Hoewel de Europese Unie economisch gezien 's werelds grootste exporteur van agrovoedingsproducten is, heeft zij een aanzienlijk handelstekort als wordt gekeken naar wat er in voedingstermen echt toe doet, zoals calorieën en eiwitten, blijkt uit een nieuw rapport dat het Wereld Natuur Fonds gisteren uitbracht. De EU verbruikt meer dan haar billijk aandeel en ons huidige hoge niveau van voedselproductie is alleen mogelijk dankzij massale invoer van hulpbronnen.
Tegen de achtergrond van de oorlog in Oekraïne moet dringend actie worden ondernomen om wereldwijde voedseltekorten te voorkomen. De gevestigde belangen gebruiken de oorlog echter als een rechtvaardiging om de milieunormen van de EU af te zwakken met argumenten die niet meer zijn dan een herhaling van het aloude verhaal dat Europa "de wereld voedt". In haar rapport stelt WNF dat dit een mythe is.
De voedselimport en -productie van de EU zijn fundamenteel niet duurzaam, omdat zij de natuurlijke hulpbronnen uithollen, de wereldwijde ontbossing aanjagen en de visbestanden over de hele wereld uitputten, zo blijkt uit het nieuwe rapport. Maar liefst 40% van het in de EU geproduceerde voedsel wordt nooit opgegeten, en deze verspilling gaat ten koste van het klimaat en de biodiversiteit.
Proberen de voedselproductie in de EU te verhogen als reactie op de huidige wereldwijde voedselcrisis, zoals sommige politieke en lobbygroepen hebben voorgesteld, zou deze problemen waarschijnlijk alleen maar verergeren, stelt WNF. In plaats daarvan kan een verschuiving van onze consumptie een grotere bijdrage leveren aan de voedselzekerheid en de impact van het voedselsysteem van de EU verminderen.
Het rapport beschrijft verder dat:
Het EU-handelsmodel voor agrovoedingsproducten draait om de invoer van laagwaardige grondstoffen, zoals cacao, fruit en sojabonen, en de uitvoer van hoogwaardige producten zoals wijn en chocolade - wat een positieve bijdrage levert aan de EU-economie, maar niet noodzakelijk aan de wereldwijde voedselvoorziening.
Veel van de in de EU ingevoerde agrovoedingsproducten worden geproduceerd ten koste van miljoenen hectaren bos en andere natuurlijke ecosystemen, waardoor klimaatverandering, biodiversiteitsverlies en sociale onrechtvaardigheid in de hand worden gewerkt; de EU blijft de op één na grootste importeur van producten die verband houden met ontbossing in de tropen. De nieuwe EU-wet inzake ontbossing, die momenteel in het Europees Parlement en de Raad Milieu wordt besproken, is een kans om deze vernietiging een halt toe te roepen.
De EU importeert bijna tweemaal zoveel vis als zij produceert, en een deel van deze vis komt uit tropische gebieden waar de plaatselijke gemeenschappen voor hun eiwitvoorziening afhankelijk zijn van deze visbestanden, maar kampen met dalende vangsten als gevolg van overbevissing en klimaatverandering. Aquacultuur zou een aantal oplossingen kunnen bieden, maar alleen als deze gericht is op herbivore soorten zoals karper en filtervoedende weekdieren, in plaats van op carnivore soorten zoals zalm.
De EU produceert meer dierlijke producten dan voor onze gezondheid is aanbevolen. Om deze grote veeteeltsector in stand te houden, wordt meer dan de helft van de graangewassen die we verbouwen aan dieren gevoerd, en importeren we grote hoeveelheden soja en ander voer. De productie van gewassen voor veevoeder of brandstof is intrinsiek inefficiënt, waardoor de impact van onze landbouw en ons voedsel op de biodiversiteit, de gezondheid van de bodem en het klimaat toeneemt.
De EU verspilt elk jaar enorme hoeveelheden voedsel, naar schatting 173 kg voedsel per persoon. Hoewel er steeds meer wordt gedaan om voedselverspilling in de detailhandel en bij de consument aan te pakken, wordt voedselverlies bij producenten vaak over het hoofd gezien, maar naar schatting gaat elk jaar maar liefst 15% van de totale voedselproductie tijdens of kort na de oogst verloren.
Consumenten in de EU willen graag verandering. Drie van de vijf Europeanen willen duurzamer eten en drie van de vier willen dat EU-wetgeving ervoor zorgt dat alle producten die in de EU worden verkocht, niet tot biodiversiteitsverlies leiden.
Levensmiddelenbedrijven houden zich steeds meer bezig met natuurvriendelijke voedselproductie, regeneratieve landbouw en strengere normen voor dierenwelzijn. Momenteel wordt ongeveer 14,6 miljoen hectare grond in de EU en het VK - 8,1% van het totale landbouwareaal - biologisch bewerkt door bijna 350 000 producenten, en de markt voor biologische levensmiddelen in de EU is sinds 2010 in waarde verdubbeld.
Het komende wetgevingskader voor een duurzaam voedselsysteem, dat de Europese Commissie naar verwachting in 2023 zal voorstellen, moet een keerpunt zijn. Het WNF-rapport geeft verschillende beleidstrajecten aan via welke deze nieuwe wet de voedselconsumptie van de EU in de richting van duurzaamheid kan sturen.
Klik hier om het rapport te lezen.
Voor meer informatie: www.wwf.eu