"Ik wil mensen besmetten met mijn ecologische visie"

In het glooiende Hageland in de buurt van het Vlaamse Tienen telen Hugo Bernar en zijn vrouw Greet Denruyter sinds 1993 druiven voor wijnproductie. Wat begon als hobby groeide uit tot een zelfstandige activiteit. Als enige in Vlaanderen telen ze gecertificeerd biologisch. "Ik hoop mijn klanten te besmetten met mijn ecologische visie", zegt hij.

Aanvankelijk startte Hugo met enkele zogenaamd edele rassen, zoals de Pinot Noir en Chardonnay. Al gauw bleek een ecologische teelt van deze rassen - want dat was voor Hugo een vanzelfsprekend uitgangspunt - niet haalbaar: het verlies door schimmel (meeldauw) was te groot en hij was niet bereid om zijn druivenstokken regelmatig met milieu-onvriendelijke middelen te behandelen. De edele rassen bleken te gevoelig voor schimmelziekten. Zelfs in een minder jaar haalt hij een behoorlijke productie, op een ecologisch verantwoorde wijze.

Hij vond zijn gading bij wat sommige wijnbouwers smalend de hybride rassen noemen: Regent, Reberger, Calandro, Johanniter, Souvignier Gris en Muscaris sieren nu zijn perceel. Het zijn rassen die van nature resistent zijn tegen meeldauw, de grootste vijand van de wijnstok. Daardoor maken ze een biologische teelt haalbaar. Hugo is nu elk jaar vrij zeker van zijn oogst. Zelfs in een minder jaar haalt hij een behoorlijke productie, op een ecologisch verantwoorde wijze.

Dat lukt hem door soms eenvoudige maatregelen. Vogelvraat gaat hij tegen door op drie plaatsen vogelgeluiden na te bootsen. Twee fladderende vogelverschrikkers (namaakroofvogels die boven de wijnranken hangen) helpen de boomgaard mee te bewaken en schrikken vogels af. Ook het gras tussen de ranken minder kort zetten, helpt. "Een merel heeft kort gras nodig om te landen. Wat langer gras verhindert dat hij op bezoek komt." Een enkele tamme fazant hopt zijn boomgaard wel eens binnen.

Om zijn druiven gezond te houden, mag Hugo enkel gebruik maken van de middelen die de Europese en Belgische wetgeving voor bio toelaten. Toch stelt hij zichzelf nog strengere regels: hij gebruikt wel koper maar zo weinig mogelijk: amper 800 gram per hectare per jaar - terwijl 6 kg is toegelaten. Spinosad (een gewasbeschermer die toegelaten is in bio) gebruikt hij principieel niet; zwavel in beperkte mate. Hugo aanvaardt een zeker verlies: zo heeft de Suzuki-vlieg vorige jaren de Reberger-wijnstokken aangetast. Hij oogstte dit jaar de druiven eerder dan gepland en zal er een rosé van maken in plaats van rode wijn.

Onkruidbestrijders gebruikt hij sowieso niet. Hij investeerde in een maaimachine om tussen de wijnstokken te kunnen maaien. En bepaald onkruid ziet hij graag staan. Zo wordt knoopkruid tussen de rijen in de winter stro en voedt dat zijn bodem. Hij zaait trouwens zelf in het voorjaar diepwortelende gewassen tussen de rijen omdat die de bodem los maken en de wijnstokken helpen om de voedingsstoffen uit de bodem op te nemen. Ook groenbemesters zaait hij in. Het spaart hem een extra bemesting uit, hoewel druiven sowieso niet veel bemesting nodig hebben.

Alle druivenstokken zijn geënt: druivenrassen worden standaard - verplicht - geënt op een robuuste stam, afkomstig van een kruising tussen een Europees en Amerikaans ras. Als alles goed gaat, gaan de druivenstokken zo'n 30 à 40 jaar mee. Een enkele druivenstok sneuvelt weleens bij het maaien of moet vervangen worden wanneer hij aangetast is door schimmel.

En dan komt het oogsten en wijn maken. Alle druiven worden bij Hageling soort bij soort geoogst en (ongewassen) verwerkt. Een kleine hoeveelheid sulfiet wordt aan het sap toegevoegd en dankzij de vergisting van de aanwezige suikers wordt het sap wijn. Sinds 2012 bepaalt de Europese wet hoe biologische wijn gemaakt moet worden, zoals welke additieven toegelaten zijn en in welke hoeveelheid. Wat sulfiet betreft, is zijn de voorschriften voor bio strenger dan gangbaar: in rode wijn is slechts 100 mg/l (tegenover 150 mg/l) toegelaten en in droge witte wijn 150 mg/l (tegenover 200 mg/l). Alle wijnen bevatten overigens sulfiet, benadrukt Hugo. Want sulfiet ontstaat ook van nature tijdens de vergisting. 

Hugo is meer dan biologische wijnboer. Hoewel het hem nooit gelukt is om zijn wijngaard uit te breiden voor zijn eigen wijnproductie, verkoopt hij wel wijnstokken aan startende wijnbouwers. En precies daarom maakt hij zijn wijn per druivenras (waar de meeste wijnboeren vaak een mix van rassen gebruiken voor hun wijn). Hij doet dat opdat mensen die wijnstokken willen planten goed zouden kunnen proeven hoe een druivenras smaakt.

Hij hielp al verschillende wijnbouwers opstarten met een ecologische wijngaard. Hugo stimuleert hen ook tot een biologische productie en soms lukt dat: de coöperatie Vin de Liège die hij mee opstartte, is in omschakeling naar bio. 

Ook verkoopt hij machines voor de wijnbouw en de vinificatie. Mét uitleg. "Soms lijkt het alsof ik de wijn maak bij die starters. Maar ik sta erop elke machine die ik verkoop grondig uit te leggen", lacht hij.

Wie een opleiding volgt, maakt kans op een stageplaats op zijn bedrijf. Vroeger begeleidde hij reeds enkele stagiairs van het VAC, vandaag een student van Landwijzer. Uitbreiden hoeft voor hem niet meer. Met zijn 65 jaar heeft hij werk genoeg in zijn huidige wijngaard. "Als ik mijn klanten kan besmetten met mijn ecologische visie, dan ben ik een gelukkig man."

Voor meer informatie: www.hageling-bio.be

Bron: Bio Mijn Natuur