'Zijn de aardappelen ziek of gestolen?'
Waar: Voorzieningenrechter rechtbank Overijssel (locatie Zwolle)
Waarom: Lid van tuiniersvereniging De Pelikaan in Zwolle is geroyeerd en wil zijn lidmaatschap en zijn twee biologische tuintjes terug
Uitspraak: De voorzieningenrechter schorst het besluit van gedaagde om eiser uit zijn lidmaatschap te ontzetten en veroordeelt gedaagde om eiser te accepteren als volwaardig lid. De eiser moet ook weer kunnen tuinieren.
De biologische tuiniersvereniging De Pelikaan is volgens de mededeling op haar Facebookpagina 'een enthousiaste club moestuiniers uit Zwolle die houden van hun handen in de aarde en genieten van een heerlijke biologische groentenoogst'. Maar er zit wel een rotte (aard)appel tussen de enthousiaste biologische moestuiniers. Vindt de Pelikaan. Ze hebben hem uit zijn lidmaatschap gezet en of hij maar even binnen twee weken zijn tuintjes wilde ontruimen. Het overkwam Jan Koopmans afgelopen najaar. Oprichter van de Pelikaan en tientallen jaren onafgebroken lid. Tuinieren in verenigingsverband was en is nog steeds zijn grootste hobby.
Diefstal
Mijnheer Koopmans had eerst geen idee waarom hij uit 'zijn' Pelikaan was gezet. Hij protesteerde en informeerde en pas twee weken later kwam de aap uit de mouw: hij zou op 14 september op het volkstuintje aan het Zwolse Toddenbeltpad van een buurman op nummer 42 een zak aardappelen hebben gestolen. Diefstal, en daarop staat royement. Jan Koopmans greep alle middelen aan om zijn onschuld te bepleiten, maar het bestuur van De Pelikaan was onvermurwbaar. Er restte Koopmans maar één ding: de biologische tuiniersvereniging in kort geding dagvaarden om zijn lidmaatschap en tuintjes terug te krijgen. Spoed is geboden, want voor je het weet heeft De Pelikaan de tuintjes van mijnheer Koopmans aan een ander gegund. Bovendien blijft hij bij een lange procedure verstoken van zijn zelf gekweekte groenten en fruit.Gerenoveerd
Zaal 11 van de rechtbank in Zwolle ruikt vanmiddag (25 februari) nog nieuw en vooral naar hout. Het justitiegebouw aan de Luttenbergstraat wordt gerenoveerd en deels nieuw gebouwd. Enorm hoge muren, houten stoelen, houten vloer en voor voorzieningenrechter Jacques van der Hulst talloze flatscreens. Achter hem een reuzenscherm. Niets weerhoudt de partijen ervan om met volkstuinbeelden en aardappelanimaties hun zaak te bepleiten. Maar zo enerverend wordt het niet. De Pelikaan laat het namelijk afweten. Dat mag. "Heel jammer", zegt de advocaat van Jan Koopmans, Arjen Bos. "Ik heb geen idee waarom ze er niet zijn." Naarmate de zitting vordert, wordt wel zo'n beetje duidelijk waarom.Verstek
Rechter Van der Hulst verleent verstek tegen de gedaagde en daarmee kan het kort geding beginnen. Natuurlijk heeft zijn cliënt geen aardappelen gestolen, wat denkt De Pelikaan wel? Wat is er dan gebeurd? Advocaat Arjen Bos: "De heer Koopmans was aan het tuinieren toen zijn oog viel op wat donkerbruin verdord loof van aardappelplanten op het perceel van de buurman. Van belang is dat op het complex alleen biologisch wordt getuinierd en dat het gebruik van bestrijdingsmiddelen is verboden. Gewassen zijn extra kwetsbaar en ziekten en ongedierte slaan gemakkelijk over van tuin naar tuin." Enfin, mijnheer Koopmans hurkte bij de verdorde aardappelplanten, en inderdaad: ze waren ziek. Hij wees zijn buurman hierop. "Mijn cliënt heeft het perceel van de buurman niet betreden en zeker geen aardappelen meegenomen."Brief
Blijkbaar dacht de buurman daar anders over, want een dag later werd Jan Koopmans uit de tuiniersvereniging gezet. Koopmans was een aardappeldief. Uitleg baatte niet. De Pelikaan handhaafde de aangezegde ontruiming en verbood Koopmans om het complex te betreden. Maar daarmee was de affaire niet afgelopen. De buurman deed aangifte van diefstal. Koopmans werd gehoord door de politie. "Het OM seponeerde de zaak wegens gebrek aan bewijs", aldus advocaat Bos. "Dat bevestigde wederom dat de beschuldiging van diefstal vals is." De Pelikaan belegde een bijzondere algemene ledenvergadering om de zaak te bespreken, en stuurde de leden een brief met de beschuldiging van diefstal. De advocaat: "De vereniging stuurde die brief opzettelijk níet naar mijn cliënt. In de brief wordt de beschuldiging van diefstal aan alle leden op tendentieuze en subjectieve wijze als waarheid gepresenteerd." Op de ledenvergadering werd het ontzettingsbesluit bekrachtigd. Jan Koopmans was niet uitgenodigd.Weerwoord
Je smacht op de publieke tribune naar een weerwoord van De Pelikaan, maar zoals gezegd, advocaat Bos heeft vanmiddag vrij spel. Rechter Jacques van der Hulst luistert. Hij heeft geen behoefte om vragen te stellen. Advocaat Bos concludeert dat de besluiten van De Pelikaan op basis van haar eigen statuten formeel nietig zijn. "Het besluit is op geen enkele wijze gemotiveerd. De oproeping van de bijzondere ledenvergadering voldoet ook niet aan de statutaire regels." De Pelikaan handelde volgens advocaat Bos lichtvaardig, onzorgvuldig en willekeurig en misbruikte haar bevoegdheden. "Daarom zijn de bestreden besluiten in strijd met de redelijkheid en billijkheid. Daarnaast levert de gang van zaken ook een onrechtmatige daad op." De besluiten van De Pelikaan dienen geschorst te worden en Jan Koopmans moet als lid weer gebruik kunnen maken van zijn biologische tuin.Bodem
Het is aan voorzieningenrechter Van der Hulst of hij die voorlopige voorziening wil treffen, maar of hij dat doet of niet, voor Koopmans en Bos is het nog niet afgelopen. Ze willen dat de rechter in een bodemprocedure het geschil tot op de bodem uitzoekt. Dat gebeurt niet vaak, partijen leggen zich doorgaans neer bij de uitspraak in kort geding. Als ze dat doen, dan wordt de voorlopige voorziening namelijk vanzelf definitief. Een bodemprocedure duurt maanden en kan veel geld kosten. Het kan ook dat De Pelikaan nog van zich laat horen of tegen het verstekvonnis, als de voorzieningenrechter de eis toewijst, in verzet gaat. En dan kan de aardappelstrijd wederom voor voorzieningenrechter Van der Hulst worden uitgevochten. Want daar draait het allemaal om in Zwolle: zijn de aardappelen gestolen of ziek. Een driekilozak 'puur & eerlijk' biologische aardappelen kost bij Albert H. trouwens deze week 2,99 euro.De Pelikaan verscheen op 25 februari niet voor de voorzieningenrechter. De rechter zou op dinsdag 4 maart uitspraak doen, maar de gedaagde meldde zich kort daarvoor alsnog bij de rechtbank. Tussen de verstekverlening en het verstekvonnis kan een gedaagde het verstek zuiveren. Advocaat Bos van eiser Jan Koopmans tekende op 5 maart bezwaar aan tegen deze zuivering, omdat de briefschrijver als voormalig voorzitter van De Pelikaan de tuiniersvereniging niet rechtsgeldig kon vertegenwoordigen. De voorzieningenrechter deelt die mening. De Pelikaan heeft sinds 10 februari van dit jaar een nieuwe voorzitter. Die had de brief moeten ondertekenen. De voorzieningenrechter veroordeelde de gedaagde op 7 maart om de eiser binnen vijf dagen na de betekening van het vonnis als lid te accepteren en twee percelen in gebruik te geven. De tuiniersvereniging kan in verzet gaan. Van een eventuele nieuwe zitting zal weer verslag worden gedaan.
Bron: De Rechtspraak