In maart 2020 presenteerde de Luxemburgse minister van Landbouw het ambitieuze plan 'PAN-BIO 2025', waarmee Luxemburg zijn plannen ontplooide voor 100% biologisch landbouwareaal tegen 2050 met een tussentijdse doelstelling van 20% tegen 2025 (goed voor 25.000 ha).
Anno 2023 is het tijd voor een tussenbalans van de gerealiseerde cijfers en ingevoerde beleidsmaatregelen. Maar zelfs de Luxemburgse minister van Landbouw heeft al toegegeven dat het moeilijk zal zijn om de ambities waar te maken.
Allereerst wat cijfers
- Eind 2022 bestond de Luxemburgse biologische landbouwsector uit 98 landbouwers, 20 tuinbouwers, 22 wijnbouwers, 23 boomkwekers, 21 imkers en 16 veehouders; ten opzichte van 2018 betekende dit een toename van 50% van het totale aantal.
- Het biologische areaal besloeg eind 2022 8.460 ha, of te wel 6,9% van het totale areaal. Dit betekent net geen één derde van het beoogde doel tegen 2025, maar van de andere kant is het areaal wel met 57% toegenomen sinds 2018. Dit komt neer op een jaarlijkse uitbreiding van het biologische areaal met 10%.
- Luxemburg staat met 265 € gemiddelde bestedingen aan biologische voeding per inwoner per jaar binnen de Europese Unie op de derde plaats, maar op 23ste plaats wat betreft de biologische productie en 20ste wat betreft biologisch areaal. Het aanbodtekort wordt aangevuld met invoer, vooral van fruit, groenten, gevogelte, eieren, kaas en vlees.
De consumptie van biologische voeding is dus al reeds goed ontwikkeld, maar ondanks de reeds gerealiseerde groei aan de aanbodzijde, blijft de productie vooralsnog achter, niet alleen op de doelstellingen uit het biologische beleidsplan maar ook in Europese context.
Stimuleringsmaatregelen van overheidswege
Met het oog op de gestelde doelstellingen voor de biologische sector heeft de Luxemburgse regering meerdere stimuleringsmaatregelen voorzien in haar biologische beleidsplan ‘PAN-Bio 2025’. Deze maatregelen zijn gestoeld op 4 sporen:
- Het nauwgezet opvolgen van de actuele stand van zaken bij biologische landbouw en het goed in kaart brengen van het aanbodtekort van biologische producten en van de consumentenverwachtingen. Zo gaf het Luxemburgse Ministerie van Landbouw opdracht tot een studie naar het koopgedrag van de consument.
- Verhoogde zichtbaarheid van de biologische sector door middel van de lancering van een website, een huis-aan-huis tijdschrift en een jaarlijkse “Bio-Woche” om de consument te informeren over de voordelen van biologische landbouw en over de verkooppunten van biologische producten. Andere maatregelen zijn het vergroten van het aandeel biologische voeding in schoolkantines en de financiering van een film over biologische landbouw in Luxemburg.
- Het informeren van de boeren over alle aspecten van biologische landbouw via studiereizen naar het buitenland, nieuwe studierichtingen, conferenties en webinars, demonstratieboerderijen, maar ook door te experimenteren met nieuwe gewasrassen.
- Stimuleren van de samenwerking door de hele keten heen: ten einde aanbod en vraag op elkaar af te stemmen heeft de overheid alle stakeholders uitgenodigd om hiervoor samen oplossingen te vinden. Dit resulteerde in het succesvolle proefproject van meer biologische voeding in schoolkantines zonder substantiële prijsverhoging van de maaltijden. Het geheim van dit proefproject lag in een aangepaste kookfilosofie: minder vlees, minder verschillende menu's, minder voedselverspilling en meer seizoensproducten. Gezien het succes van dit proefproject biedt de Luxemburgse overheid sinds eind 2022 gratis cursussen aan rond het gebruik van meer biologische voedingsproducten en minder voedselverspilling in schoolkantines aan alle gemeentes.
Naast deze actieve stimuleringsmaatregelen maakt de Luxemburgse regering ook gebruik van het GLB (Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid) om gerichte financiële steun aan de biologische landbouw te geven. Zo heeft het twee jaar geleden de biologische premie verhoogd, vooral voor groenten en fruit (respectievelijk van 850 euro per hectare naar 2.000 euro per hectare en van 1.200 euro per hectare naar 2.500 euro per hectare). Daarnaast draagt het de kosten van biologische certificering en zijn onder de nieuwe landbouwwet de eco-schemes en de biologische premie met elkaar verenigbaar. Al met al maken deze steunmaatregelen dat de Luxemburgse biologische landbouw het zwaarst gesubsidieerd is van de hele Europese Unie.
Tegenvallende lokale biologische productie
Maar desondanks valt de binnenlandse biologische productie dus toch nog tegen. Volgens de Luxemburgse controle- en certificeringsorganisatie Vereenegung fir Biolandwirtschaft is dat te wijten aan twee factoren: enerzijds de toegenomen onzekerheid bij de land- en tuinbouwers als gevolg van de oorlog in Oekraïne en anderzijds de kleinschalige structuur van de Luxemburgse land- en tuinbouw, waardoor er geen schaalvoordelen te realiseren zijn en zij moeten concurreren met grotere volumes aan goedkope invoer.
Bron: Agroberichten Buitenland