Grote producent van biologische levensmiddelen
Duitsland is een grote producent van biologische levensmiddelen. Het aandeel biologische landbouwgrond steeg in 2017 met 10 % en 29.174 producenten bewerken rond 1,3 miljoen hectare. Van de gehele Duitse landbouw bestaat 8,2 % uit biologisch. In vergelijking met andere landen is dat een sterke positie. In Nederland in 2017 maakte het aandeel biologische landbouwgrond 3,2 % uit van de totale landbouwgrond.De sector is sterk georganiseerd; ruim de helft van de biologische producenten is lid van koepel- of brancheorganisaties. De Duitse bio-brancheorganisaties stellen strengere productievoorwaarden aan hun leden dan het EU-biokeurmerk en ze hebben eigen richtlijnen met een eigen keurmerk. Bioland is met 7.305 leden de grootste organisatie en richt zich vooral op regionaliteit. Daarna volgen Naturland met 3.448 leden en Demeter met 1.529 leden. De consumenten in Duitsland hebben veel vertrouwen in hun producten die al jaren bestaan en waarmee zij zijn opgegroeid.
Retail in de bio-branche
De productie en handel van biologische levensmiddelen heeft zich in de afgelopen jaren van een nichemarkt tot een professionele markt ontwikkeld. Door de groeiende belangstelling van consumenten worden biologische producten inmiddels in bijna elk levensmiddelenretailkanaal aangeboden.Biologische levensmiddelen, die 5,1 % van de totale omzet in de levensmiddelenbranche voor hun rekening nemen, worden voornamelijk verkocht in de retail (59 %), inclusief bio-supermarkten en drogisterijen, gevolgd door reformwinkels (29 %). In 2017 werd met biologische producten voor de eerste keer meer dan € 10 miljard omgezet. Minder belangrijk zijn weekmarkten en speciaalzaken. Een belangrijke trend is dat er steeds meer grote bio-supermarkten met een verkoopoppervlakte van meer dan 400 m² komen. De biologische handel richt zich steeds meer op de behoeftes van de consument: naast een toename van het aantal winkels wordt ook het assortiment groter. Vooral discounters en de levensmiddelenretail lopen hier hun achterstand in.
In Duitsland is er een verschil tussen regionale aanbieders van biologische levensmiddelen en Duitslandbrede aanbieders. Alnatura uit het Hessische Darmstadt is veruit de grootste biosupermarkt met een jaarlijkse omzet van € 760 miljoen (in 2015). Daarbij aangesloten is een eigen groothandel, die Duitsland-breed niet alleen aan de eigen filialen levert, maar ook aan supermarkten en drogisterijen. Alnatura heeft een eigen handelsmerk en biedt een uitgebreid assortiment met voordelige producten aan. Dennree uit het Beierse Töpen, de op één na grootste biosupermarktketen (Denn’s), heeft een dergelijk concept en maakt een jaarlijkse omzet van € 305 miljoen. Duidelijk minder omzet maken de biosupermarkten Basic uit München (jaarlijkse omzet € 141 miljoen), Bio Company uit Berlijn (jaarlijkse omzet € 132 miljoen) en Ebl Naturkost uit Neurenberg (jaarlijkse omzet € 65 miljoen). Naast de genoemde Duitsland-brede groothandelaren zijn in Duitsland ook regionale, op biologisch gespecialiseerde groothandelaren actief.
Voor Nederlandse producenten liggen er kansen in het Zuiden van Duitsland. Hier zijn met Alnatura, Dennree en Basic de drie grootste bio supermarktketens te vinden. Ook het westen van Duitsland en grote steden zoals Berlijn en Hamburg bieden kansen.
In contact komen met de retail is zoals in elk land een uitdaging voor ieder bedrijf. Duitsland is bij uitstek een beurzenland en een van de beste manieren om in Duitsland snel met betrouwbare partners in contact te komen is via beurzen en congressen. Beursdeelname in Duitsland vergt een lange voorbereiding.
De belangrijkste beurzen voor de biologische sector zijn:
- BIOFACH
- Anuga Organic
- BioSued, BioNord, BioOst, BioWest
- Bio erleben
- BioMain
Consumptie van biologische levensmiddelen
Uit het Ökobarometer, een enquête die regelmatig door het Duitse landbouwministerie wordt doorgevoerd, bleken de belangrijkste redenen voor het kopen van biologische levensmiddelen welzijn van dieren (90 %), een lagere contaminatiewaarde (90 %) en de regionale herkomst van producten / ondersteuning van regionale bedrijven (87 %). Belangrijk vinden de consumenten vooral de vermindering van residuen (52 %), verse en kwalitatieve producten (49 %) en natuurlijke smaak (45 %). Met name verse producten zoals eieren, groenten, fruit, aardappelen en zuivelproducten worden door de Duitse consument graag gekocht.Een andere ontwikkeling is de toename van de out-of-home-markt. Steeds meer aanbieders, vooral kantines, schoolkeukens en restaurants stappen deels of volledig over op biologische producten. Hier wordt de komende jaren een sterke groei verwacht.
Duitse productie voldoet niet aan vraag
Tussen 2000 en 2010 nam de handel in biologische producten met 127 % toe, terwijl de biologische landbouwgrond maar met 47 % gegroeid is. Duitsland kan niet voorzien in de behoefte aan een groot aantal biologische levensmiddelen. Daarom zijn bio-aanbieders vaak op zoek naar biologische producenten. De retail, zoals bijvoorbeeld Rewe, streeft naar langdurige partnerschappen om de verzorging met biologische producten te waarborgen.Deze grote vraag biedt goede kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven, ook gezien het feit dat Duitsland met een jaarlijkse omzet van € 8,6 miljard rond 30 % aandeel van de biologische markt in Europa heeft. Jaarlijks wordt in Duitsland gemiddeld per persoon € 105,9 aan bioproducten uitgegeven. Dat is drie keer zoveel als het EU-gemiddelde.
Biologisch beleid in Duitsland
In het recent besloten coalitieakkoord tussen de CDU/CSU en SPD is besloten om tot 2030 20 % van de landbouwoppervlakte biologisch te bewerken. Dat is in de 'Zukunftsstrategie ökologische Landwirtschaft' beschreven. De partijen streven een duurzame extensieve landbouw na, die bestaat uit zowel biologisch als traditioneel.Bron: Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit