Blog 'Milieukeur of Biologisch'
"Potentiële duurzaamheidsimpact Milieukeur is ongeëvenaard"
Milieukeur of Biologisch?
Ik krijg vaak de vraag wat het verschil is tussen Milieukeur en Biologisch. Die is best lastig te beantwoorden. Ik kan wel uitleggen dat Milieukeur staat voor integrale verduurzaming van de productie, met behoud van kwaliteit en rendement. Daarbij maakt Milieukeur gebruik van alle soorten innovaties waarmee de milieubelasting van de teelt vermindert. Biologisch heeft vaste kaders, zoals teelt in de grond en het uitsluiten van chemisch-synthetische gewasbeschermingsmiddelen en kunstmeststoffen. Maar wat is nou beter?
In mijn groentetuin teel ik groenten volgens de biologische principes. Ik vind het een uitdaging om met alleen natuurlijke hulpmiddelen de gewassen te telen. Ik wil ook niet in de weer met een gifspuit. Eventuele vraatschade aan de gewassen neem ik dus voor lief. Dat kan ik me natuurlijk ook makkelijk veroorloven; van de opbrengst hoef ik niet te leven.
Dat is heel anders voor de professionele boeren en tuinders die in ons kleine landje gewassen telen en daarmee niet alleen de Nederlandse bevolking, maar ook een groot deel van de wereld voorzien van aardappelen, groente, fruit en sierteeltproducten. De Nederlandse intensieve landbouw, zorgt voor hoog kwalitatieve producten en heeft ons een sterke marktpositie opgeleverd. De keerzijde is echter de milieuvervuiling door onder andere emissie van gewasbeschermingsmiddelen en de achteruitgang van de bodemvruchtbaarheid. Verduurzaming van de Nederlandse landbouw is daarom hoogst noodzakelijk.
Vaak spitst de discussie over de duurzaamheid zich eenzijdig toe op het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen alsof dat de ultieme duurzaamheid bepaalt. Supermarkten kijken alleen naar residu niveaus op de producten en niet naar de milieu-effecten van de teelt. Greenpeace zet zich in tegen gebruik van neonicotinoïden. Als reactie denken diverse gemeentes er goed aan te doen om het gebruik van bepaalde gewasbeschermingsmiddelen uit te bannen bij aanbesteding voor overheidsinkopen of kiezen zij voor de zekerheid maar voor biologische producten. Van een duidelijke beleidslijn lijkt hier geen sprake. Wat willen we bereiken? Wat is het doel?
Door de verduurzaming integraal te benaderen en gebruik te maken van innovatieve technieken of nieuwe teeltsystemen zoals de teelt op water, wordt de grootste integrale duurzaamheidswinst behaald. Daarom zijn naast reductie van gewasbeschermingsmiddelengebruik, ook het watergebruik, energiegebruik, bodemvruchtbaarheid en de productiviteit van het landgebruik van belang. Bij het opstellen van de duurzaamheidscriteria van Milieukeur geldt bovendien de economische haalbaarheid van de eisen als randvoorwaarde. Doordat die niet in het geding komt, biedt Milieukeur een handvat om gangbare teelten te verduurzamen; De criteria zijn concreet en telers kunnen hier direct mee aan de slag. Milieukeur is dus bruikbaar voor de totale Nederlandse landbouwsector en de potentiële duurzaamheidsimpact is ongeëvenaard.
En dat is een groot verschil met biologisch. Hoe sympathiek de biologische uitgangspunten ook zijn, de productie richt zich op een nichemarkt die bereid is tot het betalen van een hogere prijs. Die hogere prijs is noodzakelijk om de biologische teelt, met veelal lagere opbrengsten, economisch rendabel te laten zijn. Ondanks de groei in de biologische afzet, kiest het overgrote merendeel van de consumenten voor gangbaar product en blijft het marktaandeel biologisch beperkt. Het is dan ook niet realistisch te veronderstellen dat gangbare telers 'en masse' de overstap kunnen maken naar biologische teelt.
Voor verduurzaming volgens Milieukeur is er geen economische belemmering. Telers die ik spreek over hun ervaringen met Milieukeur beamen dat volledig. Wel wachten zij op een stimulans/vraag uit de markt. Het wachten is daarom op de retail. Als die het gangbare sortiment gaat vervangen door de inkoop van duurzamer geproduceerde producten, gaat er echt wat veranderen in de praktijk. Van de politiek verwacht ik dat zij heldere doelen stelt en zelf het goede voorbeeld geeft door duurzaam in te kopen. En de overheid kan een handje helpen door telers meer ondersteuning te bieden bij transitie naar duurzamere teelt: met Milieukeur én Biologisch!
Stefanie de Kool
Projectleider agro/food plantaardige producten
Bron: SMK