De Oostenrijkse landbouw verschilt in diverse opzichten van die in andere Europese landen. "Ten eerste is de Oostenrijkse landbouw over het algemeen kleinschalig en ten tweede is hij sterk gericht op biologisch. Consumenten zijn bereid te betalen voor biologisch, maar nog meer voor regionaal", zegt Johannes Auer, die als freelance consultant en champignonexpert tal van bedrijven met raad en daad terzijde staat.
"Regionaal kan, maar hoeft niet hand in hand te gaan met biologisch, en regionaal wint steeds meer aan belang, zelfs bij klanten die de voorkeur geven aan conventionele producten", vervolgt Auer. "Ongeveer 23 procent van de Oostenrijkse landbouwbedrijven is biologisch, een van de hoogste percentages ter wereld. De concentratie op de wereldlandbouwmarkt blijft daarentegen toenemen, terwijl in ons land de kleinschalige gezinsbedrijven nog steeds worden benadeeld in de afzet, terwijl deze bedrijven er meestal helemaal alleen voor staan en compleet afhankelijk zijn van de productieketens. De vraag voor de telers en retailers zal in de toekomst dan ook zijn: Wie controleert de productieketens, wie heeft de grondstoffen in handen en hoe gaat de landbouw samenwerken met de handel in Oostenrijk?"
Gesloten grondstofcycli & strategische heroriëntering
Volgens Auer moet de retail het concept van gesloten kringlopen bevorderen. "Het gaat er echter niet om dat elke teler alles zelf produceert, maar in een kleinschalig land als Oostenrijk is dat niet mogelijk zonder samenwerking. Het prijsniveau in de regionale en biologische sector zal op lange termijn alleen stabiel blijven als er sprake is van een gezonde diversiteit en geen gedeeltelijk overaanbod. De nadruk moet liggen op kringlopen en op importsubstitutie, en op zelfvoorziening wat betreft grondstoffen; niet alleen om economische redenen, maar ook en vooral om redenen van transparantie. Want: hoe ver gaat regionaal?"
In principe geven te veel telers er de voorkeur aan hun bedrijf in stand te houden via de verkoop van grond, in Oostenrijk vaak ook 'bouwrechten' genoemd. Auer: "Maar deze gronden zijn meestal geheel of gedeeltelijk afgesloten en de bodem wordt daardoor kapot gemaakt. Deze trend krijgt op zijn beurt veel te weinig of geen aandacht van de kant van de retailers. Dit gedrag is feitelijk in strijd met de vraag van de handel naar meer regionale en biologische goederen."
Volgens Auer heeft de handel twee mogelijkheden om op deze negatieve trend te reageren: de bevordering van landbouwcycli, zoals die ten dele wordt toegepast, en de bevordering van innovatieve teeltmethoden. "Oplossingen voor de productie van voedsel van hoge kwaliteit op een beperkte ruimte, bijvoorbeeld door middel van verticale landbouw of hydrocultuur, zijn hier in trek, en hetzelfde geldt voor coöperaties. Vleesvervangers en veganistische producten hebben niet noodzakelijk veel grond nodig, maar wel innovatie. Telers moeten zich om de markt bekommeren en deze goed kennen om adequaat te kunnen reageren en de prijzen stabiel te houden. Dergelijke coöperaties moeten de partners van de retail zijn, niet de zogenaamde boerderijwinkels", aldus Auer.
Grond als waardevol en levend element
"Tot slot", zegt Auer, "moet de handel een doorslaggevende rol spelen in een concept om de grond van de regionale producenten in stand te houden. Humuscycli moeten worden vertaald in marktstrategieën. Regionale teelt is een essentieel onderdeel van een succesvolle nationale economie, niet zomaar een trendy idee. De consument is klaar voor markthervormingen en zelfs grote winkelketens en discounters zijn momenteel bezig hun marktstrategie fundamenteel te wijzigen."
Authenticiteit en geloofwaardigheid
Volgens Auer heeft de coronacrisis aangetoond dat de Oostenrijkse consument bereid is meer te betalen voor regionale en biologische producten. Eén ding mag echter niet over het hoofd worden gezien: "Vandaag de dag is het niet meer voldoende om te vertrouwen op een kwaliteitslabel, of je bedrijf één keer per jaar mooi aan te kleden voor de verplichte audit. Consumenten willen maximale transparantie en sommige mensen willen ook achter de schermen kijken. Authenticiteit en de geloofwaardigheid van de producent staan daarbij centraal."
Voor meer informatie:
Johannes Auer
johannes@jauer.at
Tel.: +43 664 125 9740