Klimaatrisico's domineren de wereldwijde bezorgdheid nu de wereld het derde jaar van de pandemie ingaat. Volgens het Global Risks Report 2022 dat het World Economic Forum deze week publiceerde, hebben de grootste risico's op lange termijn betrekking op het klimaat, maar zijn de grootste zorgen op kortere termijn maatschappelijke verdeeldheid, crises in het levensonderhoud en verslechtering van de geestelijke gezondheid. Bovendien denken de meeste deskundigen dat het wereldwijde economische herstel de komende drie jaar wisselvallig en ongelijkmatig zal zijn.
Ongeordende aanpak zal ongelijkheden verergeren
In het rapport wordt het 'falen van klimaatmaatregelen' gerangschikt als de grootste langetermijnbedreiging voor de wereld en het risico met mogelijk de ernstigste gevolgen in de komende tien jaar. De klimaatverandering manifesteert zich nu al snel in de vorm van droogtes, branden, overstromingen, schaarste schaarste en het verlies van soorten, naast andere gevolgen.
In 2020 hebben verschillende steden over de hele wereld extreme temperaturen meegemaakt die al jaren niet meer waren voorgekomen, zoals een recordhoogte van 42,7°C in Madrid en een 72-jarig dieptepunt van -19°C in Dallas, en regio's zoals de poolcirkel hebben een gemiddelde zomertemperatuur bereikt die 10°C hoger lag dan in voorgaande jaren.
Regeringen, bedrijven en samenlevingen staan onder toenemende druk om de ergste gevolgen tegen te gaan. Maar een ongeordende klimaatovergang die wordt gekenmerkt door uiteenlopende trajecten over de hele wereld en in alle sectoren, zal landen verder uit elkaar drijven en samenlevingen opsplitsen, waardoor belemmeringen voor samenwerking ontstaan.
Gezien de complexiteit van technologische, economische en maatschappelijke veranderingen op deze schaal, en het ontoereikende karakter van de huidige verbintenissen, is het waarschijnlijk dat elke overgang waarmee de netto-nuldoelstelling tegen 2050 wordt bereikt, wanordelijk zal verlopen. Terwijl de COVID-19-sluitingen een wereldwijde dip in de uitstoot van broeikasgassen (BKG) te zien gaven, werd het opwaartse traject al snel hervat: het BKG-emissietempo steeg in 2020 sneller dan het gemiddelde van het voorbije decennium.
Landen die blijven vertrouwen op koolstofintensieve sectoren lopen het risico hun concurrentievoordeel te verliezen door hogere koolstofkosten, een verminderde veerkracht, het onvermogen om de technologische innovatie bij te benen en een beperkte invloed in handelsovereenkomsten.
Toch zal een verschuiving weg van koolstofintensieve sectoren, waarin momenteel miljoenen werknemers werkzaam zijn, economische volatiliteit veroorzaken, de werkloosheid verdiepen en maatschappelijke en geopolitieke spanningen doen toenemen. Een overhaast milieubeleid zal ook onbedoelde gevolgen hebben voor de natuur - er zijn nog veel onbekende risico's verbonden aan de toepassing van onbeproefde biotechnologie en geoengineering-technologieën - terwijl een gebrek aan publieke steun voor de overgang naar een andere bodembestemming of nieuwe prijsregelingen tot politieke complicaties zal leiden die de actie verder zullen vertragen.
Een overgang waarbij geen rekening wordt gehouden met de maatschappelijke implicaties zal de ongelijkheid binnen en tussen landen verergeren, waardoor geopolitieke wrijvingen toenemen, stelt het rapport.
Bron: World Economic Forum