De bodem is de voornaamste productiefactor voor de grondgebonden land- en tuinbouw. Om jaar na jaar tot goede gewasopbrengsten te komen, is de zorg voor de opbouw en het behoud van een kwalitatief goede bodem cruciaal. Daarnaast hebben innovatieve teelttechnieken, verbeterde rassen, minerale meststoffen, gewasbeschermingsmiddelen en aangepaste machines sterk bijgedragen tot verhoogde gewasopbrengsten.
Innovaties hebben echter ook nadelige gevolgen, die leiden tot verminderde bodemkwaliteit. Die gevolgen zijn uiterst zichtbaar na slechte weersomstandigheden, zoals het natte voorjaar van 2016. Met de inzet van middelen en machines is het van belang dat ondernemers rekening houden met de draagkracht van de bodem, zowel op fysisch, chemisch als biologisch vlak. Schade aan de bodem, zoals verdichting en erosie, zijn immers moeilijk tot niet omkeerbaar. Door bedachtzaam om te gaan met de bodem houdt de ondernemer de bodemvruchtbaarheid en bodemkwaliteit in stand. Maar hoe kan hij dat concreet doen?
Beschikbare kennis gebruiken: van evaluatie naar actie
Via vele uitgevoerde projecten afgelopen jaren zijn onderzoekers in Nederland en Vlaanderen al jarenlang actief rond het thema bodem. Daarin gaan ze na wat de bodem nodig heeft om weerbaar te blijven. Kennis en inzichten uit praktijkonderzoek worden vertaald in talrijke tools, modellen en technieken. Daarnaast brengen praktijkonderzoekers boeren en tuinders samen op demovelden voor de uitwisseling van praktijkervaring. De beschikken over van tools, modellen en technieken is slechts een begin. De ondernemer moet die kennis op een eenvoudige manier kunnen implementeren in zijn bedrijfsvoering. Daaraan komt het Interreg-project Leve(n)de Bodem tegemoet. Tijdens de looptijd van het project kunnen ondernemers in de grensregio Vlaanderen-Nederland rekenen op een ruim aanbod aan gratis diensten rond het thema bodem:- Kennispendelaars zorgen voor individuele begeleiding op maat. Een deskundige (de 'kennispendelaar') maakt samen met de ondernemer een totaalplaatje van de huidige bodemkwaliteit van het perceel. Dat leidt tot actiepunten, waarvoor de kennispendelaar en de ondernemer samen oplossingen zoeken. Kosten en opbrengsten van maatregelen worden goed afgewogen. Het team van kennispendelaars vormt de schakel tussen onderzoek en praktijk, en dat in de beide richtingen.
- Leren van elkaar. In de gehele grensregio richten de uitvoerders van het project ondernemersgroepen op die samenkomen rond bodem gerelateerde thema's, zoals peilgestuurde drainage, alternatieve manieren van bodembewerking en bodemstructuur. Zo ontstaat er kennisuitwisseling tussen Vlaanderen en Nederland, onderzoekers en landbouwers en landbouwers onderling. Bepaalde ondernemersgroepen gaan zeer intensief aan de slag op een of meer percelen, passen praktijkrijpe innovaties toe en wisselen onderling ervaringen uit. Specifieke bodemgerichte problemen komen door de groepsamenwerking tot oplossingen.
- Nieuwe uitdagingen, nieuwe oplossingen. Er komen steeds nieuwe technieken op ondernemer af. De uitvoerders van het project zullen die nieuwigheden demonstreren op hun eigen velden of proefpercelen bij telers. Alle innovaties in bodemthema’s, zoals precisielandbouw, verdichting, bodemmoeheid en gewasrestenbeheer, kunnen aan bod komen in de veldexcursies.
Deelname voor ondernemers in het Zuiden
Boeren en tuinders werken dagelijks met de bodem. De invloed van hun handelingen op de bodem is hun zorg. Het einddoel van het project is om samen met de ondernemers te komen tot een betere bescherming van de bodemkwaliteit, door bodemvriendelijke technieken en een goede gewasopbrengst hand in hand te laten gaan.Het Interreg-project Leve(n)de Bodem loopt van 1 oktober 2016 tot en met 30 september 2019. Proefboerderij Rusthoeve, ZLTO en Delphy zijn de Nederlandse uitvoerders van het project. Voor België zijn dat Inagro, PCG, Hooibeekhoeve, PIBO, Provincie Vlaams-Brabant en LNE-Albon. Het project staat open voor alle land- en tuinbouwers afkomstig uit de provincies Zeeland, Noord-Brabant en Limburg. Delphy zal vier ondernemersgroepen gaan begeleiden in elk van de drie provincies, ZLTO begeleidt drie groepen in Noord-Brabant. Grote demonstratie bijeenkomsten staan gepland op de Rusthoeve in Colijnsplaat en op andere locaties in de regio.
Het officiële startschot van het project zal plaatsvinden op 28 maart bij Inagro in Rumbeke, nabij Roeselare (West-Vlaanderen).
Voor meer informatie:
www.levendebodem.eu
Delphy, Cees Oele; c.oele@delphy.nl; 0620398258
ZLTO, Wico Dieleman; wico.dieleman@zlto.nl; 0626544412
Rusthoeve, Charlotte van Sluijs;cvansluijs@proefboerderij-rusthoeve.nl; 0621831833