Slotdebat It's the food, my friend over botsende wereldbeelden
Rabo-topman verslikt zich in saucijzenbroodje
De gezagsdragers van de slotzaterdag waren Marc Calon, de nieuwe voorzitter van LTO Nederland, en Berry Marttin, bestuurder van de Rabobank. Beiden overrompelden de zaal enigszins met internationale perspectieven als de snelle bevolkingsgroei in Afrika, het migratievraagstuk en internationaal monetair beleid. Maar wat voor conclusies trek je uit de mondiale vraagstukken?
Marc Calon.
Calon begon z'n verhaal over zijn eigen boerderij met bouwplan van 1 op 6 en ruimte voor natuur. Hij gaf ook aan dat hij voorstander is van meer circulaire landbouw met oog voor de bodemvruchtbaarheid. Maar op vragen uit de zaal over de LTO opstelling in het fosfaatvraagstuk, waar niet werd gekozen voor grondgebondenheid, ging het over de marges van besturen omdat hier de voorzitter het standpunt van de meerderheid moet dienen. En die meerderheden stemmen toch vaak voor de korte termijn. Rabotopman Marttin gaf aan dat we vanwege de enorme bevolkingstoename in met name Afrika op z'n Hollands overal veel meer en efficiënter moeten produceren, ook omdat de opkomende middenklasse wereldwijd hoe dan ook meer vlees gaan eten. Hij sprak de zaal toe dat wij bij de lunch ook weer hadden genoten van een saucijzenbroodje met vlees, maar had niet in de gaten dat dit juist een vegetarisch saucijzenbroodje van de vegetarische slager was….
Berry Marttin.
En zo kwam het dilemma terecht bij één van de door de redacteuren geponeerde stellingen over of Nederland moet streven naar een gidsfunctie voor de hele landbouw of alleen voor ecologisch houdbaar voedselsysteem voor een verstedelijkte samenleving? De exportpositie voor watermanagement hebben we immers juist gekregen door in eigen huis te investeren in goede voorbeelden. En waar ons huidige systeem met importen van soja voor onze dierhouderij en een mestoverschot in ons land als gevolg, nog niet bepaald een duurzaam concept heeft ontwikkeld.
Over een paar dingen was er eensgezindheid. De boerinnen Annechien ten Have en Lizelore Vos kregen vol steun van Calon over de noodzaak van investeren in onderzoek en ketens. Met het wegvallen van de Productschappen zijn de meeste onderzoeksprogramma's drooggevallen en dat is funest voor innovaties.
Maar verder ging het vooral over botsende wereldbeelden en werkelijkheden. Jaap Korteweg gaf in zijn betoog nog maar eens aan hoeveel efficiënter zijn vorm van 'vlees' productie is wat betreft uitstoot van broeikasgassen door vervangers te maken die zelfs culinaire journalisten vaak niet van echt vlees weten te onderscheiden. "Als de dierhouderij steeds industriëler wordt, dan kan het dier wat daarbinnen ook slachtoffer is ook maar beter door een machine vervangen." Korteweg werkt met onder andere soya en lupine als grondstoffen. Waar Annechien met haar lupine een Hamletz varken maakt, produceert Korteweg gehaktballen zonder dierlijke tussenkomst. Beide overigens qua duurzaamheid hoog scorend in vergelijking met de gangbare dierhouderij.
Jaap Korteweg rechtsboven. Rechtsonder Bert van Ruitenbeek.
De beginstelling om radicale vernieuwers veel meer ruimte te geven voor verdere ontwikkeling met onderzoeksgeld en speelruimte in de regelgeving kreeg in de zaal een ruime meerderheid. Want zoals transitiedeskundige PJ Beers van de HAS Hogeschool aangaf: We moeten weg van 'doing things bettter': naar 'doing better things'.
Misschien was de vergissing over het saucijzenbroodje – die overigens zeer sportief werd opgevat door Martinn door te zeggen deze broodjes in z'n kantine te willen hebben – dan ook wel een eye-opener. Immers een radicale vernieuwer als Korteweg - die inmiddels ook de weg naar het grote publiek heeft gevonden via Unilever - laat zien dat nieuwe uitdagingen vragen om een ander blikveld op de problematiek. Het is de vraag of de gezagsdragers in staat zijn die slag te maken. Gezien de demissionaire status van het huidige kabinet bleven de ambtenaren van EZ dit jaar als toehoorders buiten de discussie.
Tekst: Bert van Ruitenbeek
Foto's: Michiel Wijnbergh