Vakbond FNV en het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) gaan onderzoek doen in de productieketen van tomaten voor conserven. Het onderzoek richt zich op Italië, een belangrijke leverancier van tomaten.
Beide partijen willen eind juli in kaart hebben welke specifieke risico’s op schendingen van mensenrechten zich in de tomatenketen voordoen en welke verbeteringen nodig zijn. Daarbij worden aanbevelingen opgesteld hoe de Nederlandse deelnemers in de keten een positieve verandering in gang kunnen zetten.
Uit verschillende onderzoeken, waaronder een rapport van Oxfam International uit 2019, en risicoanalyses komt naar voren dat de tomatenketen een zogeheten hoogrisicoketen is.
Convenant
Het onderzoek volgt na onder meer een aantal tv-uitzendingen de afgelopen twee jaar met daarin veel aandacht voor de teelt van industrietomaten én een voedingsmiddelenconvenant. Om dat convenant, met daarin o.a. CBL, supermarkten, het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken en vakbond FNV, ontstond een zweem van geheimzinnigheid.
Daar was in ieder geval de in het convenant betrokken vakbond FNV niet blij mee. FNV-bestuurder Jos Hendriks liet destijds weten dat het in eerste instantie vooral zaak was 'van de zweem van geheimzinnigheid weg te geraken'. De documenten zijn nu 'opvraagbaar binnen de wettelijke grenzen voor privacy- en concurrentiegevoelige informatie'.
Still uit uitzending november 2019 Keuringsdienst van Waarde. Die uitzending en twee daaropvolgende uitzendingen zorgden voor de nodige opschudding en uiteindelijk ook reactie van ketenpartijen.
Risico's schendingen mensenrechten
FNV en CBL laten nu de aanvoerketen van conserventomaten onderzoeken om vast te stellen met welke risico’s ze te maken hebben als het gaat om schendingen van mensenrechten, vakbondsrechten en milieu en wie daarbij betrokken zijn. Hendriks: "Maar het belangrijkste komt natuurlijk ná het onderzoek: hoe zorgen we dat de richtlijnen van OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) en Verenigde Naties ten aanzien van mens en milieu worden toegepast bij de teelt, de oogst, het transport en de verwerking van de tomaten?"
Samenwerking is cruciaal
Het CBL sluit zich in het persbericht van FNV aan bij het belang van het aanpakken van de risico’s. Jennifer Muller, Manager Duurzaamheid bij het CBL: "Nederlandse supermarkten vinden het essentieel dat mensenrechten in de ketens worden geborgd. Het is dan ook belangrijk om mogelijke sociale misstanden in de Italiaanse tomatenketen te onderzoeken en om inzicht te krijgen in het handelingsperspectief van de betrokken partijen. Voor een gedegen onderzoek is samenwerking cruciaal. Wij slaan dan ook graag de handen ineen met de FNV om positieve verandering teweeg te brengen."
Aandeel Nederlandse producenten en afnemers in kaart
Een belangrijk onderdeel van het onderzoek is het in kaart brengen van het aandeel van de Nederlandse producenten en afnemers in de Italiaanse tomatenketen. Op deze manier kan per onderdeel beter gekeken worden welke stappen kunnen worden gezet om de positie van werknemers te verbeteren. Het gaat onder andere om het onderzoeken van de rol die supermarkten, fabrikanten en organisaties die kwaliteitscertificaten uitreiken, hierin spelen.
IMVO-convenant Voedingsmiddelen
Het onderzoek door het CBL en de FNV naar mogelijkheden om de risico’s in te dammen wordt ondersteund door andere partners in het IMVO-convenant Voedingsmiddelen, namelijk het ministerie van Buitenlandse Zaken en de FNLI (Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie).
In het IMVO-convenant Voedingsmiddelen, waarin het gaat over Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO), staan afspraken tussen de Nederlandse voedingsmiddelensector, maatschappelijke organisaties, vakbonden en de overheid. De brancheorganisaties moeten ervoor zorgen dat al hun leden risico’s in kaart brengen en aanpakken.