Column Bert van Ruitenbeek
"Technologie kan geen voedsel produceren"
"Technologie kan geen voedsel produceren, maar alleen processen optimaliseren. Produceren kan alleen via de biologie." Een intrigerende opmerking van Fransjan de Waard, één van de pioniers in Nederland voor permacultuur. Hij maakte de opmerking tijdens een gesprek waarin ik m'n verbazing uitsprak, waarom mensen zo gemakkelijk meegaan in de gedachte dat we met technologie al onze problemen de baas zullen worden.
Het optimaliseren van processen kan natuurlijk forse winst opleveren, ook voor het milieu. Daar wil ik niets aan afdoen, maar voor productie van voedsel ligt de basis in de biologie en daarmee in de levende natuur. Daarvanuit zullen we dus moeten blijven denken en werken als de aarde en ons leven ons lief is. De maakbaarheid zal nooit voorbij kunnen gaan aan de aardse kringlopen die ons leven mogelijk maken. Schoon water, diversiteit in de natuur, en een levende bodem zonder gifstoffen zijn de belangrijkste productiefactoren voor gezonde voeding voor mens en dier.
De biodynamische landbouw gaat uit van een levende landbouwcultuur, met als basis de bodem. Rudolf Steiner de grondlegger van de biodynamische landbouw maakte een vergelijking met het menselijk lichaam en noemde de bodem 'het middenrif' van een landbouwbedrijf, waar de uitwisseling tussen de invloeden van de kosmos en de gesteentes van de aarde samenkomen.
De wetenschap leert ons inmiddels steeds meer over ons microbioom (alle – miljarden - bacteriën die op en in ons lichaam leven en onder meer deel zijn van ons immuunsysteem). En net als dat poeptransplantaties van mensen met een gezonde darmflora goed blijken te werken voor mensen met ernstige darminfecties, geldt ook dat bodemtransplantaties van gezonde levende bodems in biologisch verarmde bodems een verrijking te weeg kunnen brengen. Chemie en bestrijdingsmiddelen doden het bodemleven en keren zich daarmee vroeg of laat tegen het 'levende'. Gezond voedsel komt voort uit een gezond bodemleven.
Technologie kan ons helpen, maar alleen daar waar ze ten dienste staat van versterking van het ecosysteem. Demeter is de naam van de godin van de vruchtbaarheid. Daarmee kiest u voor producten die de levende natuur koesteren, en voor voedsel dat in staat is het levende door te geven. Laat voedsel uw medicijn zijn, werd al in de oudheid verkondigd. Dat lijkt me een veel betere route dan eerst slecht voedsel en dan medicijnen. Die voeden vooral de 'buiken' van de voedings- en de farmaceutische industrie. En die zijn echt onverzadigbaar.
Bert van Ruitenbeek, directeur Stichting Demeter
Demeter is het kwaliteitskeurmerk voor bio-dynamische landbouw en voeding.
(Deze column wordt gelijktijdig gepubliceerd in de 'Krant van de Aarde'.)