Kees Water (Ekopart) heeft mede namens de Natuurweide en het Biohuis onderstaande brief verzonden naar WUR-onderzoekers Michael de Haan, Koos Verloop en Jouke Oenema. Hierin het verzoek aan de Kringloopwijzer voor de toevoeging van een nieuw kengetal: CO2-emissie in CO2-eq per hectare. Lees hier de brief:
Aan Michel de Haan, Koos Verloop en Jouke Oenema,
Mede op uitnodiging van Dhr. H. Swinkels van ZuivelNL ( mail aan Ekopart 20-4-2020) en naar aanleiding van de bevindingen van Ekopart, die onlangs de Kringloopwijzer resultaten van een groep Biologische melkveehouders vergeleek met die van gangbare melkveehouders (Koeien & Kansen en Duurzame Kringloop), verzoeken we u dringend om bij de presentatie van de kengetallen in Kringloopwijzer-rapport een nieuw kengetal toe te voegen. Dit kengetal is CO2-equivalenten (CO2-eq) per ha voedergewas.
De overheid ontwikkeld beleid om de landbouw natuur -inclusiever* te maken. Dit om de tegemoet te komen aan de maatschappelijke wensen om het milieulasten te verminderen en de natuurontwikkeling te ondersteunen. Het vormt hiermee onderdeel van het terugdringen van de opwarming van de aarde en het bevorderen van de biodiversiteit.
De ontwikkeling van de landbouw naar deze meer natuur-inclusievere bedrijfsvoeringen is gebaat bij een goede monitoring van technische, bedrijfseconomische en maatschappelijke resultaten. Met de Kringloopwijzer presentatie heeft de melkveehouderij een waardevol managements-instrument om het bedrijf te optimaliseren: technisch en milieutechnisch. Dit laatste is een belangrijke en welkome aanvulling om in de toekomst op het natuurinclusieve karakter te kunnen sturen. Deze milieutechnische resultaten betreffen onder andere de mineralenoverschotten en de uitstoot van NH3 en broeikasgassen. Maar ook relevante maatschappelijke kenmerken, zoals het produceren het aandeel blijvend grasland, eiwit van eigen bedrijf of directe omgeving en de weidegang.
CO2-eq per ton meetmelk
Waar het gaat om het kengetal CO2-eq** op bedrijfsniveau bestaat geen discussie. Echter wel als dit kengetal nader wordt uitgedrukt in enkel CO2-eq per ton meetmelk. Bij deze keuze voor CO2-eq per ton meetmelk wordt als argument aangevoerd dat de georganiseerde zuivelsector, een van de belangrijkste partners bij de uitvoering van de Kringloopwijzer, hiervoor heeft gekozen. Argument hiervoor is dat marktpartijen met dit kengetal 'de milieulast per liter melk' gemakkelijk met de consument kunnen communiceren. Dat is zeker het geval.
Maar dat zegt nog niets over de totale terugdringing van de CO2-eq op het bedrijf, in ons land of mondiaal. Hiermee schiet het tekort als management-instrument voor het natuurinclusieve karakter van het bedrijf. Het kan zelfs een averechts effect geven.
Dit blijkt wel uit de studie van de Kringloopresultaten van melkveehouders uit provincie Groningen waar het CO2-eq per ton meetmelk in enkele jaren afnam. Maar na doorrekening van deze gegevens bleek dat de CO2-eq per hectare toenam. Mogelijk is dit veroorzaakt door dat de melkproductie per koe toenam en/of het aantal dieren per hectare toenam. In ieder geval nam de totale emissie door deze intensivering op bedrijfsniveau toe. Het is een schijnresultaat. Men denkt een goede resultaat te hebben, maar dat is niet het geval.
CO2-eq per hectare*** is noodzakelijk kengetal om te kunnen managen op het natuurinclusieve karakter van het melkveebedrijf en om de CO2-eq te beperken.
Het kengetal CO2-eq per ton meetmelk is dus niet volledig. Hiermee wordt de consument mogelijk niet goed, dan wel onvoldoende geïnformeerd. En de melkveehouder kan op het verkeerde been worden gezet. Een belangrijke maatregel om de totale uitstoot van CO2-eq te beperken is door het bedrijf te extensiveren.
Uit gegevens van de Kringloopwijzer kan geanalyseerd worden dat:
- Extensieve bedrijven hebben een hogere CO2-eq per ton melk als de intensieve bedrijven.
- Extensieve bedrijven hebben een lagere CO2-eq per hectare als de intensievere bedrijven.
Dat is dan ook het belangrijkste argument om een nieuw kengetal, CO2-eq per hectare, toe te voegen. Deze geeft een belangrijke aanvulling om binnen het bedrijfsmanagement aan te sluiten bij de wens om de totale emissie terug te dringen en het bedrijf een natuur inclusiever karakter te geven.
En die is zeer welkom. Immers, de CO2-eq is een mondiaal probleem, die sterk bijdraagt aan de opwarming van de aarde. Elk land heeft de verantwoordelijkheid om een bijdrage voor het terugdringen van de CO2-eq te leveren. Hierbij gaat het in Nederland om de totale CO2-eq, geproduceerd in ons land. Zeg maar op onze totale oppervlakte grond.
Het is hierbij belangrijk om ook het effect van de externe inputs**** mee te nemen. Dus ook de emissies die door NL-activiteiten in het buitenland worden veroorzaakt, zoals dit al voor een groot deel gebeurd.
Ook de landbouw heeft/krijgt een belangrijke rol bij het terugdringen van de CO2-eq en binnen de landbouw geldt de melkveehouderij als een belangrijke sector. Voor de melkveehouders hier hierop willen managen, is een CO2-eq per hectare belangrijk.
Ten slotte. De gebruiker van de kringloopwijzer wordt gevraagd of ze al dan niet een biologische bedrijfsvoering hanteren. Voor zover we weten heeft dit geen gevolg voor nadere specificaties bij de berekeningen, rapportages en analysen. Dat is jammer, omdat hiermee niet optimaal tegemoet gekomen wordt aan de kwaliteit van de uitkomsten voor deze sector. Dat kan beter. Al is het allereerst maar door de gemiddelden vanuit deze groep te gebruiken in de rapportage, in plaats van de BIN-gemiddelden van extensieve bedrijven. We zijn dan ook van harte bereid om samen te werken aan het verbeteren van de Kringloopwijzer.
Kees Water, mede namens Natuurweide en het Biohuis
* Onder de natuurinclusieve landbouw, valt ook de biologische landbouw, als enige wettelijk geborgde natuurinclusieve landbouwmethode.
**Koolstofdioxide-equivalent (CO2-eq, CO2eq of CO2e) is een maat om aan te geven hoeveel een gegeven hoeveelheid broeikasgas bijdraagt aan de opwarming van de Aarde, gebruikmakend van een equivalente concentratie CO2.
*** CO2-eq per ha kan thans eenvoudig afgeleid worden uit de in de Kringloopwijzer-rapportage vermeldde kengetallen: areaal voedergewassen, kg meetmelk en CO2-eq per kg meetmelk. Een vollediger beeld zal weergegeven kunnen worden als ook het “externe areaal” hierbij wordt betrokken. Het areaal noodzakelijk voor de productie van extern aangevoerde veevoeders. Echter dit is alleen van meerwaarde als ook hier de externe milieulasten aldaar worden betrokken.
**** Externe milieulasten. Dat zijn de milieulasten, welke worden veroorzaakt door onder andere de winning van grondstoffen, productie en transport van gebruiksmiddelen zoals meststoffen, veevoeders en andere bedrijfsinput, al dan niet veroorzaakt in Nederland, dan wel elders.
