Als specialist Toezicht en Ontwikkeling houdt Richard Soons zich bezig met de dossiers welzijn, varkens en mest. Eerder bekleedde hij al functies die te maken hebben met kwaliteitssystemen en de veehouderij, maar hij wilde ook graag met thema's als duurzaamheid, milieu en kringlooplandbouw aan de slag. Zo kwam hij terecht bij Skal.
Daar onderzoekt hij ook niet-aangemelde bedrijven: bedrijven die zeggen biologische levensmiddelen te maken of te verkopen, maar niet onder toezicht van Skal staan. Dat kan natuurlijk niet: Skal moet kunnen controleren of alles volgens de regels gaat.
Soms stuit Skal tijdens inspecties zelf op bedrijven in de keten die niet gecertificeerd of aangemeld zijn. Er komen ook meldingen binnen van consumenten die zich afvragen of het wel echt om een biologisch product gaat, of van bedrijven die aangeven dat een concurrent niet gecertificeerd is maar wel de kwalificatie 'biologisch' gebruikt.
De komende tijd ligt de focus op webshops. "Het is een heel andere wereld dan de sectoren die wij van oudsher kennen", merkt hij. "Heel fluïde: zo'n webshop kan heel gemakkelijk opstarten en verdwijnt ook weer gemakkelijk. Soms is het best zoeken: van wie is het bedrijf en waar is het gevestigd. We werken nu aan manieren om het internet af te speuren naar nieuwe, niet-aangemelde webshops."
Speurneus
Dat is best een opgave, want er zijn nogal wat bedrijven die het woord biologisch gebruiken, maar niet onder Skal vallen. "Een vrouw belde me bijvoorbeeld over kleding van biologische katoen die ze had besteld. Ze vroeg of dat wel klopte, want ze kon nergens een certificaat vinden. Kleding is geen levensmiddel en valt dus niet onder de biologische verordening. En dus niet onder het toezicht van Skal."
"Je moet soms wel een speurneus zijn om uit te vogelen hoe het nu precies zit", lacht Soons. Zoals bij hondenvoer uit Canada, dat werd verkocht als 'biologisch correct'. Petfood valt wél onder de biologische verordening en dan is een verwijzing naar biologisch alleen toegestaan als het bedrijf hiervoor door ons is gecertificeerd. "Het bleek om een ongelukkige vertaling van 'biologically accurate' te gaan. Daarmee wordt bedoeld dat het voldoet aan de biologische behoefte van het dier. Uiteindelijk hebben we de Nederlandse importeur kunnen vinden en hem hierop aangesproken."
Biologisch gaat groeien
De verwachting is dat het biologisch aanbod online de komende jaren sterk gaat groeien. "Als er een wildgroei aan webshops gaat ontstaan, neemt het risico dat er biologische producten worden verkocht die niet voldoen aan de biologische regels toe", stelt Soons. "Daarom is het zaak dat webshops die biologische producten willen verkopen zich eerst bij ons aanmelden, zodat ze onder ons toezicht komen te staan."
Bij de al geregistreerde webshops zijn er volgens Soons meestal alleen kleine afwijkingen. Bij de niet-geregistreerde bedrijven is onbekend wat er misgaat. "Daarom is het zo belangrijk dat ze onder ons toezicht staan. Het hele keurmerk staat of valt met het vertrouwen van de consument. Als er één partij in de keten dat vertrouwen beschaamt, dan gaat dat ten koste van de betrouwbaarheid van het hele keurmerk."
Hoog- en laagrisico webshops
Skal maakt onderscheid tussen hoog- en laagrisico webshops. Webshops met een biologische omzet van minder dan 50.000 euro per jaar, die alleen voorverpakte producten verkopen (niet onder eigen handels-/merknaam) en geen andere activiteiten uitvoeren zijn laag risico en hebben alleen registratieplicht. Deze webshops worden gecontroleerd op basis van een steekproef en hebben een lager tarief. Webshops die niet aan deze voorwaarden voldoen zijn registratie- en certificatieplichtig en vallen in het reguliere toezicht met jaarlijkse inspecties.
De regelgeving rondom biologisch is bij veel webshops onbekend, merkt hij. Daarom attendeert Skal webshops die de regels bewust of onbewust niet naleven. "Het Team Certificatie van Skal waarschuwt de bedrijven die in beeld zijn. Het bedrijf kan kiezen: zich bij ons laten registreren of stoppen met de biologische activiteiten en biologische verwijzingen. Het Team Certificatie bewaakt de hersteltermijnen en waarschuwt de bedrijven die in beeld zijn. Luister, je had dit moeten herstellen en dat heb je niet gedaan, we gaan nu handhaven."
Als er naar aanleiding van deze waarschuwing geen of onvoldoende herstel wordt uitgevoerd, wordt er gehandhaafd. Het is voor Skal zelf vrij lastig om bedrijven te handhaven die niet geregistreerd zijn en geen certificaat hebben. Daarvoor heeft Skal een nieuwe toezichtsystematiek ontwikkeld in samenwerking met de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). "De NVWA kan dit soort bedrijven, die een economisch delict plegen, een dwangsom van 1250 euro opleggen. Bedrijven krijgen eerst nogmaals ruimte voor herstel. Als ze niet binnen de termijn herstellen, dan wordt de dwangsom verbeurd verklaard. Elke week dat herstel uitblijft, kost zo'n bedrijf nog eens 1250 euro tot een maximum van 5.000 euro. Zo hebben we toch een stok achter de deur om de biologische regels te handhaven."
Hij vindt het leuk om het hele veld te overzien en te bedenken: wat heeft iedereen nu nodig om de naleving zo hoog mogelijk krijgen. "Denk aan het actief informeren van bedrijven en consumenten, goede tools en duidelijke richtlijnen voor inspectie en certificatie, et cetera. Daarnaast is het belangrijk om het proces zo duidelijk en zo efficiënt mogelijk in te richten. Dat is voor mij de uitdaging."
Bron: Skal Biocontrole