Woensdag 4 maart presenteerde de Commissie een voorstel om het politieke engagement van de EU om tegen 2050 klimaatneutraal te zijn in wetgeving te verankeren, om de planeet en onze mensen te beschermen. De Europese klimaatwet bepaalt het streefcijfer voor 2050, zet een koers voor alle EU-beleid en zorgt dat overheden, bedrijven en burgers weten waar ze aan toe zijn. Tegelijkertijd lanceerde de Commissie een openbare raadpleging over het toekomstig Europees klimaatpact. Via deze raadpleging zal het publiek worden betrokken bij het gezamenlijk vormgeven van dit instrument.
"Wij ondernemen vandaag actie om tegen 2050 van de EU het eerste klimaatneutrale continent ter wereld te maken. De klimaatwet vormt de juridische uitdrukking van ons politieke engagement en zet ons onherroepelijk op weg naar een duurzamere toekomst. Zij vormt de kern van de Europese Green Deal. Zij biedt de Europese industrie en investeerders een helder en voorspelbaar kader. En zij geeft richting aan onze strategie voor groene groei en garandeert dat de overgang geleidelijk en eerlijk verloopt", zei voorzitter Ursula von der Leyen
En Frans Timmermans, uitvoerend vicevoorzitter voor de Europese Green Deal: "Wij zetten vandaag woorden om in actie om onze Europese burgers te laten zien dat wij vastberaden zijn om de netto-uitstoot van broeikasgassen tegen 2050 tot nul terug te dringen. Met de Europese klimaatwet geven wij ook een signaal af aan onze internationale partners, namelijk dat dit het jaar is om samen de mondiale ambitie bij het nastreven van onze gemeenschappelijke doelstellingen in het kader van de Overeenkomst van Parijs op te voeren. De klimaatwet zal ervoor zorgen dat we doelgericht en gedisciplineerd blijven, goed op schema blijven en verantwoording kunnen afleggen voor het behalen van resultaten."
Met de Europese klimaatwet stelt de Commissie de juridisch bindende doelstelling van broeikasgasneutraliteit tegen 2050 voor. De EU-instellingen en de lidstaten zijn samen verplicht om op EU- en nationaal niveau de nodige maatregelen te nemen om het streefcijfer te halen.
De klimaatwet bevat maatregelen om de voortgang bij te houden en ons optreden naargelang bij te sturen op basis van bestaande systemen, zoals het governanceproces voor de nationale energie- en klimaatplannen van de lidstaten, regelmatige verslagen van het Europees Milieuagentschap en de meest recente wetenschappelijke gegevens over klimaatverandering en de gevolgen daarvan. De vooruitgang zal om de vijf jaar worden geëvalueerd, in overeenstemming met de inventarisatie krachtens de Overeenkomst van Parijs.
De klimaatwet gaat ook in op de stappen die nodig zijn om het streefcijfer voor 2050 te halen:
Op basis van een uitgebreide effectbeoordeling zal de Commissie een nieuw EU-streefcijfer voorstellen voor de vermindering van broeikasgasemissies tegen 2030. Zodra de effectbeoordeling is voltooid, zal de klimaatwet worden gewijzigd.
Uiterlijk in juni 2021 zal de Commissie alle relevante beleidsinstrumenten evalueren en, indien nodig, voorstellen om ze te herzien, teneinde de extra emissiereducties voor 2030 te realiseren.
De Commissie stelt voor een traject voor broeikasgasemissiereducties voor de gehele EU vast te stellen voor de periode 2030-2050 om de vooruitgang te meten en de overheid, het bedrijfsleven en de burgers voorspelbaarheid te bieden.
Uiterlijk in september 2023, en daarna om de vijf jaar, zal de Commissie de consistentie van EU- en nationale maatregelen met de doelstelling van klimaatneutraliteit en het traject voor de periode 2030-2050 beoordelen.
De Commissie zal bevoegd zijn om aanbevelingen te doen aan lidstaten waarvan het optreden niet strookt met de doelstelling van klimaatneutraliteit en de lidstaten zullen ertoe worden verplicht naar behoren rekening te houden met deze aanbevelingen of hun motivering toe te lichten als zij dat niet doen. De Commissie kan ook evalueren of het traject en de Uniebrede maatregelen toereikend zijn.
De lidstaten zullen ook verplicht zijn aanpassingsstrategieën te ontwikkelen en uit te voeren om de weerbaarheid te versterken en de kwetsbaarheid voor de gevolgen van de klimaatverandering te verminderen.
Het Europees klimaatpact en het toekomstig beleid vormgeven
Naast overheidsbeleid en -regelgeving hebben alle sectoren van de samenleving en de economie een rol te spelen in de overgang naar een klimaatneutrale Europese Unie.
De Commissie lanceert daarom vandaag een openbare raadpleging over een nieuw Europees klimaatpact, een breed initiatief om burgers en belanghebbenden een stem te geven en een rol te laten spelen bij het ontwerpen van nieuwe klimaatmaatregelen, het delen van informatie, het lanceren van lokale activiteiten en het tonen van oplossingen die anderen kunnen navolgen.
De openbare raadpleging is 12 weken open voor deelname. De input zal worden gebruikt om vorm te geven aan het klimaatpact, dat zal worden gelanceerd vóór de conferentie van de Verenigde Naties over klimaatverandering die in november 2020 in Glasgow plaatsvindt (COP26).
De Commissie is vandaag officieel met haar werkzaamheden gestart, met de publicatie van de aanvangseffectbeoordelingen over het toekomstige koolstofgrenscorrectiemechanisme en de evaluatie van de energiebelastingrichtlijn, twee andere belangrijke beleidsinstrumenten in het kader van de Europese Green Deal. Daarnaast heeft het college van commissarissen een voorstel aangenomen om 2021 uit te roepen tot het Europees Jaar van de spoorwegen om de klimaatvoordelen van het toenemende passagiers- en goederenvervoer via het spoorwegennet voor het voetlicht te brengen.
Achtergrond
De ambitie van de EU om tegen 2050 het eerste klimaatneutrale blok in de wereld te worden, vormt de kern van de Europese Green Deal, die de Commissie-von der Leyen op 11 december 2019 heeft gepresenteerd.
In november 2018 heeft de Commissie haar visie voor een klimaatneutrale EU tegen 2050 gepresenteerd, in overeenstemming met de doelstelling van de Overeenkomst van Parijs om de wereldwijde temperatuurstijging ruim onder 2 °C te houden en ernaar te blijven streven deze tot 1,5 °C te beperken. Het Europees Parlement heeft op 14 maart 2019 de doelstelling van de EU om tot een netto-nuluitstoot van broeikasgassen te komen onderschreven. Op 12 december 2019 heeft de Europese Raad zijn goedkeuring gehecht aan de doelstelling van een klimaatneutrale EU tegen 2050.