Op de Velt Markt Anders gaf BioForum Vlaanderen een panelgesprek over 'Gezond, veilig en duurzaam voedsel'. Verliezen we door onze huidige kijk op voedselveiligheid en onze toegenomen angst voor ongewenste stoffen het bredere plaatje uit het oog? Moeten we alle voorzorgen nemen, ook als dit ten koste gaat van voedingswaarde, duurzaamheid en dierenwelzijn? Drie experts buigen zich over evenveel actuele dilemma's.
De Velt Markt Anders bleek een succesvol initiatief. Meer dan 600 bezoekers zakten af naar de Bijlokesite in Gent. Als lid van Voedsel Anders organiseerde BioForum Vlaanderen een panelgesprek rond veilig, gezond en duurzaam voedsel rond drie actuele dilemma's.
V.l.n.r: Lieve Vercauteren vanBioForum, Bert Decaluwé van Tüv Nord Integra, Samya Aweis van Quality Partner en Renaat Devreese, biologische geitenboer en kaasmaker bij ’t Reigershof.
Foto: Esmeralda Borgo - Bio Mijn Natuur
Eieren van vrije uitloop
Zijn diervriendelijke eitjes afkomstig van kippen die buiten mogen scharrelen extra kwetsbaar voor historische verontreiniging? Kan de kippenboer het risico op contaminatie maar beter inperken door de kippen op stal te houden?
Volgens Bert De Caluwe van de controle-instantie Tüv Nord Integra is de grond in Vlaanderen blootgesteld aan historische vervuiling en is vervuiling door PCB's een probleem dat zich daardoor voordoet bij alle dieren die buiten lopen: "Zware metalen zijn moeilijk op te sporen, maar wanneer er een vaststelling wordt gedaan, dan volgt er steeds een bodemonderzoek op kosten van de boer."
Samya Aweis van de controle-instantie Quality Partner benadrukt dat ook de eieren en het vlees steeds op schadelijke stoffen worden gecontroleerd. "Wanneer de veiligheidsnormen worden overschreden, dan wordt het product, dit geldt zowel voor bio als gangbaar, uit de handel gehaald. Steeds volgt er een onderzoek naar de oorzaak." Beiden controleorganen hebben tot nog toe slechts één geval gekend waarbij het product uit de markt moest gehaald worden.
Is het beter dat kippen altijd op stal zitten? "Neen, niet alle kippen die buiten zitten, zullen eieren leggen die vervuild zijn. Je moet kijken naar de locatie", aldus Bert, "naast autostrades of afvalverbrandingsovens is de kans op besmetting reëel. Wie thuis kippen houdt, kan een bodemattest opvragen om na te gaan of er vroeger een ophoging, met mogelijk vervuilde grond, heeft plaatsgevonden."
Foto: Sophie Nuytten bij de Taemhoeve - Bio Mijn Natuur
Rauwmelkse zuivel
Is het drinken van rauwe melk en eten van afgeleiden veilig of niet? Moet je rauwe melk altijd verhitten voor consumptie vanwege het risico op ziekteverwekkers of doe je dat beter niet om de essentiële vitaminen, enzymen en goede bacteriën te bewaren?
Renaat Devreese maakt al 32 jaar zelf rauwmelkse kaas. Renaat is destijds geïnspireerd geraakt door het Hinkelspel, een Gentse, ambachtelijke, kleine kaasmakerij. Hij doet dit uit respect voor het product. "Je maakt zo’n kwalitatieve melk en vervolgens maak je zoveel kapot via pasteurisatie of sterilisatie," vindt hij. "Rauwmelkse kazen zijn beter verteerbaar. Door verhitting verandert het vet en de eiwitstructuur en diverse stoffen, die de gezondheid bevorderen, worden kapot gemaakt," aldus Renaat.
Als rauwe melk zo gezond is, van waar dan die evolutie waarbij vooral zuivel van gepasteuriseerde melk in de winkel wordt aangeboden? Samya wijst op de afstand tussen producent en consument die veel groter is geworden. "Met rauwe melk creëert dat problemen omdat het minder lang houdbaar is. Maar als wij lokaal consumeren, van de korte keten, dan kunnen we meer rauwe melkproducten gebruiken. Als consument heb je daar invloed op", aldus Samya.
Foto: Debbie De Brauwer bij 't Reigershof - Bio Mijn Natuur
Acrylamide bij koekjes of brood
Niet enkel in frietjes, maar ook in het bakproces van koekjes of brood kan acrylamide gevormd worden. Moeten bakkers hun receptuur aanpassen, zelfs wanneer dit ten koste gaat van de voedingswaarde om de aanwezigheid van deze kankerverwekkende stof te vermijden?
Volgens Bert zorgt de vorming van acrylamide voor de biologische bakkers niet voor meer problemen dan voor de gangbare bakkers. "Veel is afhankelijk van de manier van bereiden: hoe donkerder de korst, hoe meer acrylamide. Maar bedenk ook dat je geen twee kilo koekjes gaat eten. Bij gezonde eetgewoontes zal je geen problemen hebben." Samya bevestigt dat de manier van bereiden een grote impact heeft. "Zorg ervoor dat je frietjes niet te warm gebakken worden of dat het brood niet te lang in de oven staat. Dit geldt niet alleen voor de industrie, maar ook voor de consument."
Bert ziet wel één verschil: "Een biologische bakker zal vooral creatiever naar oplossingen zoeken en zijn receptuur aanpassen. In tegenstelling tot een gangbare bakker mag hij geen gebruik maken van het enzyme asparaginase om de vorming van acrylamide tegen te gaan. Dit enzyme wordt gemaakt op basis van een genetisch gemodificeerd organisme en daarom mag het niet gebruikt worden in bio."
Foto: Sophie Nuytten bij Eco Biscuits - Bio Mijn Natuur
Conclusie:
De balans tussen voedselkwaliteit en voedselveiligheid is doorgeslagen naar voedselveiligheid. En voedselveiligheid wordt gerealiseerd door stoffen toe te voegen of meer te bewerken. De voedingswaarde van een product is daaraan ondergeschikt voor de wetgever. De biologische sector komt daarmee vaker in de problemen omdat het dichter bij het natuurlijke product wilt en moet blijven. Als je als consument tegen deze tendens in wilt gaan, kan je kiezen voor natuurlijke producten, maar moet je ook je stem laten horen. Hoog tijd voor een voedselkwaliteitsbeleid!
Bron: Bio mijn natuur