Tweedekeus oesterzwamvoetjes krijgen tweede leven

Na een eerste succesvol jaar in De Peel waar de kloof tussen consumenten en producenten werd gedicht, richt FoodLab zich dit jaar op verlies bij de primaire schakels in de voedselketen. Op de Dutch Design Week 2016 in Eindhoven hebben boeren en kunstenaars aan elkaar gesnuffeld. Inmiddels zijn daar 5 gouden matches uit voortgekomen. Eén van de koppels is boerin Mariëlle van Lieshout (Kwekerij van Lieshout) met ontwerpster Doreen Westphal (oprichtster Botanic Bites).

De perfecte match

Kwekerij van Lieshout teelt al 35 jaar oesterzwammen: Op dit moment produceren ze ongeveer 60.000 kilo per jaar. Bij de oogst worden de oesterzwammen van de 'voetjes' gesneden. De voetjes worden niet verwerkt tot voedsel maar verdwijnen samen naar andere landbouwbedrijven die het weer als bodemverbeteraar gebruiken: in totaal zo'n 10.000 kilo reststroom per jaar. Maar de oesterzwamvoetjes zijn eigenlijk een prima product. De voetjes hebben bovendien een stevige en vlezige structuur die rijk is aan vezels en vitamine.

Doreen Westphal was voor 2015 ontwerpster met een eigen lijn in woonaccessoires tot ze op een dag besloot geen spullen meer te maken. In 2015 startte ze het project FungiFuturi: een jaar lang kweekte ze in het voormalige archief van de gemeente Eindhoven paddenstoelen op koffiedrap. Doreens eerste ervaring met het produceren van plantaardig voedsel was het ontwikkelen van kroketten en bitterballen op basis van paddenstoelen, in dit geval de shiitake. In de herfst van 2016 zag haar nieuwe bedrijf Botanic Bites het licht. Nu specialiseert zij zich in de ontwikkeling van plantaardig eiwitrijk voedsel. Doreen kweekt inmiddels niet meer zelf, maar werkt nauw samen met boeren en telersverenigingen om voedselreststromen een nieuwe, waardevolle bestemming te geven. De match van Doreen met Marielle kan op papier niet beter. Het komend jaar zetten ze samen de tanden in de opwaarding van de gezonde reststromen aan oesterzwamvoetjes.

FoodLab Food Heroes

In 2016-2017 zetten boeren en kunstenaars in het rondreizende FoodLab de tanden in het maatschappelijke vraagstuk van voedselverliezen bij de primaire producenten. Volgens de FAO (Food and Agricultural Organization van de Verenigde Naties) wordt een derde van het voedsel dat wereldwijd wordt geproduceerd weggegooid. In Nederland gaat het om ongeveer 150 kilo per persoon per jaar. De laatste jaren is er steeds meer aandacht voor het onderwerp. Daarbij ligt de focus vooral op het eind van de keten, bij de afzetkanalen (supermarkten, catering) en de consument. Maar ook aan het begin van de keten, in de agrarische productie en verwerking, treden veel verliezen en verspilling op. Veel voedselproducten vinden hun weg niet tot op het bord van de consument.

Om daar een vuist tegen te maken zijn 5 koppels van boeren en kunstenaars in FoodLab Food Heroes aan de slag gegaan met dit maatschappelijke issue. De andere koppels zijn:

Charl Goosens (kwekerij GOVA van keukenlaurier) met Jalila Essaïdi;
Juanita de Jonge (fruitteler van appels en peren) met Lobke Meekes;
Anne van Rijsingen (Proverka) met Tjeerd Veenhoven;
Jan van Lierop, biologisch vollegrondstuinder in Mierlo met Isaac Monté.

Naast Mariëlle van Lieshout en Doreen Westphal gaan ook zij het komende jaar samen aan de slag om creatieve oplossingen te ontwikkelen voor de 2e klasse producten en reststromen van genoemde ondernemers. De ontwerper is een tijdje te gast op het boerenbedrijf, loopt mee, stelt vragen, kijkt door de keten (verwerkers, verkoop) en ontwikkelt samen met de boer een prototype. Dat prototype wordt getoetst aan de kritiek van de maatschappij voor verfijning. Daarna vindt het daadwerkelijke ontwerp- en realisatieproces plaats.

Voor meer informatie: www.botanicbites.com