehad en de sterke inflatie. Als biologische producten een stukje duurder worden, kiest de consument daar toch minder vaak voor. Die trend heeft zich in 2023 gelukkig niet doorgezet; in dit jaar steeg de consumptie van biologische producten weer. Wel zagen we in dat jaar een hele geringe stijging van de biologische landbouwbedrijven en een lichte krimp van de handel en verwerking.
De ontwikkelingen in de biologische sector worden dus altijd beïnvloed door externe factoren. Maar de sector heeft het tij mee. "De biologische landbouw wordt nu serieuzer genomen. Het is immers aantoonbaar duurzaam en een oplossing in het kader van stikstof. Er wordt geen gebruikgemaakt van gewasbeschermingsmiddelen, waar nu heel veel gedoe over is. Voor consumenten die met het milieu bezig zijn, is biologisch een heel goed alternatief. Het is jammer dat je daar soms een hogere prijs voor moet betalen, maar ik weet dat de sector er alles aan doet om een kwalitatief goed product tegen een redelijke prijs te bieden."
Biodiversiteit en waterkwaliteit
Een onzekere factor is de nieuwe regering. Maar het Actieplan Biologische Landbouw is vastgesteld beleid tot 2030 en hetzelfde geldt voor de Europese ambities. Daarnaast blijft het stikstofprobleem een issue. "Ik verwacht zeker dat de biologische landbouw een oplossing blijft in de problematiek rond de duurzame landbouw en stikstof in Nederland. Ook gangbare bedrijven kunnen verduurzamen, daar zullen ook aandacht en middelen naartoe gaan. En dat is alleen maar goed, want met alleen biologische landbouw red je het ook niet."
De biologische landbouw kan volgens haar door de manier waarop zij landbouw bedrijft ook iets betekenen op het gebied van biodiversiteit en waterkwaliteit. "Maar er is meer dan alleen biologische landbouw, er is ook biologische verwerking. Bij het maken van biologische producten, worden bijvoorbeeld geen chemische conserveringsmiddelen gebruikt en worden bepaalde bewerkingstechnieken niet gebruikt. De biologische filosofie is ook een manier van nadenken over hoe je je voeding bereidt. Het gaat ook over de kwaliteit en de smaak van het voedsel. En natuurlijk over dierenwelzijn. Biologische bedrijven maken bijvoorbeeld ook vaak gebruik van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Ze hebben een veel grotere toegevoegde maatschappelijke waarde dan dat ze alleen maar duurzaam zijn."
Voor meer informatie:
Skal Biocontrole
Dr. Klinkertweg 28a
8025 BS Zwolle
038 4268181
info@skal.nl
www.skal.nl