Tholen - Is de biologische sector te bescheiden geweest? Te snel tevreden met complimenten van politici en een vleugje subsidie, vergeleken met het bedrag dat wordt uitgetrokken voor de intensieve landbouw?
Gemiste steun
Trouw en De Groene Amsterdammer publiceren vandaag een onderzoek naar de steun die de biologische sector in de afgelopen jaren heeft gekregen. Of, beter gezegd, de steun die het heeft misgelopen doordat de overheid er structureel voor kiest om geen extra subsidie uit te trekken voor de biologische landbouw. In plaats daarvan wordt er steeds gekozen voor een 'verduurzaming van de brede landbouw', met als meest recente voorbeeld de term 'kringlooplandbouw' die oud-minister Carola Schouten introduceerde.
Onderzoeksjournalisten van Investico rekenden in opdracht van Trouw en De Groene Amsterdammer uit dat er in de afgelopen tien jaar amper 2 miljoen euro subsidie specifiek naar de biologische boeren ging, terwijl er voor de gangbare landbouw 37 keer zoveel werd uitgetrokken. Er is bijvoorbeeld geen steun voor boeren in omschakeling. Iets dat in andere Europese landen wel gebeurt. Europees gezien kregen Nederlandse bioboeren in de periode 2014 tot 2020 33 miljoen euro minder dan hun Europese collega's. Dat nadeel loopt op tot gemiddeld twintigduizend euro per bedrijf. (Bron: De Groene Amsterdammer)
Michaël Wilde van Bionext, dat meewerkte aan het onderzoek, voelt zich gesteund dat uit het onderzoek van Investico blijkt dat er binnen de Europese Commissie kritiek is op de aanpak van de Nederlandse overheid. "De Algemene Rekenkamer is ook heel duidelijk. Natuurlijk heeft iedere sector wat aan te merken op de overheid, maar het helpt wel als andere partijen ook hun kritiek uiten. Dat helpt absoluut om de overheid een spiegel voor te houden. Het geeft meerwaarde aan de kritiek."
Nieuwe wind
Michaël kan zich wel vinden in de gepubliceerde artikelen. "We zijn terecht kritisch op wat er in het verleden vanuit de Nederlandse overheid rondom de ontwikkeling van de biologische sector. Tegelijkertijd wil ik wel opmerken dat we voelen dat er een nieuwe wind waait sinds het biologisch actieplan bijna een jaar geleden werd gepresenteerd. We merken dat mensen bij zowel LNV als in de politieke arena willen dat biologisch wel slaagt. Maar we hebben wel kritiek op de verdere uitvoering ervan. Het gaat ongelooflijk traag voordat de beloofde steun bij de ontwikkeling van de markt terecht komt."
Steun komt traag op gang
Het ministerie heeft voor de uitvoering van het actieplan 26 miljoen uitgetrokken, maar tot nu toe is er van dat geld nog weinig in de sector terecht gekomen. Afgezien van een consumentencampagne die begin volgend jaar van start gaat. "We hebben diverse plannen ingediend, maar veel worden afgewezen. Dat is ontzettend frustrerend. Er is een actieplan, er is geld beschikbaar, maar we kunnen er nu niet bij om ervoor te zorgen dat de sector uit het slop komt. Is dat onkunde, onwil of moeilijke regelgeving? Lastig om daar de vinger achter te krijgen, maar het baart ons als sector wel veel zorgen."
"We zijn kritisch dat er in het verleden niets is gebeurd, blij met de steun en commitment die we nu krijgen, maar ook enigszins teleurgesteld dat de steun zo traag op gang komt. Wij hebben altijd gedacht: we hebben een plan en geld nodig, daarmee kunnen we dingen voor elkaar krijgen. Nu blijkt dat in de praktijk knap lastig."
Volgens Michaël is het nu nodig dat de biologische sector een andere, meer volwassen houding aanneemt. "Het biologisch keurmerk is van de overheid, niet van de sector. Dat wordt vaak vergeten. Al die uren tijd die wij erin stoppen, daar mogen wij compensatie voor verwachten. We hebben eigenlijk sleutelfiguren of een hoge ambtenaar binnen LNV nodig die het hele dossier biologisch op zich neemt en daar samen met de sector aan gaat werken."
Jullie keurmerk, jullie actieplan
De verantwoordelijkheid over overheidsgeld en hoe dat goed en zorgvuldig moet worden uitgegeven, mag niet op het bordje van Bionext komen te liggen. Wij hebben expertise op biologisch en marktontwikkeling, maar niet op overheidsfinanciering. De overheid heeft dat wel en daarom moet de overheid een proactieve houding aannemen. Het is tenslotte hun actieplan. Dat gevoel van eigenaarschap mis ik nu soms. Dan denk ik: het is jullie keurmerk, jullie actieplan."
"Er is een groep mensen binnen LNV die hard werkt aan bio, maar die komen ook niet verder in dit moeras. We hebben iemand nodig die ons hier doorheen helpt. Misschien moeten er regels aangepast worden, misschien moeten er gesprekken komen met Brussel over wat wel mag. We lopen nu tegen de muur aan. Dat is frustrerend, want de buitenwereld ziet dat actieplan en de 26 miljoen aan steun die wordt beloofd, maar ziet tot nu toe niet waar dat geld naartoe gaat."
Te bescheiden
Oud-Bionext-directeur Bavo van den Idsert geeft in het artikel van De Groene aan: 'we zijn te lief zijn geweest'. Is de sector inderdaad te bescheiden geweest? "Dat denk ik wel", reageert Michaël. "Als sector hebben we de overheid zoveel te bieden in de transitie van de landbouw. Op thema's als klimaat, bodem, watervervuiling, biodiversiteit, dierenwelzijn en gezondheid. Dat wij daaraan werken heeft voor de samenleving veel opgeleverd. Maar nooit hebben wij daar maatschappelijke en financiële waardering voor gehad, terwijl andere landen dat wel zien en hun bio-sector wel steunen. Dat we het toch hebben gedaan, ondanks het gemis van steun, vind ik een groot compliment aan de sector."
