Gisteren, op Valentijnsdag, was er kalverliefde op tv. De Keuringsdienst van Waarde besteedde een uitzending over het al dan niet kalfjes bij de koe houden. Van de circa 15.000 melkveehouders in Nederland zijn er ongeveer 45 die de kalfjes na de geboorte bij de koe houden.
De presentatoren gingen langs in de fabriek van Kalverliefde, waar Janina van der Drift vertelt dat de kalfjes 2,5 of 3 maanden bij hun moeder mogen blijven. "Dan is het spijsverteringskanaal klaar om andere dingen te eten en dat is een mooi moment om ze te gaan scheiden. Op dat punt blijft er nog steeds wel wat melk over voor de boer om te verkopen."
Een rondje bellen leert dat sommige boeren het wel willen, terwijl anderen ervan overtuigd zijn dat het niet werkt. "Een duivels dilemma", volgens een biologische boerin. "Als je het kalf en de koe meteen scheidt, dan weten ze niet beter. Maar als je ze drie weken of drie maanden bij elkaar laat, dan is het echt honderd keer zo dramatisch. Dan krijg je taferelen die zijn echt hartverscheurend, dat ik zelf als doorgewinterd biologisch boerin denk: dit doet toch wel zeer."
Afscheid na drie maanden
Over dat afscheid zegt bio-melkveehouder Gerlof Pronk, die op de Naoberhoeve kalfjes bij de koe houdt: "Sommige moeders hebben er last van, maar er zijn ook moeders die denken o joh het is mij wel best. Weegt dat op tegen drie maanden je kalf zogen? Ik denk het wel. Ik zie ook drie maanden een heel gelukkige koe.
Durk Oosterhof deelt die mening. Hij vertelt dat het scheiden van kalf en koe niet in een keer gaat. "Daar zijn verschillende methodes voor om dat geleidelijk te doen. Maar hoe dan ook geeft het stress bij kalf en koe. Alleen ik denk dat de periode van het bij elkaar zijn het ruimschoots wint van de paar dagen stress die er is nadat ze uit elkaar zijn."
Voordelen
Durk ziet meer voordelen. Hij houdt kalfjes bij de koe 'omdat het voor het kalfje en de koe beter is.' "De koe geeft zorg en het kalf heeft 24 uur per dag aandacht. En ze ontwikkelen zich sociaal in de kudde beter."
Janine: "De boeren die voor Kalverliefde werken zeggen: het kost ons eigenlijk niet meer tijd, want alle zorg die we aan het kalfje moeten geven, dat doet de moeder nu. Ze hoeven niet met de fles het kalfje te voeren, dat kost veel tijd."
Inkomstenderving
"Aan de andere kant", vervolgt Janine, "drinkt een kalfje in de periode dat hij bij de moeder loopt zeker wel 1000 liter melk op. Dat zijn gederfde inkomsten voor een boer." De boeren van Kalverliefde krijgen 7 cent per liter extra voor deze manier van werken.
Dat is dan ook een belangrijke reden dat deze manier van werken een zeldzaamheid is. "De melk die het kalf drinkt, wil je eigenlijk in het pak hebben", zegt Gerlof. Kijkend naar een kalf die bij de koe drinkt zegt hij: "Daar gaat voor zeven euro melk in. Normaal zou ik 20 liter hebben van de moeder en nu drinkt dat kalf acht of tien liter op. De bar is altijd open." Hij weet niet hoeveel hij precies verliest qua inkomsten. "Als je gaat rekenen, stop je met boeren. Dan wordt je gelijk loonarbeider."
Wetenschap is er niet over uit
Of het nu wel of niet beter is voor het kalf om de eerste maanden bij de moeder te blijven, dat is niet duidelijk, zegt wetenschapper Gidi Smolders. "De geleerden zijn het er niet over eens. De een zegt: meteen weg, niet laten binden. De ander zegt nee dat heeft zoveel voordelen, de stress na die drie maanden weegt op tegen het verlies. je moet het dan wel zo geleidelijk mogelijk doen."
Jack Rijlaarsdam, de gangbare boer die in de uitzending laat zien hoe hij het pasgeboren kalfje van de moeder scheidt, geeft de kalfjes biest uit een emmer en zegt daarbij dat hij zo zeker weet dat het kalf voldoende krijgt. Dat geldt ook voor de melkpoeder die ze daarna krijgen. Die is qua vetten en eiwitgehalte volgens Jack optimaler dan moedermelk. "Want de moedermelk is door de fokkerij verschoven naar meer vet dan het kalf nodig heeft."
Wat wel duidelijk is, is dat deze manier van werken voor het grootste deel van de boeren niet is weggelegd. Janina: "Het moet je wel liggen. Als je niets hebt met die manier van boeren denk ik niet dat je dat moet doen." En Gidi beaamt dat het niet eenvoudig is: "Je hebt boeren die willen melk produceren, zoveel mogelijk liters, en daar past dat niet in." Of, zoals een gangbare boer zegt: "Als wij melk moeten produceren voor de prijzen die we nu krijgen, moeten we zo min mogelijk trammelant hebben, want we hebben een bedrijf en moeten er wel wat aan over houden."