Over twee dagen, op zondag 13 juni, stemmen de Zwitsers over een voorstel om het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen te verbieden. Hoewel deze middelen aan strenge controles zijn onderworpen voordat ze op de Zwitserse markt gebracht mogen worden, eist actiegroep Future3 rigoureuzere maatregelen: een totaalverbod. De groep wijst op de ruim 8.000 biologische boerderijen die het land rijk is en waardoor geen middelen worden gebruikt, als voorbeeld aan.
Twee initiatieven
Het gaat eigenlijk om twee initiatieven waarover de Zwitserse bevolking moet stemmen. Allereerst is er het voorstel voor een totaalverbod op chemische middelen. In het voorstel staat niet alleen dat chemische gewasbeschermingsmiddelen moeten worden verboden, ook levensmiddelen die geproduceerd zijn met hulp van deze middelen, mogen niet langer worden ingevoerd. Het voorstel omvat een overgangsperiode van tien jaar voordat het verbod volledig is ingevoerd.
Daarnaast is er ook het zogenaamde drinkwaterinitiatief. Dat stelt voor dat er in de grondwet moet worden vastgelegd dat drinkwater schoon moet zijn. Dat zou chemische gewasbeschermingsmiddelen niet volledig verbieden, maar telers die deze middelen gebruiken, mogen geen aanspraak maken op overheidssubsidies. Dit initiatief geldt alleen voor de producenten in Zwitserland en stelt geen regels aan import.
Zwitserse overheid stemt tegen
De Zwitserse Bondraad en het Parlement hebben al gestemd over het voorstel. In beide gevallen was een meerderheid tegen. Ze wijzen het voorstel af omdat het volgens hen het risico met zich meebrengt dat planten en landbouwproducten niet langer kunnen worden beschermd tegen bacteriën, virussen, etc. Men verwacht dat het totaalverbod op deze middelen het diverse aanbod van levensmiddelen zal verkleinen, wat negatieve gevolgen, zoals hogere prijzen, heeft voor producenten en consumenten. Ook wijzen de Bondsraad en het Parlement erop dat er financiële steun is voor onderzoek en ontwikkeling van groene middelen.
Biologische sector teleurgesteld
Bio Suisse toonde vorig jaar teleurgesteld te zijn in de beslissing van de Bondraad. De organisatie had liever gehad dat er verder over de kwestie onderhandeld zou worden. "Dit betekent dat een riskante en lelijke referendumcampagne niet langer kan worden vermeden. In plaats van moedig en vastberaden de echte problemen op te lossen, stappen de potentiële partners uit de natuurbescherming en de landbouw nu als tegenstanders in de ring", aldus Bio Suisse in september. Landbouworganisatie Der Schweizer Bauernverband kreeg het verwijt 'met haar hardnekkige lobby te riskeren dat de mensen hun poot stijf zullen houden.' "Der Bauernverband neemt een groot risico voor de boerenfamilies en verliest tegelijkertijd veel sympathie voor de Zwitserse landbouw."
Zelf stemde Bio Suisse in november voor het initiatief op een totaalverbod voor chemische gewasbeschermingsmiddelen, omdat het vermijden van deze middelen een van de belangrijkste aandachtspunten is van de biologische landbouw. De koepelorganisatie wijst biologische landbouw aan als een goede oplossing om het initiatief, als deze wordt aangenomen, uit te voeren.
Voor het drinkwaterinitiatief stemt Bio Suisse tegen. De organisatie is bang dat lasten meer naar het buitenland worden geschoven, omdat het initiatief geen regels stelt voor invoer. Verder wil het initiatief dat dieren op een boerderij worden gevoed met voer dat op het erf wordt geproduceerd. Dat raakt veel biologische pluimvee- en varkenshouderijen. Hoewel zij zich houden aan de strikte regels die Bio Suisse stelt aan bemesting en dierenwelzijn, kopen ze nu voer in.
Probleem ligt dieper
Hans-Ulrich Müller, voorzitter van Biogemüse Schweiz en biologisch teler zei erover: "De teelt wordt enorm gereglementeerd en ingeperkt, terwijl aan de consumentenkant iedereen kan blijven doen wat hij wil". Volgens Müller ligt het probleem in de maatschappij. "Onze levensstijl belast het milieu met de meest uiteenlopende stoffen. En nu is de land- en tuinbouw de favoriete zondebok, die wordt eruit gepikt en aan de schandpaal genageld", aldus Hans-Ulrich.
Net als Bio Suisse vindt hij dat de overheid zich moet afvragen hoe het zover heeft kunnen komen. "De conventionele landbouw en vooral haar verenigingen hebben jarenlang ingezet op de status quo", bekritiseert hij. Teelt- en dierhouderijmethodes die tot nu toe gebruikt werden, werden lange tijd nauwelijks ter discussie gesteld. Hij is ervan overtuigd dat de vele maatschappelijke uitdagingen alleen samen opgelost zouden kunnen worden.