Ook op akkerland liggen voldoende kansen om bij te dragen aan de zogenoemde Basiskwaliteit Natuur. Dit blijkt uit een nieuw rapport van OBN Natuurkennis. Meer natuur op akkers is ook winst voor aangrenzende natuurgebieden.
Al langer groeit het besef dat niet alleen de bescherming van zeldzame natuur in natuurgebieden belangrijk is. Ook de 'gewone soorten' in steden en op het platteland, zoals de haas, huismus en egel, gaan hard achteruit. Het concept Basiskwaliteit Natuur richt zich op het in stand houden van de minimale leefcondities voor deze soorten. Onder andere natuurinclusieve landbouw kan daaraan bijdragen.
Soorten van het boerenland
In een nieuw onderzoek van Deskundigenteam Cultuurlandschap zetten onderzoekers een aantal maatregelen op een rij die daarbij effectief kunnen zijn. Het rapport richt zich op vijftien soortgroepen die kenmerkend zijn voor het Nederlandse boerenland, van bodemdieren en natuurlijke plaagbestrijders tot dagvlinders en akkervogels. Voor deze groepen is in kaart gebracht welke maatregelen bijdragen aan hun voedselvoorziening, voortplantingsmogelijkheden, veiligheid en verplaatsing (de vier V's).
Natuurinclusieve maatregelen
Op basis daarvan is een overzicht gemaakt van 42 natuurinclusieve maatregelen die effectief zijn voor biodiversiteitsherstel in akkerbouwgebieden. Bij die maatregelen kan gedacht worden aan aanpassingen in de teelt, zoals het telen van bloeiende planten, ontwikkelen van kruidenrijk grasland en gebruik van strokenteelt. Ook aanpassing van bemesting en vermindering van grondbewerkingen en pesticidengebruik horen daarbij. Daarnaast kunnen akkerbouwers aan agrarisch natuurbeheer doen en bijdragen aan de zogenoemde groenblauwe dooradering, bijvoorbeeld door aanleg van heggen, akkerranden, keverbanken of natuurvriendelijke slootkanten.
Hulpmiddel voor gebiedsprocessen
De kansrijke maatregelen zijn gebundeld in een interactieve 'kansentabel' die inzicht geeft in hoeverre de maatregelen soortgroepen ondersteunen. Deze tabel is bruikbaar in gebiedsgerichte samenwerking tussen boeren, collectieven, terreinbeheerders en overheden. Ook zijn de maatregelen beoordeeld op praktische toepasbaarheid, kosten, agronomische inpassing en hun rol binnen bestaande KPI-systemen – zoals de BiodiversiteitsMonitor Akkerbouw – zodat dit onderdeel kan zijn van het gesprek tussen gebiedspartijen.
Lessen uit de praktijk
Daarnaast zijn lessen getrokken uit bestaande pilotprojecten. In vier pilotgebieden zijn via interviews praktijkervaringen met natuurinclusieve akkerbouw verzameld. Van belang bleek dat er ruimte is voor 'lerend beheren' en dat de samenwerking in een gebied baat heeft bij vroegtijdige afspraken tussen agrariërs en andere gebiedspartijen. Tegelijkertijd blijkt dat onzekerheid over financiering en langetermijnperspectief nog steeds een belangrijke barrière vormt voor opschaling. Basiskwaliteit Natuur moet dan ook beter verankerd worden in ruimtelijk en landbouwbeleid buiten de grenzen van natuurgebieden, stellen de onderzoekers.
Veldwerkplaatsen natuurinclusieve landbouw
Wie wil weten hoe dit in de praktijk uitpakt, kan deelnemen aan de Veldwerkplaats Gebiedsaanpak natuurinclusieve akkerbouw op 26 juni (Zuidwest-Nederland) of 2 juli (Noord-Nederland).
Voor meer informatie:
VBNE / OBN natuurkennis
Princenhof Park 7
3972 NG Driebergen-Rijsenburg
0343-745250
[email protected]
natuurkennis.nl