De robuustheid van duurzame landbouw

Innovaties in de Nederlandse landbouwsector behoren niet alleen duurzaam te zijn, maar ook ‘robuust’. Binnen de landbouwwetenschap wordt het begrip robuustheid echter niet eenduidig gehanteerd. In zijn promotieonderzoek werkt Douwe de Goede uit hoe robuustheid begrepen kan worden in samenhang met duurzaamheid en hoe het in de praktijk toegepast kan worden.

Douwe de Goede constateert in zijn proefschrift dat veel zogenaamde robuustheidsstrategieën een technische invalshoek hebben met als gevolg dat landbouwsystemen complexer en juist kwetsbaarder worden. Het systeem is dan robuust voor bekenden en door belanghebbenden (boer, burger, consument, dier) belangrijk geachte verstoringen, maar juist kwetsbaarder voor onverwachte en onbekende gebeurtenissen.

Douwe stelt dat drie benaderingen van robuustheid relevant zijn voor de landbouw:

De technische benadering: deze is gericht op optimalisatie en behoud van functionele efficiëntie
De biologische benadering: gericht op conditie en weerstandsvermogen
De ecologische benadering: gericht op herstellend vermogen en behoud van structuur.

Uit oogpunt van duurzaamheid is de technische benadering vooral vanuit economisch perspectief belangrijk wanneer robuustheidscriteria kwantificeerbaar zijn. De biologische benadering is waardevol vanuit sociaal duurzaamheidsperspectief. Ze zijn toegankelijk voor ideologische overwegingen en waardeoordelen. De ecologische benadering is waardevol in duurzaamheidsstudies van sociaal-economische systemen. Ze zijn vooral belangrijk bij de bestudering van dynamieken van complex adaptieve systemen.

Holistische benadering van robuustheid
Douwe de Goede houdt een pleidooi voor een holistische benadering van robuustheid binnen de landbouw. Daarbij maakt hij een vergelijking met warmbloedige organismen, die binnen een beperkte ‘comfort zone’ in staat zijn de temperatuur te regelen middels allerlei correctie- en terugkoppelingsmechanismen. De ‘comfort zone’ van duurzame agroproductiesystemen is echter als gevolg van de nadruk op de technische benadering erg smal en kritisch geworden. De Goede beargumenteert dat robuustheid een veel tastbaarder begrip is dan duurzaamheid en daarmee kan rekenen op een fundamenteel positieve benadering van verschillende belanghebbenden, terwijl het gelijktijdig van toepassing kan zijn op heel specifieke systemen en duurzaamheidkenmerken.

Bron: Biokennis