In Nederland zijn de landbouw en de bosbouw traditioneel gescheiden
werelden. De laatste jaren is er echter toenemende aandacht voor agroforestry, waarbij bomen worden gecombineerd met landbouw en veeteelt. Probos gaat in op de kansen voor het realiseren van agroforestry in Nederland.
Agroforestry, oftewel boslandbouw, is een vorm van landgebruik waarbij bosbouw en landbouw worden gecombineerd. Het doel is om bomen en struiken te combineren met akkerbouwgewassen of veehouderij, waarbij de combinatie leidt tot een positieve wisselwerking.
Uit diverse scenariostudies is bekend dat de gecombineerde opbrengst van bomen en gewassen in een agroforestry-systeem hoger kan uitvallen dan de som van de afzonderlijke ‘teelten’. Bomen zorgen bijvoorbeeld voor bescherming van gewas of dieren tegen extreme weersomstandigheden. Daarnaast kunnen ze bijdragen aan een hogere bodemvruchtbaarheid. Doordat de boomwortels nutriënten van grotere diepten naar boven
pompen en via bladval beschikbaar maken voor akkerbouwgewassen. Hierdoor is minder kunstmatige bemesting nodig.
Bovendien verhogen bomen de hoeveelheid organisch materiaal in de bodem. De aanwezigheid van boomwortels gaat erosie tegen en kan de uitspoeling van nutriënten verminderen. Daarnaast dragen de bomen door 'hydraulic lifting' bij aan een hogere waterbeschikbaarheid; ze pompen water op uit diepere lagen. In droge periodes kan dit zorgen voor een betere waterbeschikbaarheid voor landbouwgewassen in vergelijking met percelen zonder bomen. Ook in natte periodes kunnen bomen een bufferende werking hebben.
Agroforestry-systemen kennen door de aanwezigheid van bomen en struiken vaak een hogere functionele agrobiodiversiteit. Dit wil zeggen dat er voor de landbouw nuttige biodiversiteit aanwezig is, zoals bestuivende insecten of predatoren die helpen bij bestrijding van plagen. Het combineren van bosbouw en landbouw zorgt tot slot voor een diversificatie van inkomsten en daarmee risicospreiding, omdat er meer verschillende producten worden geproduceerd.
Grote uitdaging bij veel agroforestrysystemen is om de positieve wisselwerking te optimaliseren en de concurrentie (bijvoorbeeld om licht) tussen bomen en landbouwgewassen te minimaliseren. Een slim ontwerp en zorgvuldig beheer zijn daarom onontbeerlijk voor een succesvol agroforestry-systeem. Ook vakkennis over zowel beheer van bomen als de exploitatie van landbouwgewassen is van groot belang.