Minder gewasbeschermingsmiddelen in urine?
Vorig jaar ging een video viral waarin de resultaten van een onderzoek werden gepubliceerd van Coop Zweden en de Swedish Environment Research Institute. Een Zweedse familie, die geen biologische producten consumeerde, schakelde over naar een biologisch dieet. De onderzoekers vergeleken vervolgens de urine van voor en na de overtap naar biologische voeding op de aanwezigheid van een aantal gewasbeschermingsmiddelen. De resultaten logen er niet om. Nadat de familie overstapte op biologische voeding daalde het aantal gewasbeschermingsmiddelen in de urine drastisch.De resultaten werden door de supermarkt Coop, die inzet op biologische producten, in een filmpje samengevat. Inmiddels zagen ruim 5,5 miljoen mensen de resultaten van dit onderzoek en zag de supermarktketen vorig jaar de omzet van biologische producten met 20 procent toenemen. Maar een jaar na dato klinkt er ook meer kritiek op het onderzoek. Volgens berichten zijn de onderzoekers voor de rechter gedaagd, want de schoen wringt, aldus de Zweedse Crop Protection Association. De brancheorganisatie voor de Zweedse gewasbeschermingssector heeft zeven bezwaarpunten ingediend en er lijkt ook wel het een en ander aan de hand met het onderzoek.
Een deel van de bezwaren wordt weggenomen in het oorspronkelijke rapport. Zo zagen ook de onderzoekers dat een steekproef van één gezin te weinig is om een wetenschappelijke conclusie trekken. De onderzoekers presenteren het onderzoek dan ook niet als wetenschappelijk. Desondanks zijn er ook terechte bezwaren te noemen. Zo wordt er niet getest op biologische gewasbeschermingsmiddelen of ziektes waartegen de middelen worden ingezet. Het is aannemelijk dat de onderzoekers meer residuen van biologische gewasbeschermingsmiddelen in de urine aantroffen toen de familie overschakelde op bio-producten.
Nog een bezwaar: de grafieken die worden afgebeeld geven een te dramatisch beeld. De hoeveelheden, die werden aangetroffen, zijn rond de 5 nanogram per millimeter. Volgens de bezwaarmakers valt de aangetroffen dosis ruim binnen de marges. Volgens de richtlijnen kun je dagelijks een bepaalde hoeveelheid van een middel binnenkrijgen, een leven lang, zonder dat dat directe gevolgen heeft. De doses die in de urine van de Zweedse familie werd gevonden lag ruim binnen die marge. Daarnaast wordt er geen informatie gegeven over de relatie tussen gewasbeschermingsmiddelen en gezondheid. Tot slot wordt volgens de branchevereniging de relatie tussen biologische voeding en gezondheid ook onvoldoende onderbouwd en bewezen. Reden genoeg om in ieder geval vraagtekens te zetten bij dit onderzoek.
Groeide bio met angstcampagnes?
Een volledig andere insteek van onderzoek was het rapport dat in april 2014 werd gepubliceerd. Een groep wetenschappers concludeerde dat de Amerikaanse biologische sector, die in een kwart eeuw exponentieel groeide, die groei mede te danken heeft aan de manier waarop er reclame gemaakt wordt. Volgens het rapport gebruikt de bio-sector angst als marketingstrategie. Ten onrechte gebruiken biologische bedrijven het imago van gezonde voeding en voedselveiligheid om de verkopen te stuwen."Dit onderzoek van de bestaande literatuur toont wijdverbreide samenwerking binnen de biologische sector aan om de concurrerende conventionele voeding en landbouwmethoden te kleineren. Verder hebben deze activiteiten bijgedragen aan een valse en misleidende perceptie onder consumenten over gezondheid en voedselveiligheid wat het aankoopgedrag beïnvloedde", aldus de conclusie van het onderzoek. 'Misleidende reclame' leidde tot honderden miljarden meer omzet, aldus de onderzoekers.
Op het eerste oog een degelijk onderzoek van Academic Research, het tijdschrift dat het onderzoek publiceerde. Maar ook bij dit onderzoek kunnen wel een aantal kanttekeningen gemaakt worden.
Hoewel er in eerste instantie minder kritiekpunten te geven zijn op de manier waarop het onderzoek is uitgevoerd of de conclusies die worden getrokken, raakt het rapport toch in opspraak. Academic Research, de uitgever van het rapport, en enkele betrokken onderzoekers zouden fondsen krijgen via Monsanto. Dat melden verschillende media op basis van emailverkeer tussen de wetenschappers, het tijdschrift en Monsanto. Voor Monsanto is elk onderzoek dat negatief is over de biologische sector goed nieuws. Overigens geldt dat ook voor de bio-sector ten opzichte van Monsanto. Deze vinding heeft in ieder geval de schijn van belangenverstrengeling tegen. Voldoende om de wenkbrauwen te fronsen.
Boer Bewust
Ook in Nederland loopt de spanning tussen conventioneel en biologisch op. De biologische sector heeft de wind in de zeilen. De overheid stimuleert de sector. Op 2 juni kondigde staatssecretaris Van Dam een extra steunmaatregel aan voor landbouwbedrijven die willen omschakelen. Conventionele landbouwers zetten later die maand een eigen actie op touw: Boer Bewust. Conventionele boeren wordt gevraagd de borden te plaatsen bij hun bedrijf. Doel is om de gangbare landbouw in een positiever daglicht te zetten.Tweede Kamerlid voor de VVD Helma Lodders onthulde het eerste bord bij een akkerbouwbedrijf in Flevoland. Ze steunt de conventionele sector in hun strijd. "De linkse partijen in de Tweede Kamer denken de wereld met biologische landbouw of het 'Ot en Sien' bedrijf van vroeger te kunnen voeden", reageerde het Kamerlid op BHZNet. "Zij vergeten dat de wereldbevolking groeit en om al deze mensen te voeden moet de voedselproductie minimaal verdubbeld worden. En dat is op die manier onmogelijk." Die claim die Lodders maakt, dat biologisch de wereldbevolking niet kan voedden, staat overigens ook ter discussie. Het is maar net welk onderzoek je leest.