Wat de Grieken en Europa te wachten staat, is onbekend. De hele EU bevindt zich op onbekend terrein nadat de onderhandelingen afgelopen weekend tussen Griekenland, de EU en het IMF volledig vastliepen. Morgen om middernacht moet Griekenland 1,6 miljard euro overmaken naar het IMF, geld dat het land niet in kas heeft. Een faillissement dreigt, maar niemand weet precies wat er gaat gebeuren.

Griekenland gaat technisch failliet op het moment dat het geld morgenavond niet betaald wordt. Lenen wordt dan onmogelijk. De banken blijven de hele week gesloten en betalingsverkeer wordt beperkt. Deze maatregel nemen de banken om te voorkomen dat er te veel geld weggesluisd of gepind wordt. De Griekse Centrale Bank heeft maatregelen genomen om een kapitaalvlucht naar het buitenland te voorkomen. Voor geld pinnen geldt een limiet van 60 euro per dag per account.

Grieks probleem is europrobleem?

Wanneer de banken weer open gaan is onduidelijk, net als welke munt er dan uit de pinautomaten komt. Zijn dat nog steeds euro's? Of introduceert Griekenland de drachme? Met die laatste keuze krijgt Griekenland weer zeggenschap over de munt, die ze uit handen gaven door de euro in te voeren. Landen kunnen een crisis op drie manieren aanpakken: devalueren van de munt, lagere rentestanden of fiscale prikkels geven (de staatsschuld laten oplopen). Deze drie maatregelen zijn onbereikbaar voor de Grieken. Het is de ECB die zeggenschap heeft over deze beleidsmaatregelen. De Wall Street Journal zette dit basisprobleem van de euro, waar nog altijd geen effectieve oplossing voor is, uiteen in een artikel.

Een lage koers van de drachme zou een exportvoordeel opleveren voor Griekse bedrijven, hoewel de 'gewone Griek' natuurlijk hard getroffen wordt. Aankomende zondag mogen de Grieken stemmen over het noodsteunpakket dat de ECB voorstelt. Het voorstel van de Griekse president Tsipras was de directe aanleiding waardoor de onderhandelingen mislukte.

Gevolgen voor bedrijven

Voor bedrijven die zaken doen met Griekse bedrijven, zijn de devaluatie van de drachme en liquiditeitsproblemen bij Griekse banken de twee belangrijkste aandachtspunten, mocht Griekenland de eurozone verlaten. Het is aan te raden om in contracten af te dwingen dat ze uitsluitend in euro's of dollars voldaan worden en de betalingstermijn zo kort mogelijk te houden.
 
Als er een Griekse bank is ingeschakeld voor een bankgarantie, dan zijn liquiditeitsproblemen bij deze bank een risico in het geval van wanbetaling door de contractpartij van Nederlandse bedrijven. Deze bankgaranties kunnen dan ook beter omgezet worden naar een andere vorm van zekerheid of een onmiddellijke betaling vorderen.

Eurozone vs EU

Als Griekenland niet alleen de eurozone maar ook de Europese Unie verlaat, zijn de gevolgen voor bedrijven groter omdat het vrije verkeer van goederen, personen en diensten dan waarschijnlijk drastisch verandert. Die kans is echter klein. Geopolitiek is in Griekenland van groot belang voor Europa. En Griekenland staat niet alleen als EU-lid zonder euro.

Beurzen in rood

De beurzen reageerden vanochtend direct op de gebeurtenissen van afgelopen weekend. De AEX dook in het rood, de Midkap-Index daalde en ook in Frankfurt, Parijs en Londen openden de beurzen met verlies. In Azië doken de beurskoersen ook in het rood. De rente op Griekse, Spaanse en Italiaanse staatsobligaties schoot omhoog. Veilige havens zijn, kijkend naar de beurskoersen, Duitse staatsobligaties en edelmetalen. Ook de euro verloor aan waarde.