Tholen - "Opa Hellinga, die boer was in Friesland, vertelde mij als kleine jongen over de natuur en de koeien op het boerenbedrijf, ik ging er heel graag naartoe, we maakten omeletten van gevonden zwaneneieren, en hij droeg de liefde voor weidevogels aan mij over. Nu, vele, vele jaren later kijk ik er met een nostalgische romantische blik op terug." Het vormde voor Bernd Feenstra (53) de basis van waaruit hij zijn maatschappelijke carrière vormgaf. Hij werkt als sectormanager tuinbouw bij de Rabobank. Met als specialisaties fruitteelt, bloembollen en boomkwekerij. Voor hij zijn carrière bij Rabobank begon is hij in verschillende rollen ruim 25 jaar werkzaam geweest in de tuinbouw. Bij het ministerie van LNV, de ABN AMRO Bank en als zelfstandig marktadviseur voor agrarische MKB-bedrijven. Bernd heeft Milieu (MSc) in Wageningen en Bedrijfskunde (MBA) aan de Universiteit Twente gestudeerd.
"Ik ben een verbinder, ik ken de stad en het platteland"
Polderen werkt
Bernd heeft een eigenwijze kijk op de discussies die er over en door de gangbare en biologische sectoren worden gevoerd. Hij vindt dat het landbouwdebat onnodig gepolariseerd is. In zijn optiek wordt er veel te veel vanuit 'voor en tegen' context gesproken. "Dat kan echt anders, de gulden middenweg is in onze cultuur en traditie altijd de beste weg gebleken bij het oplossen van grote maatschappelijke problemen. Wat ook wordt vergeten is dat de Europese productie van groente en fruit zwaar onder druk staat door een combinatie van klimaatverandering en sterke afname van beschikbare grond, arbeid en gewasbescherming. Het feit dat de gangbare boeren, Bernd noemt ze liever duurzame boeren, deels ook chemische gewasbeschermingsmiddelen mochten gebruiken leverde indirect ook voordelen op voor de biologische landbouw omdat een schadelijke schimmel of insect immers niet discrimineert. De ziekte- en plaagdruk op gewassen was door het gebruik van deze gewasbeschermingsmiddelen redelijk onder controle. We zien nu helaas weer een toename van ziekte- en plaagdruk, mede omdat het aanbod van middelen sterk afneemt."
Volgens Bernd staat de Europese plantaardige productie onder druk, zowel biologisch als duurzaam. Niet alleen op basis van bovenomschreven waarneming. "Robuustheid van gewassen en teeltsystemen worden steeds meer een randvoorwaarde om als boer en tuinder überhaupt nog voldoende te kunnen produceren. Dat begint bij veel meer en nauwere sector brede samenwerkingen." Een derde aspect vormt de focus in het beleid voor de biologische sectoren. "Daar wordt nu vooral ingezet op stimulering van de marktvraag, terwijl de grootste uitdaging ligt bij productieverhoging. Hoe krijgen we meer kilo's van het land en van de bomen? Zonder kilo's heeft de boer of tuinder immers geen inkomen en valt er ook niets te verkopen."
Ambitie werkt
"Vanuit de Rabobank zijn we in brede zin met duurzaamheid bezig. We hebben ons bijvoorbeeld gecommitteerd aan de doelen van het Parijs akkoord." Op klantniveau stimuleren en belonen we duurzaamheidsinspanningen bij duurzame en biologische boeren en telers. Daarnaast pleiten we voor een economische systeemverandering op basis van 'True Value'. Dat betekent dat zowel de maatschappelijke en sociale baten als de maatschappelijke en sociale lasten worden meegenomen in de prijs van producten." Dat is een fundamentele wijziging die op termijn zou kunnen leiden tot aanpassingen van financieringscriteria waarlangs een financieringsaanvraag wordt beoordeeld. "Dat is waar, maar dat kunnen we, het belangrijkste is dat we als coöperatie onze maatschappelijke verantwoordelijkheid willen nemen. En als dat betekent aanpassing van onze beoordelingscriteria dan doen we dat graag."
Kruisbestuiving werkt
Van belang is dat er volgens Bernd vanuit de verschillende sectoren meer regie wordt genomen op de maatschappelijk relevante dossiers zoals arbeid, water, gewasbescherming en natuur. "Kruisbestuiving en veel meer samenwerking tussen gangbare en biologische boeren en tuinders is cruciaal voor een gezonde toekomst van de Nederlandse landbouw. Dat klinkt wellicht heel idealistisch, maar ik vind dat we dat ook mogen zijn. Ik wil bouwen niet afbreken."
Hij noemt in dat verband als mooi voorbeeld Joe Vilsack, de vorige minister van Landbouw in Amerika. "Destijds werd aan Joe gevraagd of hij voor biologische landbouw of voor gangbare landbouw was, hij blijkt te hebben geantwoord dat dat hetzelfde is als je vraagt aan een ouder welke van de twee kinderen je het meeste lief hebt. Voor mij geldt dat ook zo, beide landbouwvormen zijn me even lief. Ze kunnen van elkaar leren en vullen elkaar aan. Vanuit dit idealisme zijn er wel degelijk concrete stappen te nemen op korte termijn."
De biologische sectoren hebben altijd een positieve aanjaagfunctie gehad voor verduurzaming van de landbouw maar volgens Bernd is de laatste jaren sprake van de wet van de remmende voorsprong. "De gangbare landbouw innoveert op een aantal duurzaamheidsaspecten harder en sneller dan de biologische landbouw. Voor een gezonde toekomst van de biologische landbouw is het zaak dat de biologische landbouw haar natuurlijke rol als aanjager van verduurzaming weer oppakt." Focus daarbij op productieverhoging en klimaatadaptatie in de teelt met als basis robuuste rassen. Dit zijn ook doelen die telers en boeren uit zowel de gangbare als biologische sectoren met elkaar kunnen delen en nastreven.
Voor meer informatie:
Bernd Feenstra
Rabobank
[email protected]
www.rabobank.nl