Pieter Van Poucke en zijn echtgenote Annelies Marchand baten hoeveslagerij en boerderij De Vierklaver in Lokeren (België) uit. Hier leven zo’n zeventig runderen van het ras Blonde d’Aquitaine. Ze grazen op de gronden van het bedrijf of in nabijgelegen natuurgebieden. Het is een bio-bedrijf, maar met een sociale insteek, want Pieter en Annelies krijgen elke week de hulp van een drietal zorggasten via groene zorg.
Pieter Van Poucke en echtgenote Annelies Marchand
Het was de vader van Pieter die in de jaren 70 het fundament voor dit bedrijf gelegd heeft toen hij overgeschakelde van fruitteelt naar veeteelt. Hij koos bewust voor een alternatieve aanpak. In een tijdperk waarin bio nog niet de weerklank had die ze nu heeft, verkocht hij zijn vlees met de duidelijke stempel ‘hormonenvrij’. Pieter had interesse in het bedrijf, maar hij koos ervoor om geen landbouw te studeren en volgde een slagersopleiding. De opgedane kennis kon hij meteen omzetten in de praktijk: “We begonnen ons eigen vlees te versnijden en te verkopen, toen nog in diepvriespakketten.” In de late jaren 90 werd de landbouwsector zwaar getroffen door de dioxinecrisis, maar in de hoevewinkel van vader en zoon Van Poucke – die toen al een goede, betrouwbare reputatie had – piekte de vraag. Voor Pieter was dat het moment om te starten met een echte hoeveslagerij. “We hebben op de hoeve eigenlijk een gangbare slagerij. Omdat ik slager ben van opleiding, kan ik meer doen dan versnijden. Ik maak mijn eigen salades, hespenworst … en zelfs een beperkt assortiment traiteurwaren. Intussen is het team uitgebreid en vandaag werken hier ook een verkoopster, een slager en enkele jobstudenten.”
Toen de vader van Pieter in 2008 met pensioen ging, nam Pieter de boerderij erbij. Enkele jaren later vervoegde Annelies hem in het bedrijf. “Dat was het moment om verder te gaan dan de hoeveslagerij op het bedrijf. We begonnen met een kraam, waarmee Annelies boerenmarkten in het Gentse aandoet. Op zaterdag sta ik op de Lousbergmarkt in Gent, een overdekte food market met lokale producenten.
Sinds 2016 dragen we het bio-label. Dat was vooral interessant toen we begonnen te verkopen op andere plaatsen dan in de eigen slagerij. Mensen die op het hof komen, zien met eigen ogen hoe onze dieren leven. Wie onze producten op de markt koopt, ziet dat niet. Het bio-label geeft hen dan zekerheid. Dat is ook belangrijk bij de Voedselteams, waarvoor wij bijna de volledige provincie Oost-Vlaanderen beleveren.”
Dirk, de zorgpionier
In 2005 kwam er een nieuwe kracht op het bedrijf: zorggast Dirk. Dit keer was het Pieters moeder die de aanzet gaf. “Terwijl mijn vader de boerderij runde, is zij altijd in het onderwijs blijven werken. Ook na haar pensioen hield ze contact met haar oud-collega’s en het is via haar contacten in het bijzonder onderwijs dat wij kennismaakten met Dirk. Hij begon een dag per week naar hier te komen als ‘begeleid werker’, maar al snel kwam hij meerdere dagen per week helpen op de boerderij. Zo kwamen wij in contact met groene zorg. Sinds vorig jaar heeft Dirk een nieuwe ‘job’, nu bij een tuinder. Dat werk ligt hem iets beter, want hij heeft altijd veel interesse getoond voor planten. Maar op de dertien jaar dat hij hier gewerkt heeft, is hij een deel van de familie geworden.
Wij ontvangen nu drie à vier keer per week zorggasten op het bedrijf: twee ‘vaste’ mensen, die inmiddels al meerdere jaren bij ons aan de slag zijn, en tijdens het schooljaar ook af en toe schooljongeren die wat extra motivatie nodig hebben. Onze zorggasten doen kleine, vaak repetitieve werkjes. Zo helpen ze met voederen, vegen, gras maaien … Het zijn geen moeilijke taken, maar ze zijn wel erg goed voor hun leerhouding. Ze hebben een eigen job. Wanneer ze naar hier komen, ‘gaan ze naar hun werk’ en als hun taken afgerond zijn, kunnen ze met een goed gevoel naar huis gaan.”
De zorggasten zijn een hulp voor Pieter, maar niet meer dan dat. Hoewel hij veel plezier beleeft aan hun gezelschap en ze ook flink helpen, kan hij ze niet vergelijken met een vaste medewerker. “Je mag niet op je zorggasten rekenen. Als je ze echt nodig hebt, leg je te veel druk op hen. We geven hen ook niet meteen een takenlijst voor een volledige dag. Elk half uur gaan we wel eens controleren hoe het staat en welke begeleiding ze nodig hebben. Een ding is wel zeker: als wij onze zorggasten niet hadden, zou onze boerderij er niet zo proper bij liggen.”
Bewust natuurlijk
"We hebben bewust gekozen voor Blonde d'Aquitaine omdat we willen dat op de boerderij alles zo veel mogelijk 'vanzelf' loopt. Dit zijn sterke dieren, met gemakkelijke geboortes. In de zomermaanden gaat de stier erbij en hij doet zijn werk, zonder dat wij hoeven op te treden. De koeien die gedekt moeten worden, staan op de weilanden dichtbij. De kalveren worden geboren tussen april en juni. De kalfjes blijven dan bij de koe tot februari het jaar nadien. We hebben telkens ook enkele ossen voor de natuurgebieden, omdat die rustiger zijn. Ze staan in die gebieden samen met ons jongvee. We hebben een goed contact met Natuurpunt en de vzw Durme. Daardoor kunnen we elk jaar onze dieren op zo’n tien hectare laten grazen."
"Ossen leveren vlees dat de kenmerken heeft van vrouwelijk vlees en dat is wat we graag aanbieden aan onze klanten. De jonge stiertjes worden verkocht als kalfsvlees. Voor ons rundvlees kiezen we altijd vrouwelijke dieren – en dus ook de ossen – omdat ze een smaakvolle kwaliteit leveren.” Alle dieren die Pieter fokt, vermarkt hij ook zelf. “Voor de slagerij kopen we extra dieren van een achterneef in de Ardennen die ook biologisch werkt en wiens bedrijf ik heel goed ken. Het varkensvlees dat je in onze slagerij koopt, komt uit de Lindenhoeve in Belsele."
Met de combinatie van de dieren, de hoeveslagerij en de zorggasten runnen Pieter en Annelies en heel divers bedrijf. "Alleen boer zijn, zou mij niet goed afgaan. Ik houd van de combinatie tussen boerderij, slagerij en het sociale aspect. De groene zorg vinden wij echt een meerwaarde voor ons bedrijf, al is dat niet altijd even gemakkelijk. Voor sommige gasten heb je een ‘handleiding’ nodig. Vaak hebben we weinig achtergrondinformatie, waardoor het toch een beetje uitzoeken blijft wat de beste aanpak is. We voelen ons wel gesteund door het Steunpunt Groene Zorg. We hebben even geprobeerd om te werken via het persoonlijk assistentiebudget. Daar verdien je meer aan, maar je bent meer op jezelf aangewezen. Dus wij verkiezen het systeem zoals we het al kenden. Voor de subsidie die je krijgt voor zorggasten doe je het niet, hoewel ze natuurlijk mooi meegenomen is."
Bron: Boerenbond