Naar een systeembenadering in biologische veredeling
Edith Lammerts van Bueren, senior onderzoeker van het Louis Bolk Instituut en sinds 2005 buitengewoon hoogleraar Biologische Plantenveredeling aan Wageningen University, was een groot deel van haar loopbaan nauw betrokken bij de ontwikkeling van de plantenveredeling voor de biologische sector. Zo maakte ze zich als betrokkene in het DURPH-project sterk voor de ontwikkeling van phytopthora-resistente aardappelen. OP 7 december sprak ze haar afscheidsrede 'Plantenveredeling: Nieuwe Dimensies van Veerkracht' uit. Ze blikt terug op ontwikkelingen en kijkt vooruit.
beeld genomen uit de afscheidsrede van Van Bueren, 'Plantverdeling : Nieuwe Dimensies van Veerkracht'
Biologische plantenveredeling
In haar rede geeft ze een overzicht van de ontwikkelingen nadat begin jaren '80 biologische telers haar duidelijk maakten dat ze goed zaad nodig hadden, maar dat ze het wiel niet zelf wilden uitvinden. Nederland kende immers veel zaadbedrijven met de nodige expertise. Maar het duurde nog wel even voordat er zaad en uitgangsmateriaal beschikbaar kwam voor de biologische teelt.
Begin jaren '90 begon Agrico met de productie van biologische pootaardappelen en werd Bioselect opgericht. Later werden andere initiatieven geboren. Zo werd in 1998 de stichting Zaadgoed opgericht, die zich bezighoudt met veredeling en biologische zaadteelt. In 2001 werd het Europees Consortium voor Biologische Plantenveredeling (ECO-PB) opgezet. En in 2006 begon het DuRPH-programma, een programma voor cisgene phytophthora-resistentie in aardappel waarbij Lammerts van Bueren betrokken was.
Resistentie
Nu zijn er zo'n 10 aardappelveredelingsbedrijven, die betrokken zijn bij de verkoop van biologische aardappelen en er zijn 30 bedrijven die biologisch zaad leveren van rassen die geschikt zijn voor de biologische teelt. Belangrijkste eis is dat die rassen zonder de inzet van bestrijdingsmiddelen voldoende produceren. Ze moeten voldoende resistentie tegen ziekten of plagen hebben en onkruiddruk kunnen weerstaan.
Systeembenadering
Maar in haar rede maakt Lammerts van Bueren duidelijk dat je meer eisen kunt stellen aan de rassen. Naast ziekteresistentie zijn ook andere kenmerken belangrijk. De rassen moeten ook bijdragen aan agrobiodiversiteit, voedselzekerheid, sociale rechtvaardigheid of klimaatrobuustheid. De plantenveredeling zou dus meer doelen voor ogen moeten hebben.
De scheidend hoogleraar pleit in haar rede daarom voor een integrale systeembenadering waarbij je alle actoren in de keten betrekt. Die moeten begrijpen hoe het systeem werkt en wat het systeem aan maatschappelijke en ecologische veerkracht vraagt. De veredelingssector moet maatschappelijk verantwoord ondernemen als richtlijn nemen.
bron: Groen Kennisnet