Geoogste yacón.
Potentie
Dat het met yacón nog niet lukt, is jammer. Het gewas heeft potentie maar er zijn meer partijen nodig om het tot een succes te maken. Anders blijft het hangen in het biologische circuit, vertelt Wiel. "De distributie vindt plaats door de biologische groothandelaren Udea (EkoPlaza), Vroegop/Kroon en Estafette Odin en ook via culinaire handelsbedrijven als Lindenhoff en Ecoville. In België is verse yacón verkrijgbaar via groothandel Biofresh."Misschien ligt het aan de prijs, denkt Wiel. Yacón is niet goedkoop. Het moet handmatig en zeer voorzichtig worden geoogst. "De wortels bevatten namelijk zó veel vocht dat er spanning ontstaat waardoor er tijdens mechanische oogst makkelijk scheuren en breuk kan optreden wat de houdbaarheid negatief kan beïnvloeden". De marges van de groothandel en de winkel komen daar nog eens bovenop. De prijs in de biologische winkels ligt tussen de 5 tot 6 euro per kilo.
Inca's
Als verwerkt product staat de plant volop in de belangstelling. Het is verkrijgbaar als siroop, marmelade, poeder, thee, gedroogde plakjes. Diabetici kennen het als suikervervanger. Het gebruik van verse yacón is nog onbekend. Aan de andere kant van de wereld, waar yacón oorspronkelijk vandaan komt, is dat wel anders. Het was een populair gewas bij de oude Inca's. Ook de huidige Andes bevolking nuttigt de knol graag. Yacón is zowel geliefd vanwege de bijzondere en subtiele zoete smaak als door zijn gezondheid bevorderende eigenschappen.Yacón heeft een frisse bite en is vrij zoet voor een wortelsoort. Na het koken behoudt het zijn bite en is daarmee een verrassend ingrediënt in de soep bijvoorbeeld. De natuurlijke smaakstof inuline geeft de 'grondappel' een zachte en mild zoete smaak die varieert van appel en meloen tot peer. Yacón is lang te bewaren en zou in wintertijd fruitsoorten kunnen vervangen. De smaak wordt door het bewaren nóg zoeter.
Veld met yacón.
Gezond
Yacón stond bij de Inca's al bekend vanwege de goede invloed op de gezondheid. Een aantal jaar geleden hebben de Stichting Climaxplant en de Wetenschapswinkel van Wageningen UR hun krachten gebundeld om de mogelijkheden van yacón als gezonde aanvulling op het dagelijks eetpatroon verder te onderzoeken. De glycemische index heeft een lage waarde, wat betekent dat de natuurlijke suikers in de knol alleen langzaam en gelijkmatig in het spijsverteringsstelsel worden opgenomen en langer een vol gevoel geven. Het zou ook preventief zijn voor bepaalde vormen van kanker. "Yacón heeft een prebiotische werking. Het bevat de grootste hoeveelheid F.O.S. van alle bekende voedingsbronnen. Dat zijn voedingsstoffen voor bacteriën die de gezonde bacteriegroei in de darmen stimuleren en schadelijke en toxische ontwikkeling van bacteriën afremmen. Het is eigenlijk een boost voor ons afweersysteem. Diverse onderzoeken toonden aan dat het een positieve invloed op ons algehele spijsverteringssysteem heeft en bijzonder rijk is aan kalium en antioxidanten", weet Wiel te vertellen. "Let wel, een hoge consumptie van Yacón kan – net als z'n broertje aardpeer – winderigheid veroorzaken. Bij verhitting van de knol worden de suikers omgezet in een langere vorm, wat ten koste kan gaan van de positieve eigenschappen."Calorie-arm
Door de inuline is het caloriearm waardoor het geschikt is voor diabetici. Het kan ook in de markt gezet worden als gezond alternatief voor geraffineerde en kunstmatige zoetstoffen in de strijd tegen overgewicht. Wiel: "Zo wordt er bijvoorbeeld in Japan yacón-thee gemaakt van de bladeren van de plant, die bevatten stoffen die het glucosegehalte in het bloed verlagen. Mensen met suikerziekte hebben hier veel baat bij. Yacón-siroop is heerlijk op wafels, poffertjes en pannenkoeken en ook verrukkelijk als zoetmiddel in smoothies en shakes. Ook is het in de keuken te gebruiken als vervanger van suiker in allerlei soorten toetjes, taarten en cakes en in uw zuivelontbijt."Toepassingen
De knol wordt meestal vers gegeten, als rauwe snack of verwerkt in salades. Daarnaast kan het op vele manieren worden toegepast van gebak en chips tot oer-Hollandse gerechten. "Klanten in onze boerderijwinkel gebruiken het ter vervanging van appelen in appeltaart of in plaats van ananas in zuurkoolschotels. Zelf at ik laatst wafels met daarin stukjes yacón. De structuur en smaak was vergelijkbaar met die van rozijnen", vertelt Wiel. In hoeverre de gunstige eigenschappen van yacón na het bereiden in tact blijven, is Wiel onbekend. De bite blijft echter wel behouden en ook wordt yacón door verhitting nog zoeter van smaak.Zonder verdere toevoeging van suiker is verse yacón dus te gebruiken in calorie-arme flappen, beignets en taarten. Chips maakt je door schijfjes yacón in boter te bakken zonder verdere toevoegingen. Vanwege de frisse bite is yacón geschikt voor rauwe snacks of in een zomersalade. De knol kan tijdens het bereiden, net als knolselderij, sterk verkleuren. Dat kan worden voorkomen door citroensap of een zure dressing te gebruiken. Blancheren is ook een methode maar dat heeft een negatieve invloed op de smaak.
Yacónplant.
Namen
Hoewel yacón nog niet zo bekend is, heeft het al vele namen gekregen. Als familie van de aardpeer wordt het wel grondappel genoemd, andere namen zijn zonnewortel, apple of the Earth of diabetes-kartoffel. De officiële naam is Smallanthus sonchifolius.Voor meer informatie:
Wiel van de BoolBiologische tuinderij 'de Waog'
Dijk 2
6086, AM Neer
info@dewaog.nl
www.dewaog.nl