De Tweede kamer sprak op 14 april een hele middag over de invoering van fosfaatrechten in de melkveehouderij. De Dierenbescherming voorziet dat het door Staatssecretaris Van Dam voorgestelde systeem van fosfaatrechten melkveehouders nog meer zal stimuleren tot schaalvergroting en minder of helemaal niet meer weiden van hun koeien. De melkveehouderij dreigt zo steeds meer tot vee-industrie te verworden met alle negatieve gevolgen voor het dierenwelzijn van dien. De Dierenbescherming heeft de Kamerleden dan ook met concrete suggesties gevraagd de voorstellen van de Staatssecretaris flink aan te passen.
Melkveehouderij schiet door het plafond
Jarenlang lag het aantal koeien en de zuivelproductie in Nederland vast door de melkquotering van de Europese Unie. Reeds in aanloop naar de opheffing van die melkquotering per 1 april 2015 begonnen veel melkveehouders hun bedrijf drastisch uit te breiden. En nu zit de melkveehouderij met de gebakken peren, want door de recente groei van de melkveestapel is de mestproductie in Nederland door het plafond geschoten, door het fosfaatplafond om precies te zijn.Dat zit zo. De Nederlandse veehouderij produceert met zijn miljoenen dieren veel meer mest dan de kleine Nederlandse delta aan kan. Het gevolg is vervuiling van het milieu. Om hier wat aan te doen heeft de Europese Unie bepaald hoeveel mest er jaarlijks maximaal geproduceerd mag worden, uitgedrukt in kilo’s fosfaat per hectare. Omdat de Nederlandse veehouderij ver boven die Europese norm zit, heeft Brussel daar bovenop ook nog eens een tijdelijk hogere fosfaatnorm toegestaan, de z.g. derogatie, mits er aan gewerkt wordt uiteindelijk onder de gestelde norm te komen.
De Nederlandse veehouderij mag dus tijdelijk al meer mest produceren dan ons milieu aan kan en gaat nu zelfs daar nog eens overheen.
Politieke koehandel
Alle reden voor de Regering om in te grijpen. Maar hoe? Regeringspartij VVD vindt dat de veehouderij in een volledig vrije markt moet kunnen opereren en daar passen fosfaatbeperkingen niet bij. Regeringspartij PvdA vindt eigenlijk dat er dan maar minder koeien gehouden moeten worden om de balans tussen de hoeveelheid mest en milieu te herstellen. Simpel gezegd neigen PVV en SGP naar het VVD-standpunt, SP, D66, Groen Links en PvdD willen nog verder gaan dan het PvdA standpunt en koeien verplicht aan voldoende grond voor mestafzet en weidegang binden.Aan de Staatssecretaris van Economische Zaken de taak om van dit mestprobleem chocola te maken en met een compromisvoorstel te komen dat op een meerderheid in Tweede én Eerste kamer kan rekenen en dat ook nog eens genade kan vinden in de ogen van Brussel.
Staatssecretaris Van Dam is na veel overleg in de politiek en met diverse betrokken stakeholders met een compromisvoorstel gekomen. Helaas moet ik constateren dat dit compromis op tal van punten de verdere schaalvergroting en intensivering van de melkveehouderij stimuleert. Steeds grotere melkveebedrijven betekent onder meer een steeds grotere afstand tussen koe en verzorger waardoor de koe van dier tot melkmachine verwordt. En koeien van alsmaar grotere bedrijven komen steeds minder of helemaal niet meer buiten in de wei, omdat daarvoor de benodigde grond ontbreekt.
Fosfaatrechtenstelsel jaagt koeien de stal in
De voorgestelde fosfaatrechten dreigen zo op diverse manieren ten koste te gaan het dierenwelzijn.- Zo kan een boer die zijn melkveestapel niet mag uitbreiden omdat hij daarvoor geen fosfaatrechten heeft, besluiten dan maar de melkproductie per koe te verhogen. Maar daarmee zet hij wel het welzijn van de koe steeds zwaarder onder druk.
- Ook mag een boer meer koeien houden zonder de benodigde grond om de extra mest op af te zetten en de koeien op te weiden, als hij de mest laat verbranden of anderszins verwerken, of laat exporteren naar het buitenland.
- De Staatssecretaris wil de fosfaatrechten verhandelbaar maken. Melkveebedrijven die flink willen groeien en hiervoor het geld hebben of bij de bank kunnen lenen, kunnen dan van stoppende melkveehouders fosfaatrechten kopen. Maar ze nemen meestal niet de grond van de stoppende boer over, en zo krijgt het groeiende melkveebedrijf meer koeien, maar niet meer grond om die koeien te weiden en zullen die dieren het hele jaar binnen op stal moeten staan.
Moed om veestapel in te krimpen ontbreekt
Maatregelen zijn nodig, omdat er door de groei van de melkveestapel nog meer mest wordt geproduceerd en het milieu door mest al overbelast is. Al die mest is schadelijk voor mens, dier en milieu. Maar die maatregelen moeten er voor zorgen dat het aantal koeien en de mest die zij produceren in evenwicht worden gebracht met de beschikbare grond in ons land. Dat vergt een flinke inkrimping van de melkveestapel in plaats van allerlei trucs om deze grondloos nog verder te laten groeien.Echter de veestapel inkrimpen is voor grote delen van de politiek een taboe. Het vergt ook een ander verdienmodel; niet meer zoveel mogelijk tegen zo laag mogelijke kosten voor de hele wereld produceren, maar minder en hoog kwalitatief produceren voor Noordwest Europa.
Beter Leven Keurmerk voor zuivel
Om dit laatste te stimuleren komt de Dierenbescherming binnenkort samen met Natuur & Milieu met een Beter Leven keurmerk voor zuivel. Niet dat dit direct alle problemen oplost, maar dan kunnen consumenten die zuivel willen consumeren in elk geval voor gegarandeerd dier- en milieuvriendelijker geproduceerde zuivel kiezen. De politiek dreigt het helaas in meerderheid af te laten weten.Voor meer informatie: www.dierenbescherming.nl