De huidige uitbraken van vogelgriep hebben verwoestingen aangericht bij dierpopulaties, waaronder pluimvee, wilde vogels en sommige zoogdieren, en hebben schade toegebracht aan de bestaansmiddelen van boeren en de handel in voedingsmiddelen. Hoewel deze uitbraken vooral dieren treffen, blijven ze ook risico's inhouden voor mensen.
De Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO), de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de Wereldorganisatie voor Diergezondheid (WOAH) dringen er bij landen op aan om sectoroverschrijdend samen te werken om zoveel mogelijk dieren te redden en mensen te beschermen.
Vogelgriepvirussen verspreiden zich normaal gesproken onder vogels, maar het toenemende aantal H5N1-vogelgriepdetecties onder zoogdieren - die biologisch gezien dichter bij de mens staan dan vogels - doet vrezen dat het virus zich zal aanpassen om mensen gemakkelijker te besmetten. Bovendien kunnen sommige zoogdieren fungeren als mengvaten voor influenzavirussen, waardoor nieuwe virussen kunnen ontstaan die schadelijker zijn voor dieren en mensen.
Het monitoren van de recente toename van uitbraken bij zoogdieren
De laatste tijd zijn er steeds meer meldingen van dodelijke uitbraken onder zoogdieren die ook worden veroorzaakt door influenza A(H5)-virussen, waaronder influenza A(H5N1)-virussen. 10 landen verspreid over drie continenten hebben sinds 2022 uitbraken bij zoogdieren gemeld aan WOAH. Er zijn waarschijnlijk meer landen waar nog geen uitbraken zijn gedetecteerd of gemeld. Zowel land- als zeezoogdieren zijn getroffen, waaronder uitbraken bij gekweekte nertsen in Spanje, zeehonden in de Verenigde Staten van Amerika en zeeleeuwen in Peru en Chili, waarbij van ten minste 26 soorten bekend is dat ze zijn getroffen. H5N1 virussen zijn ook gedetecteerd bij huisdieren zoals katten en honden in verschillende landen, met recente detecties van H5N1 bij katten aangekondigd door de autoriteiten in Polen.
Beoordeling van het risico voor mensen
Sporadische detectie van influenza A(H5N1) clade 2.3.4.4b virus bij mensen is ook gemeld, maar blijft zeer zeldzaam, met 8 gemelde gevallen sinds december 2021. Infecties bij mensen kunnen ernstige ziekte veroorzaken met een hoog sterftecijfer. De tot nu toe gedetecteerde gevallen bij mensen houden meestal verband met nauw contact met besmette vogels en besmette omgevingen.
"Met de informatie die tot nu toe beschikbaar is, lijkt het virus niet gemakkelijk van de ene persoon op de andere te kunnen worden overgedragen, maar waakzaamheid is geboden om elke evolutie in het virus te identificeren die daar verandering in kan brengen", aldus Dr. Sylvie Briand, directeur van Epidemic and Pandemic Preparedness and Prevention, WHO. "De WHO werkt nauw samen met FAO en WOAH en laboratoriumnetwerken om de evolutie van deze virussen te volgen, op zoek naar signalen van veranderingen die gevaarlijker zouden kunnen zijn voor mensen. We moedigen alle landen aan om hun capaciteit om deze virussen te monitoren en menselijke gevallen op te sporen, te vergroten. Dit is vooral belangrijk omdat het virus nu landen treft die nog maar weinig ervaring hebben met het monitoren van vogelgriep."
Er wordt onderzoek gedaan naar eventuele veranderingen in het virus waardoor het virus zich gemakkelijker kan verspreiden onder zoogdieren, waaronder mensen.
Bron: WHO