Het afgelopen jaar was een booming business voor biologisch. Nog nooit kochten zoveel Zwitserse consumenten zoveel bio-producten. Maar niet alleen de consumenten ontdekken biologisch, ook het aantal bedrijven dat biologisch produceert is gestegen: momenteel zijn er in Zwitserland 6638 biologische landbouwbedrijven.
Sinds de jaren '90 zijn er in een jaar tijd nog nooit zoveel bedrijven bijgekomen als afgelopen jaar. Destijds had Coop haar biolabel Naturaplan gelanceerd en naar bio-bedrijven gezocht om het productpalet uit te breiden en de vraag van de consumenten in het binnenland te dekken. Ook nu nog is er van bepaalde producten een tekort aan de biologische versie.
Een bedrijf dat momenteel overstapt op biologisch is het Rütihof in Elfingen (Aargau). "We hebben voorheen eigenlijk al bijna biologisch geteeld. Daarom is de stap niet heel groot voor ons", zegt Thomas Wüthrich. In 2017 nam hij het bedrijf van zijn vader over. Men spoot vooral tegen onkruid, dat gaat nu niet meer. "Gewoon zo goed als het gaat, het kost gewoon wat meer werk", zegt Thomas.
Men moet het onkruid mechanisch verwijderen. Familie Wüthrich verkoopt haar producten vooral direct op weekmarkten en een deel in de retail. "Met de overstap naar biologisch krijgen we ook nieuwe klanten", zegt Thomas. Bovendien liet de ecologische gedachte achter de biologische teelt de familie Wüthrich overstappen. Na een tweejarige overgangsperiode mogen de Wüthrichs hun producten in 2019 officieel van het Knospe-keurmerk voorzien.
Dit voorbeeld laat zien waarom in het afgelopen jaar zoveel agrariërs zijn overgestapt op biologisch en waarom er in de komende jaren nog meer zullen volgen: ook al kost het meer werk, de biologische teelt loont zich. Want naast de hogere prijzen die men voor zijn producten krijgt, ontvangt men daarnaast hogere directe subsidies: tot wel 1600 Zwitserse frank (circa 1343 euro) per hectare ontvangen de biologische telers er bovenop.
Overtuiging in plaats van geld
De bio-boom is voor de overkoepelende organisatie Bio Suisse een zegen. De vereniging is aardig wat van plan: momenteel ligt het aandeel van de bio-bedrijven op 13,6 procent. Tot 2025 wil Bio Suisse dit aandeel verhogen naar 25 procent, zegt Urs Brändli, voorzitter van de vereniging. Een ronduit realistische doelstelling, gekeken naar de algemene daling van het aantal agrarische bedrijven en gekeken naar het aantal bedrijven dat over wil stappen.
Bio Suisse ziet echter het liefste dat overstappen niet om de verkeerde redenen gebeurd. "Hogere directe subsidies voor bio-bedrijven zijn gerechtigd, maar zouden niet de enige prikkel moeten zijn om over te stappen op biologische landbouw", zegt Urs Brändli, voorzitter van Bio Suisse. Dat is een verkeerde motivatie. Agrariërs die overtuigt zijn biologische zouden over moeten stappen.
Meer biologische agrariërs betekent ook een gevaar. Zo zouden plotseling te veel agrariërs hetzelfde aan kunnen bieden, zonder dat er een voldoende hoge vraag bestaat. "Bij de bio-melk voorzien we de markt momenteel goed", zegt Urs. In de komende twee jaar zal het aanbod sterk groeien vanwege de bedrijven die momenteel bezig zijn met overstappen. "Zolang ook de vraag groeit, hoeven we ons geen zorgen te maken", aldus Urs.
Urs spreekt van circa 15 miljoen kilo melk die in 2019 meer geproduceerd wordt. Dat is een stijging van ongeveer 7 procent vergeleken bij de huidige hoeveelheid. Midden jaren '00 werd er nog ongeveer één derde teveel bio-melk geproduceerd, zegt Urs. De vereniging en de biologische agrariërs zelf hebben daarop in marketing geïnvesteerd, waarop de vraag gestegen is. Sinds 2010 zijn vraag en aanbod in evenwicht.
Of dat in de toekomst ook zo zal zijn? "We zeggen altijd er is niet teveel bio, maar er zijn nog te weinig consumenten", zegt Urs. "Regulerend ingrijpen kan Bio Suisse niet, dat ligt niet binnen de competenties van de vereniging. Verkooporganisaties nemen bedrijven die overstappen op bio in het geval van een overaanbod echter niet direct op, maar zetten ze op een wachtlijst."
Andersdan bij melk is bij enkele bio-culturen het binnenlandse aandeel reeds zo hoog dat er een risico van een overaanbod bestaat. Bijvoorbeeld bij voedergerst. Maar niet bij alle graansoorten wordt de markt zo goed gedekt. Juist bij broodgraan zoals tarwe, rogge of spelt is er nog veel potentieel. Hiervan zou men ronduit meer kunnen verkopen dan momenteel geproduceerd wordt, aldus Urs.
Omzet van 2,7 miljard Zwitserse frank
De groei van bio-producten in de retail is ongebroken. In 2012 werd er met bio-producten nog een omzet van 1,8 miljard Zwitserse frank (1,51 miljard euro) behaald, afgelopen jaar bedroeg de omzet inmiddels al 2,7 miljard Zwitserse frank (2,27 miljard euro). Oftewel één derde meer. Er is echter wel een maar bij alle euforie: van alle producten die over de toonbank gaan is nog steeds slechts 9 procent biologisch.
Daarvan profiteren in het bijzonder Coop en Migros. De twee retailers slepen samen drie kwart van de totale bio-omzet in Zwitserland binnen. Ook in de vakhandel stijgen de omzetten. Maar de grote groei vindt buiten de biovakhandel plaats, zegt Stefan Rot, directeur van de bekende bio-winkellijn 'Müller Reformhaus Vital Shop'.
Momenteel profiteren ook bio-landbouwscholen van de boom, want niet alleen familie Wüthrich heeft besloten om over te stappen op biologische teelt. Dit blijkt onder andere uit de opleidingscijfers van de bio-landbouwschool Inforama in kanton Bern.
Bio is zo populair dat de school een nieuwe klas lanceert. De cursus 'landbouw begrijpen' moet nader kennis laten maken met het beroep bio-agrariër. Het speciale hieraan: de opleiding is direct gericht op geïnteresseerde die niet uit de landbouwsector komen. Anderen mogen dus ook de biologische sector instappen.
Bron: Aargauer Zeitung