De natuur is veerkrachtig en natuurherstel blijkt wonderbaarlijk snel mogelijk, als de juiste voorwaarden worden gecreëerd. VPRO Tegenlicht presenteerde gisteren een voorhoede van daadkrachtige en succesvolle natuurherstellers in Europa, die ieder op hun eigen manier de biodiversiteit een enorme boost geven. Ondernemende boeren lopen daarbij vaak voorop. Hoe werken zij samen met de natuur? En hoe ziet onze relatie met de andere diersoorten eruit als de natuur weer een plek krijgt?
Jaring Brunia. Beeld: Jean Counet
Het boerenbedrijf gaat er in de toekomst heel anders uitzien en veel boeren willen dat ook. De boer is niet meer de boosdoener die niet wil veranderen, maar vaak juist de hoeder van 'nieuwe' natuur en daarmee ook de snelste en goedkoopste schakel in herstel van biodiversiteit en CO2- en stikstofreductie. In de Ooijpolder bij Nijmegen en in een dorp in Friesland is Tegenlicht getuige van win-winsituaties voor boer, landschap en natuur.
In Zürich kiest het Crowther Lab voor een digitale benadering van natuurherstel. De onderzoekers koppelen gigantische datasets over inheemse plantensoorten, uit 50.000 verschillende bronnen, aan zeer gedetailleerde Google Earth scans van het aardoppervlak. Zo brengen ze mogelijke plekken voor het succesvol aanplanten van nieuwe natuur in kaart. Hoe kan deze futuristische benadering bijdragen aan wereldwijd herstel van biodiversiteit?
In het Făgărașgebergte in Roemenië kochten ecologen na de val van Ceaușescu 25.000 hectare bos met geld van rijke filantropen, met als doel de boskap en de jacht op wilde dieren te stoppen en de natuur er met rust te laten. Het resultaat: honderden beren, wilde zwijnen, herten en vossen bevolken nu het door ‘rewilding’ getransformeerde gebied, dat uiteindelijk het grootste natuurgebied van Europa moet worden. Maar de opmars van de natuur stuit bij burgers en boeren wel op praktische problemen en verzet...
Wat zegt dit Roemeense voorbeeld over hoe we gaan samenleven met de andere diersoorten als het machtsevenwicht tussen mens en dier in de toekomst hersteld wordt? De harde scheiding tussen mens en natuur is op termijn niet houdbaar volgens Bram Büscher, politicoloog en auteur van The Conservation Revolution: Radical Ideas for Saving Nature beyond the Anthropocene (2020). Zijn visie op natuurbehoud benadrukt de noodzaak van echt samenleven met planten en (wilde) dieren, ook in de stad.
George Iordachescu. Beeld: Boroka Biro
In Nederland komt het nieuwe bos nu ook al de stad in: de verbijsterend effectieve Tiny Forests hebben zelfs in de minimale variant (de maat van een tennisbaan) al een enorm positieve impact op de biodiversiteit in de stad. Bovendien kan een nieuwe generatie van kinderen, die soms nog nooit buiten de stad zijn geweest, hier met verwondering kennismaken met blaadjes, bloemen en meer dan 900 verschillende beestjes...
Met o.a. Jaap Dirkmaat (directeur Vereniging Nederlands Cultuurlandschap en initiatiefnemer pilot Ooijpolder), Daan Bleichrodt (projectleider Tiny Forest, IVN), politicoloog Bram Büscher (hoogleraar WUR, auteur The Conservation Revolution), George Iordachescu (onderzoeker BIOSEC project, Universiteit van Sheffield), Jaring Brunia (veehouder) en Thomas Crowther (hoogleraar ETH Zürich en oprichter Crowther Lab).