Schrijf je in voor onze dagelijkse nieuwsbrief om al het laatste nieuws direct per e-mail te ontvangen!

Inschrijven Ik ben al ingeschreven

U maakt gebruik van software die onze advertenties blokkeert (adblocker).

Omdat wij het nieuws gratis aanbieden zijn wij afhankelijk van banner-inkomsten. Schakel dus uw adblocker uit en herlaad de pagina om deze site te blijven gebruiken.
Bedankt!

Klik hier voor een uitleg over het uitzetten van uw adblocker.

Meld je nu aan voor onze dagelijkse nieuwsbrief en blijf up-to-date met al het laatste nieuws!

Abonneren Ik ben al ingeschreven

Uitleg over Hybridisatie en CMS tijdens themamiddag Vitalis

Regelmatig duikt de discussie weer op over het gebruik van hybride rassen die zijn vermeerderd met gebruik van specifieke technieken. Dit voorjaar ontstond commotie over witlofrassen die in Nederland worden gebruikt voor biologisch witlof. Deze zomer ontdekten Duitsers dat biologische bloemkool veelal afkomstig zijn van rassen die met CMS-technieken zijn verkregen. Hoe hybride rassen worden veredeld hoort u tijdens de themamiddag als onderdeel van de Vitalis Open Dagen, op vrijdag 27 september.

Hybride rassen hebben voor zowel de zaadvermeerderaar als gebruiker voordelen. Het veredelingsbedrijf houdt zelf zijn inteeltlijnen in stand waarmee het bedrijf eigenaar blijft van het (hybride) ras. Voor de afnemer van het zaad heeft het geen zin om zelf zaad van een F1 hybride te winnen. De volgende generatie geeft namelijk een heel wisselend uiterlijk en ook een wisselende kwaliteit. Zelf zaad vermeerderen voor het volgende seizoen is dus niet mogelijk, hiermee is de boer afhankelijk van de leverancier. Andersom is dit voor de veredelingsbedrijven juist gunstig; de boeren moeten het zaad elk jaar opnieuw kopen en de veredelingsbedrijven kunnen zo hun intellectuele eigendomsrechten op de zaden veel makkelijker doen gelden dan bij (goed na te telen) zaadvaste rassen.

CMS ofwel PPF hybriden

De eigenschap Cytoplasmatische Manlijke Steriliteit (CMS) komt bij enkele soorten van nature voor. Bijvoorbeeld bij radijs, peen en ui, maar niet bij kool. Deze eigenschap kan worden gebruikt voor de moederlijn van een hybride zodat deze niet meer door eigen stuifmeel maar alleen door ander stuifmeel (dus van de vaderlijn) kan worden bevrucht. In de klassieke methode gebeurt dit handmatig door bij iedere moederplant de stuifmeeldraden weg te nemen. Omdat bij kool geen planten te vinden zijn die van nature CMS hebben, wordt bij het produceren van koolhybriden de moederlijn op een andere manier manlijk steriel gemaakt. Radijs kan van nature niet kruisen met kool (kruising barrière), maar met behulp van protoplastfusie (een techniek die formeel onder de EU definitie van genetische manipulatie valt) kan deze eigenschap van radijs worden overgebracht in koolsoorten, zoals bloemkool, witte en rode kool. Dat gebeurt door middel van fusie van twee celkernen (protoplasma of cytoplasma celfusietechnieken) in het laboratorium. Zo ontstaan zogenaamde Proto Plast Fusie hybrides (PPF-hybrides).

De huidige zaadfirma's maken binnen hun biologische veredelingsprogramma geen gebruik van CMS, zij passen andere meer klassieke technieken toe waarbij gebruik wordt gemaakt van 'zelf incompatibiliteit' om ouderlijnen te kruisen. Hoe dit precies werkt, hoort u tijdens de themamiddag bij Vitalis op vrijdag 27 september, die samen valt met de open dagen van het bedrijf.

Voor meer informatie: Leen Janmaat, Louis Bolk Instituut
Publicatiedatum: