Oproep aan staatssecretaris Van Dam
Triodos Bank pleit voor grondgebonden melkveehouderij
Nederlandse boeren produceren veel meer fosfaat dan mag volgens Europese milieunormen. Deze week besluit de Tweede Kamer over het fosfaatplan waarmee staatssecretaris Martijn van Dam dat wil veranderen. De kern van dit plan is dat boeren die na 1 juli 2015 hun veestapel hebben uitgebreid, dure fosfaatrechten moeten kopen voor elke extra koe. De aankoop van rechten zal er toe leiden dat boeren hun veestapels gaan inkrimpen.
Het is goed dat Van Dam nu met een plan komt, want de intensieve veehouderij is een grote milieuvervuiler. Maar met dit wetsvoorstel dreigt hij het kind met het badwater weg te gooien. Het plan pakt namelijk niet alleen het probleem aan, maar ook de oplossing ervan. Dit doordat het geen onderscheid maakt tussen intensieve melkveebedrijven en grondgebonden melkveebedrijven. Daardoor worden ook grondgebonden boeren opgezadeld met hoge kosten voor fosfaatproductie die zij niet zelf veroorzaken. Dat is onterecht. Want juist de milieuverantwoorde werkwijze van grondgebonden bedrijven biedt een oplossing voor het fosfaatprobleem.
Grondgebonden melkveehouders hebben minder koeien per hectare weidegrond dan intensieve veebedrijven. Weinig koeien betekent weinig mest. Lang niet alle grondgebonden bedrijven zijn biologisch, maar andersom zijn alle biologische boeren wel per definitie grondgebonden. Belangrijk uitgangspunt voor biologische boeren is dat zij over voldoende weiden en akkers beschikken om de mest van hun dieren in verantwoorde hoeveelheden uit te rijden. Juist daarom is hun manier van werken een uiterst effectieve en voor de hand liggende oplossingsrichting voor het vraagstuk van te veel koeien en te veel mest.
Dat die oplossing er moet komen is helder. Want fosfaten (voedingsstoffen in mest van koeien) zijn in hoge concentraties schadelijk zijn voor natuur en milieu. Juist daarom gelden er Europese regels voor de hoeveelheid mest die een boer mag verspreiden over zijn grond. Ons kleine land heeft te veel koeien en te weinig boerenland om de mest op een milieuverantwoorde manier uit te rijden. (Veel boerenbedrijven hebben hun veestapel fors uitgebreid sinds in 2015 het melkquotum verviel en boeren zoveel melk mogen produceren als ze willen. Alleen al in 2015 zijn er naar schatting 120.000 koeien bijgekomen.) Nederlandse boeren mogen daarom van Brussel een ruimere fosfaatnorm hanteren, op voorwaarde dat ons land een maximum aan de mestproductie niet overschrijdt. En daar gaat het al drie jaar mis. Daarom heeft Van Dam in juli vorig jaar fosfaatrechten aangekondigd, en daartoe ligt er nu een wetsvoorstel. De rechten worden overigens pas in 2018 ingevoerd omdat de Europese Commissie verhandelbare rechten beschouwt als staatssteun, zolang Nederland het afgesproken fosfaatplafond overschrijdt.
Dat plan is mooi, maar zijn plan moet beter. Niet alleen omdat het huidige voorstel onrechtvaardig is voor grondgebonden boeren. Wanneer het plan onderscheid zou maken tussen intensieve en grondgebonden bedrijven, zou dat ook een prikkel zijn voor gangbare boeren om over te schakelen naar biologische melkveehouderij. Steeds meer boeren zetten die stap ook (alleen dit jaar al gaat het om zo'n 200 bedrijven). Zij voorzien in de sterk toenemende vraag van consumenten naar biologische producten.
Voor een echt goed plan moet Van Dam terug naar de tekentafel. Uitgangspunt moet zijn dat alleen de vervuilers betalen, en de kosten niet worden afgewenteld op degenen die juist bijdragen aan een oplossing. Van Dam kan zich bij zijn hernieuwde denkwerk laten inspireren door een alternatief plan dat door Milieudefensie met een aantal belanghebbenden is opgesteld.
Voor meer informatie: www.triodos.nl