'Volkskrant zit fout met generalisatie onderzoeksgegevens bioteelt en CO2'

De Volkskrant schreef op zaterdag 25 september jongstleden over de CO2-prestaties van biologische landbouwproducten. Ze deed dat onder de koppen: 'Bioteelt leidt tot meer CO2', 'Goed voor het milieu is dus niet per se biologisch' en 'Biologisch is iets heel anders dan broeikasgasneutraal'.

De krant baseerde zich op een onderzoek van Blonk Milieu Advies uit 2009. In dit onderzoek werd een rekenprogramma van het Productschap Tuinbouw in de praktijk getest. Het programma berekent de CO2-voetafdruk van groenten, fruit en bloemen. In drie gevallen zijn gangbare en biologische producten vergeleken: tomaten, ananas en bloemkool. Het is onjuist om op basis van slechts drie producten in één algemeen geldende conclusie te stellen dat bioteelt tot meer CO2 zou leiden. De Universiteit van Wageningen heeft al eerder aangetoond dat bijvoorbeeld de biologische rundveehouderij minder CO2 veroorzaakt dan zijn gangbare evenknie.

Zelfs binnen de productgroepen groenten en fruit valt niet één alles omvattende conclusie te trekken over CO2-verschillen tussen biologisch en gangbaar. Volgens genoemd Volkskrantartikel zou de lagere CO2 van gangbare productiemethoden alles te maken hebben met de hogere efficiency (de hogere opbrengst per hectare). Wat het artikel niet vertelt, is dat die hoge efficiency bereikt wordt door een hoge input van synthetische pesticiden en kunstmest met hun eigen nadelige effecten voor het milieu, waaronder vervuilde bodems en water. De zuivering van vervuild water door waterleidingbedrijven zorgt voor extra CO2 -uitstoot die niet in de berekening is meegenomen.

De Volkskrant schrijft : 'biologische producten hebben vaak een grotere CO2-voetafdruk dan regulier geteelde groenten en fruit'. Echter, aldus onderzoeker ir. Wijnand Sukkel van de Universiteit van Wageningen, mede ondertekenaar van deze brief: "Stellige conclusies over het verschil tussen CO2 uitstoot bij gangbare en biologische teelt van groenten en fruit kunnen niet worden getrokken, daarvoor is de foutmarge in het onderliggende onderzoek te groot door de onzekerheden in de beschikbare data."

Zo zijn in het rekenmodel alleen emissies berekend, maar CO2-opslag in de bodem, die emissies compenseert, is niet meegenomen. In de biologische landbouw is deze aantoonbaar beter dan in de gangbare. Verder is ook de weerbaarheid van een productiesysteem tegen klimaatverandering een belangrijk aspect in de klimaatdiscussie. Ook hier heeft biologische landbouw een streepje voor op gangbare landbouw. De conclusie moet dan ook zijn dat bioteelt op meerdere aspecten milieuvriendelijk is en een duurzaam alternatief biedt voor de toekomst, zeker met het oog op klimaatverandering.

Als biologische producten van ver weg worden ingevlogen of in de verwarmde kas zijn geteeld, is het gevolg een hogere CO2-uitstoot dan bij vollegrondsproducten. Maar dit is niet anders bij gangbare producten. Milieu Centraal heeft ons laten weten dat hun uitspraak 'Biologisch wil niet perse zeggen: milieuvriendelijk' in het Volkskrant-artikel op basis van dat gegeven is gedaan.

Belangrijk bij alle ophef is dat de biologische landbouw niet eens pretendeert de meest CO2-zuinige landbouw te zijn die er is. Wel de meest natuurlijke. Biologische landbouw hecht belang aan een integrale duurzaamheidsbenadering waarbij er niet naar één aspect gekeken wordt maar naar alle aspecten in samenhang: voedselkwaliteit, diervriendelijkheid, water en bodem, biodiversiteit, gesloten kringlopen, behoud van genetische variëteit, landschapsbehoud, en zelfs sociale factoren zoals de manier waarop de boer in de samenleving staat en omgaat met eerlijke handel, zinvol werk voor zorgbehoevenden, enzovoort. CO2-reductie past in het denken van de biologische boer (en van verwerkers), maar integraal denken zorgt er soms voor dat andere keuzen worden gemaakt.

Degene die overigens denkt dat biologisch lagere opbrengsten heeft en 'dus' de wereld niet kan voeden, verwijzen we graag naar het meest recente rapport (2009) van de FAO, de wereldvoedselorganisatie van de VN, waarin dit misverstand wordt rechtgezet.

Biologica, Jasper Vink, mede namens Wageningen UR, ir. Wijnand Sukkel, Stichting Biologisch Goed Van Eigen Erf, ir. Iris van de Graaf, Stichting Vriendelijke Keukens, Lasca ten Kate, Task Force MBL, André Brouwer

Bron: Biologica