De titel van de Groenboeren Conferentie was 'Hoe dan wel?', maar het motto werd: 'Nederland Groenboerenland. Het kan wel!' met een doelstelling om in 2030 tot 600.000 hectare Groenboerenland te komen. Daarvoor stonden afgelopen zaterdag 4 februari tijdens de afsluiting van de Groenboeren Conferentie meer dan 300 deelnemers op het podium. De boerenorganisaties achter het groenboerenplan, de grondfondsen, natuur- & milieuorganisaties, financiers, onderzoekers en vertegenwoordigers uit de provincie en de landelijke overheid kwamen bijeen bij de Universiteit van Utrecht en vonden elkaar vanuit een gedeelde urgentie dat het roer nu echt om moet.
De stemming zat er 's morgens al gelijk goed in omdat één van de plannen die vanuit het GBP collectief werd gelanceerd - om zogenaamde piekbelasters naast uitkoop ook een alternatief te bieden via opkoop van hun grond vanuit overheidssgelden of uit de pensioenfondsen - de cover van dagblad Trouw had gehaald. Dit plan waarmee grondfondsen als BD Grondbeheer, Aardpeer, Land van Ons en anderen al jaren op beperkte schaal mee werken, kwam later op de middag uitgebreid aan de orde in een tweegesprek tussen Kees van Biert van BD Grondbeheer en Howard Koster, een ex legerkapitein die zijn leven drastisch had omgegooid. Howard pacht nu grond van Land van Ons in de Millingerwaard om daar zijn boerendroom te verwezenlijken op basis van voorwaarden om zonder chemie en met hoge natuurwaarden te boeren.
Key note spreker was Tim van Hattum, hoofd klimaat van de WUR die met zijn team een toekomstbeeld heeft geschetst van Nederland in het kader van een klimaatneutrale samenleving en maatregelen om de weersextremen als wateroverlast, droogte en hittegolven zoveel mogelijk te kunnen opvangen. Landbouw heeft hier een grote rol in en hij noemde tot twee keer toe dat hij z'n boodschappen bij de Odin winkel deed. Wellicht ook ingegeven door de gegroeide argwaan in groene kringen over de rol van Wageningen tot nog toe. Tim liet duidelijk doorschemeren dat er steeds meer docenten en hoogleraren inzien dat een volledige 'nature based' positie noodzakelijk is en dat ze samen met de groene boeren aan een sterke voedselvisie willen werken.
Workshops en plenaire sessies
Over de hele dag genomen waren er 30 workshops en twee plenaire sessies. Dagvoorzitter Natasja van den Berg interviewde onder andere de bekende vloggende biodynamische boerin Welmoed Deinum, de sinds enkele jaren omgeschakelde bio-boer Peter Oosterhof en Jolke de Moel, tuinder op de Kattenburgerhof in Duitsland. De Kattenburgerhof is één van de grootste community supported agriculture bedrijven in Europa. Welmoed gaf aan dat angst nog een heel belangrijke factor is waarom veel boeren niet durven om te schakelen. Ze straalden alle drie uit dat het werkplezier groot is als je vanuit biologische principes werkt.
Kees Vendrik, voorzitter van het Nationaal Klimaat Platform legde haarfijn uit waarom het zo ingewikkeld is om via beprijzen tot ander beleid te komen. Beprijzen heeft namelijk altijd een verliezer en daarmee een woordvoerder richting politiek. Dit in tegenstelling tot alles wat juist dankzij het beprijzen kan opbloeien, maar nog niet of nauwelijks zichtbaar is. Niettemin riep hij alle pioniers en voortrekkers in de zaal op om ondanks dat de groene beweging zolang is genegeerd, toch vrienden te worden met het kabinet en de beleidsmakers te blijven bestoken met goede ideeën. Ze weten het volgens Kees in Den Haag namelijk zelf ook niet. "Maar ze zullen moeten handelen ook in het kader van aanscherpingen van klimaatbeleid. Elke dag dat er langer wordt gewacht met echte maatregelen en lange termijn duidelijkheid zorgt voor meer frustraties en onrust." Ook adviseerde Kees om niet alleen de landbouwministers te bezoeken maar bijvoorbeeld ook Ernst Kuipers van Volksgezondheid, omdat onze gezondheid samenhangt met onze landbouw. Dat moeten we vertellen.
Vertegenwoordigers van Natuurmonumenten, Wereldnatuurfonds, de Milieufederaties, de Vogelbescherming en Greenpeace deden op het podium toezeggingen over publieksacties. Ze gaven allen aan dat ze hun achterban gaan informeren en mobiliseren om ook via hun koopgedrag invloed uit te oefenen voor meer vraag naar duurzame voeding.
Slotbeschouwingen
In de slotbeschouwingen lieten Bregje Hamelynk van Federatie van Agro-ecologische boeren, Geert van der Veer van Herenboeren en Caring Farmers, Pipie Smits van Ooyen van het Biohuis en Bert van Ruitenbeek van Stichting Demeter vanuit het Groenboerenplan weten dat er nu echt een brede beweging aan het ontstaan is. Aan de orde kwam dat we en constructief willen verder praten en lobbyen richting overheden, dat we actief mensen en vooral ook onze jongste jeugd willen betrekken bij korte ketens en andere initiatieven waarbij nu al kan worden aangesloten. Maar ook dat vanuit onze gedeelde visie voor een echte omslag van ons voedselsysteem ook ruimte moet zijn binnen de groenboeren beweging voor vreedzaam activisme om het marktfalen en de allesoverheersende positie van de agro-industrie aan de orde te stellen.
Tijdens de pauzes en borrel gonsde het van de geanimeerde gesprekken. De sfeer was heel goed al gaat de vraag of 'we het nog zien zitten' wel steeds vaker over tafel. Maar 'failure is no option' we zullen trouw aan de aarde samen moeten knokken voor een leefbare aarde, dat is wat zichtbaar werd en waar de groenboerenbeweging de individuele belangen weet te overstijgen. In een artikel vandaag in Trouw over de conferentie werd een tegenstelling geschetst tussen lichtgroen en donkergroen, maar een 'lichtgroene' tussenstap zal altijd moeten leiden tot een echt groene en volhoudbaar landbouw en voedselsysteem.
Een uitgebreid verslag van deze dag en van alle workshops volgt op de website van www.groenboerenplan.nl.
Tekst: Bert van Ruitenbeek
Foto's: Michiel Wijnbergh
