Vluchteling integreert in Zwitserse biologische kas

De Zwitserse minister van Justitie Simonetta Sommaruga sprak begin dit jaar duidelijke woorden tijdens het asielsymposium: De economie haalt ieder jaar tienduizenden arbeidskrachten uit het buitenland hoewel er inhet eigen land duizenden vluchtelingen in staat zijn om te werken. "Daar klopt iets niet!", zei de minister.

Het is absoluut zinvol dat de Zwitserse economie na gaat denken over hoe het potentieel van de immigranten als arbeidskrachten beter benut kan worden – helemaal sinds het krappe 'ja' tegen het 'initiatief tegen de massa-immigratie' in februari 2014. Het is daarbij eveneens zinvol om ook aan de vluchtelingen te denken – niet alleen om economische redenen. Juist in tijden van de vluchtelingencrisis is integratie of in ieder geval een poging daartoe des te belangrijker, ook om angsten en vooroordelen te verminderen.


Ali Abdirisaq uit Somalië was één van de vluchtelingen die in het eerste jaar van het pilotproject bij een Zwitsers bedrijf werkte. (Foto: Jeanne Woodtli)

Iemand die al een poging waagt is biologische teler Markus Ramser uit Illhart. In het kader van het pilotproject ter integratie van vluchtelingen in de landbouw nam Markus een 28-jarige Eritreeër aan. Uitgerekend iemand die tot een volk behoort dat steeds weer voor negatieve krantenkoppen zorgt. Prompt moest Markus opmerkingen als "Pas op, op een dag zal hij je neerschieten" aanhoren, zo vertelde de teler tegen journalisten. Zulke opmerkingen zijn aan de ene kant schaamteloos, maar getuigen aan de andere kant ook simpelweg van angst voor het vreemde, angst voor een andere huidskleur.

Markus heeft met zijn medewerker enkel goede ervaringen. De jonge man is dermate gemotiveerd en plichtbewust dat hij nu zelfs in de leer kan gaan in de landbouwsector. Een mooi voorbeeld van geslaagde integratie en een teken dat het zich loont om moedig te zijn en ene vluchteling een kans te geven.

Na het eerste jaar van het pilotproject van het 'Schweizer Bauernverband' en het staatssecretariaat voor Migratie is echter ook gebleken dat het niet allemaal goud is wat blinkt. Het is niet alleen lastig om bedrijven te vinden die een vluchteling met een verblijfsvergunning of voorlopige verblijfsvergunning aan willen nemen, maar het is blijkbaar ook niet zo makkelijk om vluchtelingen te vinden die in de landbouw willen werken.

Dit lijkt aanvankelijk onbegrijpelijk, want men stelt zich voor dat het leuker is om werk en een zinvolle dagbesteding te hebben dan de hele dag op straat of in het winkelcentrum rond te moeten hangen. Maar misschien heeft de scepsis tegenover de landbouw echter ook een culturele achtergrond: daar waar de vluchtelingen vandaan komen horen de agrariërs meestal tot de armste bevolkingslagen. Tegelijkertijd zijn er immers ook nauwelijks autochtone Zwitsers te vinden die dit zware lichamelijke werk willen verrichten. Daarnaast is het eveneens enigszins begrijpelijk dat het vooruitzicht om naar een afgelegen bedrijf zonder mensen van de eigen nationaliteit te trekken sommige vluchtelingen afschrikt. Niet alleen de Zwitsers zijn bang voor het vreemde en onbekende.

De samenwerking verliep niet in alle gevallen succesvol. Zo werd in drie gevallen de samenwerking voortijdig afgebroken. Tegelijkertijd behielden echter ook drie vluchtelingen hun werk na de arbeidsduur die eigenlijk was voorzien. De uiteindelijk balans is dus evenwichtig en daarom ronduit heuglijk.

Het pilotproject krijgt af en toe het verwijt slechts een druppel op een gloeiende plaat te zijn. Natuurlijk zijn 15 geplaatste vluchtelingen per jaar niet heel veel, maar desondanks is het project een goede zaak. Elke vluchteling die in Zwitserland financieel op eigen benen kan staan is een goede zaak voor het land en de staatskas. Het project geeft bovendien een signaal af. Zo hebben reeds meerdere kantons zich erdoor laten inspireren en eigen projecten ontwikkeld. Verdere soortgelijke initiatieven zullen volgen.

Het is bovendien ook goed voor het imago van de landbouw om het goede voorbeeld te geven en misschien ook andere branches tot soortgelijke projecten aan te sporen. De landbouw toont zich zo als een moderne en internationaal ingestelde branche.