Volgens Klaas van Egmond koersen we op een ecologische afgrond af als de politiek geen wilsintentie heeft om echt te sturen, vooral om de soevereiniteit van gemeenschappen over hun landbouwgrond te borgen. Breder ging hij in op het denken in 'marked based solutions for food security' waarbij grote bedrijven het argument van voedselzekerheid misbruiken om hun financiële model van grootschalige landbouw door te drukken. Hierbij gaan de opbrengsten naar de aandeelhouders en alle andere maatschappelijke kosten zoals verlies van bodemvruchtbaarheid, biodiversiteit naar de gemeenschappen. Eenzelfde beeld is er vanuit de verwerkende industrie, waarbij met veel reclame voor suikerrijk en bewerkt voedsel een epidemische toename van obesitas op de belastingbetalers en onze gezondheid worden afgewenteld.
Meer dan 30 bezoekers waren afkomstig uit de financiële wereld, zowel vanuit Triodos Bank als ook de grote banken als ABN Amro en Rabobank. Ze hoorden Klaas van Egmond pleiten om de 'geldschepping' weg te halen bij banken en onder te brengen bij de overheid. 'Geld komt niet uit de natuur, maar uit de wet' schreef Aristoteles al en is derhalve een overheidstaak. "Geldschepping door banken werkt landgrabbing in de hand. Vroeger veroverden we Afrika, nu kopen we het", aldus Van Egmond. "Niet alles hoort te koop te zijn. Het gevolg van de beursgang van verzekeraar en grootgrondbezitter ASR kan betekenen dat straks Chinezen in Nederland bepalen dat wij soja moeten verbouwen voor hun varkens. Dat is wat nu op steeds grotere schaal aan de orde is in vooral Afrika. maar ook elders als overheden zich niet sterk maken voor soevereiniteit van hun eigen grond."
Zo was de toon gezet voor een avond waarbij de grafieken in moordend tempo over het scherm schoten en relaties tussen financiële speculatie en voedselprijzen. Klaas van Egmond eindigde met de noodzaak van een veranderend bewustzijn en waardenpatroon. "Zolang we in het tijdperk zitten van de ik-foon, de ik-pad en denken dat we in onze verslaving aan het verzamelen van spullen 'onze auto zijn' gebruiken we steeds meer energie."
De zaal beloonde de bevlogen en nog altijd actieve 70-jarige hoogleraar met veel applaus. Of het vanwege zijn statuur (hij was onder meer ook directeur RIVM, directeur van de voorloper van het Planbureau voor de Leefomgeving en kroonlid van de SER) of leeftijd was, het revolutionaire elan van Klaas van Egmond kreeg nauwelijks weerwoord tijdens deze enerverende aftap van foodfriend.
Na Van Egmond kwam bestuursvoorzitter Peter Blom van Triodos Bank aan het woord. Hij gaf aan dat burgers niet alleen slachtoffer zijn van een systeem, maar wel degelijk in de positie om andere keuzes te maken. "We zijn eigenlijk allemaal bankiers" sprak Blom. Hij gaf aan dat er steeds meer aandacht komt voor 'true cost accounting' om andere waarden als biodiversiteit en bodemvruchtbaarheid in berekeningen mee te nemen, maar gaf daarbij ook aan dat niet alles in geld uitgedrukt kan en moet worden.
Geert van der Veer van Stichting Herenboeren gaf de bezoekers daarna hoop met zijn initiatief waarbij burgers 2000 euro inzetten en een driejarig commitment afgeven voor afname van producten. Zo startte met participatie van 200 burgers bij Boxtel een eerste gezamenlijk 'Heren boerderij' waarbij van het ingelegde geld pacht wordt betaald en een tuinder in dienst is genomen om op duurzame wijze een boerderij te starten. Op vele plaatsen in Nederland worden nieuwe groepen opgezet. Op de vraag van moderator Felix Rottenberg aan de zaal wie aan zo'n initiatief zou deelnemen gingen tientallen handen omhoog.
In de laatste discussie gaf Klaas van Egmond op vragen uit de zaal aan dat hij zeker voorstander is van groepen die werken met alternatieve geldsystemen, kleine coöperaties met zonne-energie en kleinschalige voedselinitiatieven en dat hij daar ook allemaal aan mee doet waar mogelijk, maar dat we het daarmee alleen niet gaan redden. "Het systeem moet grondig worden geherstructureerd. Niet geld moet de basis vormen, maar gedeelde waarden. Dan zouden we klimaatverandering en andere milieuproblemen nog evolutionair kunnen oplossen, anders wordt het revolutie."
De volgende avond is op dinsdagavond 14 maart 'Van boerencrisis, naar boeren met toekomst'. Wat gebeurt er op het platteland en met onze boeren? Het thema van de hele reeks is transitie, deze avond gaat het over sociale transitie, met veel vooral persoonlijke verhalen van boeren. De avond begint al om 19.00 uur omdat het de avond voor de verkiezingen is. Het laatste lijsttrekkersdebat wordt daarna live uitgezonden en besproken met Felix Rottenberg, inleiders, analisten en de zaal. De avond sluit om 22.30 uur.
Auteur: Bert van Ruitenbeek
Foto's: MichielWijnbergh
Tickets, tijdstip en locatie
Kaarten kunnen op de volgende pagina besteld worden: www.rodehoed.nl/foodfriend Regulier entree kost 12 euro, studenten betalen 7 euro. Uitzondering hierop vormt de slotzaterdag, inclusief lunch: 20 euro regulier, 12 euro studententarief. Tijdens de avonden wordt koffie en thee geserveerd.Aanvangstijden: 20:00 uur – behalve 14 maart 19.00 uur
Aanvangstijd slotzaterdag: 11:00 uur (zaal open: 10:30 uur) tot 16:00 uur.
Locatie: De Rode Hoed, Keizersgracht 102, 1015 CV Amsterdam
Voor meer informatie:
Bert van Ruitenbeek
info@ecominds.nl
06-206731016
Wouter van der Weijden
wvanderweijden@clm.nl
06-41710428