Pier Vellinga.
Volgens Vellinga, die onlangs zijn afscheidsrede hield als hoogleraar in Wageningen, zal de voedselketen nu een zelfde omslag naar duurzaamheid moeten maken als de energiesector. Hij noemde voormalig bestuursvoorzitter van de WUR Aalt Dijkuizen, de Ben van Beurden (Shell) van de voedselsector als voorbeeld van mensen die niet willen inzien dat een fundamentele koerswijziging onontkoombaar is gezien de klimaatsverandering. Vellinga gaf aan dat het paradigma van efficiency als antwoord op de noodzaak tot verduurzaming nog zwaar verankerd is bij de meeste Wageningse onderzoekers en hoogleraren.
Efficiency streven is onhoudbaar
Juist het streven naar efficiency bijvoorbeeld in de dierhouderij zal ervoor zorgen dat er nog meer wordt geproduceerd. Volgens Vellinga is dat paradigma onhoudbaar, alleen een landbouw die op echte kringlopen gebaseerd is, en zorgt voor behoud van de bodemvruchtbaarheid en biodiversiteit kan ons uit de klimaat- en voedselcrisis leiden. We zullen vooral veel minder vlees moeten eten en kringlopen sluiten met bijvoorbeeld terugwinning uit menselijke meststoffen. Uit de zaal kwam via biologisch akkerbouwer Anton van Vilsteren nog de suggestie om sterker in te zetten op maaimeststoffen. Het ging Vellinga niet om een totale ban op vleesproductie, maar wel om het aangeven van de richting. "Laten we maar eens beginnen met echt gemengde bedrijven en ophouden met maisvelden als een soort stortplaatsen van mestoverschotten." Debatleider Felix Rottenberg kreeg veel bijval met z'n conclusie dat het hoog tijd wordt voor een open debat over de positie van Wageningen universiteit als internationaal relevante speler in kennis en onderzoek.Martijn van Dam.
'Minister' van landbouw Martijn van Dam
Verder stond het slotdebat vooral in het teken van een debat met staatssecretaris Martijn van Dam van Economische Zaken. Felix bleef hem doelbewust minister van landbouw noemen (= wel aanspreektittel in buitenland) om nadruk te leggen op zelfstandige positie landbouw en voeding in beleid. Van Dam gaf subtiel aan ook wel oren te hebben naar een Minister voor Voedsel in een volgend kabinet. Aan de vooravond van het debat maakte Van Dam z'n inzet bekend voor voedselbeleid in Europa. Namelijk weg van de inkomenssteun en alleen subsidies voor maatschappelijke waarden als biodiversiteit, dierenwelzijn, landschap et cetera. Deze lijn kreeg steun in de zaal maar leidde ondanks de enorme bedragen die potentieel met deze ombuiging gemoeid zijn (zo'n 40 miljard) niet tot veel debat. Wellicht vanuit het adagium 'eerst zien, dan geloven'.Gespreksleider Felix Rottenberg met de staatssecretaris.
Geen suikertaks, wel meer inzet op gezonde voeding in scholen
Na een gloedvol betoog van hoogleraar voedsel en gezondheid Jaap Seidell over het enorme aanbod aan goedkoop ongezond voedsel, kwam hierover wel volop debat los. Ondanks een prachtig en zeer persoonlijk verhaal over zijn betrokkenheid bij dit thema, wilde Van Dam geen instrumenten als suikertaks in het vooruitzicht stellen. Wel gaf hij aan Europees geld te gaan inzetten, ombuigen om gezond voedsel op scholen te stimuleren en de energie van alle lopende projecten te gaan bundelen in kader smaaklessen. Op het pleidooi van Joszi Smeets van de Youth Food Movement om voedselonderwijs verplicht te stellen op basisscholen gaf Van Dam aan dit wel graag in het verkiezingsprogramma van z'n eigen Partij van de Arbeid op te willen nemen. Een twitterpoll gaf aan dat 100% van de stemmers het vak voedselkennis in het onderwijspakket willen hebben. Een andere stelling richting Van Dam ingeleid door Gijs Kuneman, directeur CLM, ging over noodzaak tot echt bodembeleid. Duidelijk werd dat dit naast het bestaande mestbeleid nog een relatief nieuw terrein is voor het Ministerie. Wel gaf Van Dam aan het er mee eens te zijn dat de overheid als grondverpachter wel het goede voorbeeld moet geven en moet voorkomen dat boeren zich genoodzaakt voelen de grond uit te putten.Irene van der Voort
De zaterdagsessie bood nog veel meer. Twee boeiende praktijkcases van akkerbouwer Wim Stegeman en agrarisch ondernemer van het jaar Irene van der Voort van de Grote Voort toonden aan dat steeds meer boeren het heft in eigen hand nemen om te werken aan bodemvruchtbaarheid en dierenwelzijn. Irene gaf daarbij aan dat de meeste burgers 'alles geloven wat je vertelt, omdat ze er vrijwel niets van afweten'. En dat de keuze voor kwaliteit ook altijd kostprijsverhoging met zich mee brengt. Ze kreeg in een betoog van onderzoeker naar duurzame voedselpatronen Gerard Kramer van Blonk advies nog wel te verwerken dat een duurzaam dieet geholpen is met daling van de kaasconsumptie.Voor een journalistiek verslag van de hele slotdag kunt u terecht op www.foodlog.nl Een compleet verslag van de dag komt binnen enkele dagen beschikbaar op www.clm.nl.
Verslag: Bert van Ruitenbeek
Foto's Michiel Wijnbergh
Organisatie:
- Wouter van der Weijden, Stichting Centrum voor Landbouw en Milieu
- Bert van Ruitenbeek, bureau Ecominds
- Felix Rottenberg, debatleider van de landbouw- en voedseldialogen
- in samenwerking met de Rode Hoed.
Partner: Youth Food Movement
Jan Willem Erisman (Louis Bolk Instituut) stelt een vraag.
Mediapartners: dagblad Trouw en Foodlog.nl
Deze debatserie werd mede mogelijk gemaakt door:
- Ministerie van Economische Zaken
- Achmea
- Rabobank
- Triodos Foundation
- Nederlandse Zuivelorganisatie NZO
- DO-IT
- Koppert B.V.
- Eosta
Voor meer informatie: Bert van Ruitenbeek, info@ecominds.nl, 06 206731016